Şiiri Mulemma ê Şairanê Edebiyatê Zazaki

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 6, 51 - 65, 30.12.2017

Murat Varol

Öz

Mulemma, edebiyatê klasik dı şiira ki bı çend zıwanan ameya nuştış, nameyê ınê şiiran o. Şiira mulemma şiirêka zor u çetın a; çunki ına şiir dı şair, hunerê xu yê şiir mojneno ra u zıwananê ki zaneno pê inan şiira xu nuseno. Şiira mulemma dı bendê zıwanan çin o, ya zi yo qeydeyo qeti zi çin o. Şair bı hunerê xu yê şiir, şiira xu ano meydan. Ini şiiri hım bı şıklê beyit hım bı çarrêzi hım zi bı pancrêzi nusiyeni, ya zi bı şıklêko serbest zi yeni nuştış. Şair kamci rêz dı çı zıwan şıxulneno, bı tercihê şair bewli beno. Edebiyatê Zazaki ê klasiki dı çar şairan terzê şiira mulemma dı şiiri nuşti. Ini şairi Ehmedê Xasi, Usman Efendiyê Babıji, Mela Mehemedê Kavari u Mela Ezizê Cebexçuri yi. Ini şiiri her çıqas eyni tewır dı nusiyayi zi benateyê inan dı zaf ferqi esti. Ina xebat dı; çar şairi edebiyetê klasiki ki bı terzê mulemma şiiri nuşti, heyatê inan ra bı kılmi behs beno, dıma şiiri mulemma ê ıni şairan diyeni u tetkik beni.

Anahtar Kelimeler

Edebiyatê Klasik, Mulemma, Şiir, Zazaki

Kaynakça

• Acarlar, M.S., Guzeller, M. (2007), Mewlido Dimilî (Zazakî, Diyarbekır: Enstîtuya Kurdî ya Amedê.
• Aksoy, H. (1993), “Kınalızâde Ali Çelebi ve Mulemma’ Na’tı”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (7-8), r. 125-144.
• Berz, K. (1995), Namdarê Sêwregi, Stockholm: İremet
• Kırkan, E. (2012), “Mulemmaya Ehmedê Xanî û Mulemmaya Ehmedê Xasî”, Şewçila, (7), r. 56-62. _______ (2014), “Mewlîdê Usman Esad Efendîyo Babijî Bîyîşa Pêxemberî”, Enstituya
• Zıwananê Ganiyan ê Universiteya Mardin Artuklu, Tezê Masteri.
• _______ (2015), “Usman Esad Efendî û Mulemmaya Ci”, Şewçila, (14), r. 54-58.
• Lezgîn, R. (2011), “Mulemmaya Ehmedê Xasî”, Şewçila, (1), r. 7-9.
• _______ (2014), “Derheqê Xasî û Eseranê Ey De”, Şewçila, (12), r.29-45.
• Mela Aziz BEKİ (2015), Diwon Cebexçuri, Bingol: Neşirê Universiteya Bingoli.
• Mela Muhammedê KAVARİ (2004), Dîwanê Muhammedê Kavarî. (Neşırxane u cayê neşıri bewli niyo)
• Narin, İ. (2016), “Fıkha Adanmış Bir Ömür: Abdulaziz Beki Hayatı, Eserleri ve Fıkhî Görüşleri”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6/12), r.173- 192.
• Pala, İ. (2000), Ansiklopedik Divan Şiir Sözlüğü, İstanbul: Ötüken.
• Pala, İ., Kurtuluş, R. (2006), “Mülemma”, DİA, (31), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı
• Ünver, N. (1998), “Eski Türk Edebiyatında Mülemma”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Tezê Lisansê Berzi)
• Varol, M. (2016), “Diwanê Mela Eziz Cebexçuri”, Enstituya Zıwananê Ganiyan ê Universiteya Bingoli. (Tezê Lisansê Berzi)
• Yergin, M. (2015a), “Mewlidê Mela Ehmedê Xasî De Tesîrê Mewlidê Mela Huseynê Bateyî”, International Journal Of Kurdish Studies, (1/1), r. 98-109.
• Yergin, M. (2015b), “Mewlidê Mela Ehmedê Xasî”, Enstituya Zıwananê Ganiyan ê Universiteya Mardin Artuklu, Tezê Masteri.
• Yıldırım, K. (2013), “Klasik Arap, Fars, Türk ve Kürt Şiirinde Mülemma”, Mülemma, (1), r. 7-11.