Düşünce Deneyleri Yolu ile Öğrencilerin Eylemsizlik Kavraminin Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 33 Sayı: 2, 69 - 96, 01.07.2016

Hatice Acar Zeynep Gürel

Öz

Öğrencilerin günlük yaşam deneyimlerinden bilimsel kavramlara doğru olan kavramsal gelişimi bilim tarihindeki kavramsal gelişim süreci ile benzerlik göstermektedir. Bilim tarihinde bilimsel sorgulama araçları olarak kullanılmış olan düşünce deneyleri bilimsel kavramların gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Düşünce deneylerinin benzer bir katkıyı öğrencilerin kavramsal gelişiminde sağlayabileceği öngörülmektedir. Bu araştırma lise ve üniversite öğrencilerinin eylemsizlik kavramını düşünce deneyleri yolu ile araştırmayı ve öğrencilerin eylemsizlik kavramı ile bilim tarihindeki eylemsizlik kavramı arasındaki paralellikleri incelemeyi hedefleyen nitel bir araştırmadır. Araştırmada katılımcılara önce Düşünce Deneyleri Anketi (DDA) uygulanmış daha sonra gönüllü öğrenciler ile yarı-yapılandırılmış birebir görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın kapsamına bu anketteki eylemsizlik kavramı ile ilgili iki açık uçlu ve bu sorulardaki durumların karşılaştırılmasına dayalı bir karşılaştırma sorusundan alınan veriler dahil edilmiştir. Araştırmanın sonuçları öğrencilerin eylemsizlik kavramının bu kavramın bilim tarihindeki gelişimi ile paralellik gösterdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca öğrencilerin alternatif görüşlerinin ve günlük yaşam deneyimlerinin eylemsizlik kavramı ile ilgili düşünme süreçlerinde oldukça etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Düşünce deneyleri, eylemsizlik, alternatif görüşler, bilim tarihi, fizik eğitimi

Kaynakça

• Acar, H. (2013). Fizik Öğrencilerinin Düşünce Deneyleri ile Düşünme Süreçlerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Acar, H. & Gürel, Z. (2014). Lise ve Fizik Öğretmenliği Öğrencilerinin Uydu Hareketi İle İlgili Görüşlerinin Düşünce Deneylerine Yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 01-15.
• Brown, J.R. (1991). The laboratory of the mind: Thought experiments in the natural sciences (1. baskı). London and Newyork: Routledge.
• Galilei, G. (2008). İki büyük Dünya sistemi hakkında diyalog. (R, Aşçıoğlu, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Eserin aslının basım tarihi 1632).
• Galili, I. (2009). Thought experiments: Determining their meaning. Science & Education, 18, 1-23.
• Gendler, T.S. (2004) Thought experiments rethought - and reperceived. Philosophy of Science, 71, 1152-1163.
• Georgiou, A. (2005). Thought experiments in physics problem-solving: On intuition and imagistic simulation. Unpublished Master Thesis, Faculty of Education, University of Cambridge, UK.
• Gilbert, J.K. & Reiner, M. (2000). Thought experiments in science education: Potential and current realization. International Journal of Science Education, 22 (3), 265-283.
• Helm, H., Gilbert J. & Watts, D.M. (1985). Thought experiments and physics education - Part 2. Physics Education, 20, 211-217.
• Hestenes, D., Wells, D., Swackhamer, G. Steinberg, M., Brown, d and Clement, J. (1992). Force concept inventory. Physics Teacher, 30, 141-192.
• Klassen, S. (2006). The science thought experiment: How might it be used profitably in the classroom? Interchange, 37 (1-2), 77-96.
• Klassen, S. & Stinner, A. (2006). Introduction: Context and thought experiments in science learning. Interchange, 37 (1-2), 3-5.
• Lattery, M.J. (2001). Thought experiments in physics education: A simple and practical example. Science & Education, 10, 485-492.
• Mc Closkey, M. (1983). Intuitive Physics. Scientific American, April, 122-152.
• Nerssesian, N.J. (1989). Conceptual change in science and in science education. Synthese, 80, 163-183.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (M. Bütün & S.B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Reiner, M. (1997). A learning environment for visualization in electromagnetism. International Journal of Computers in Mathematics Learning, 2 (2), 125-154.
• Reiner, M. (1998). Thought experiments and collaborative learning in physics. International Journal of Science Education, 20 (9), 1043-1059.
• Reiner, M. (2006). The context of thought experiments in physics learning. Interchange, 37(1-2), 97-113.
• Reiner, M. & Burko, L.M. (2003). On the limitations of thought experiments in physics and the consequences for physics education. Science & Education, 12, 365-385.
• Reiner, M. & Gilbert, J. (2000). Epistemological resources for thought experimentation in science learning. International Journal of Science Education, 22 (5), 489-506.
• Sorensen, R.A. (1992) Thought Experiments (1. Baskı). New York: Oxford University Press.
• Stinner, A. (1994). The Story of Force: From Aristotle to Einstein. Physics Education, 29, 77-86.
• Stinner, A. (1995). Contextual settings, science stories, and large context problems: Toward a more humanistic science education. Science Education, 79 (5), 55-581.
• Stinner, A. & Williams, H. (1993). Conceptual change, history, and science stories. Interchange, 24 (1-2), 87-103.
• Taylor, S. J., & Bogdan, R. C. (1984). Qualitative research methods: The search for meanings (2nd ed.). New York: John Wiley & Sons
• Ünal, G. & Ergin, Ö. (2006). Fen Eğitimi ve Modeller. Milli Eğitim Dergisi, 171, 188-196.
• Winchester, I. (2006). Large context problems and their applications to education: Some contemporary examples. Interchange, 37 (1-2), 7-17.
• Wieman, C. (2007). Why not try a scientific approach to science education? Change, September/October, 9-15.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.