Varyantanê Vıstonıka Waya Hewt Bırayan Ser O Yew Muqayese

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 6, 95 - 109, 30.12.2017

Pervin Septioğlu

Öz

Malzemeyê edebiyatê feki, vatış o; eg vatış çin bo, nuştış zi kêm maneno. Vaciyayişê vıstonıkan dı çendêk ciyati bıbo zi wezifeyê vıstonıkan heme cayan dı seycê yi. Gayeyê ına xebat; mıntıqayanê Zazayan dı varyantanê vıstonıka “Waya Hewt Bırayan” ser o yew muqayese yo. Ma çahar varyanti ına vıstonık ser o xebatiyayi. Inê varyantê ma, aidê mıntıqayanê Dêrsim, Lıcê, Sewrêgi u Çoligi yê u nameyê vıstonıka ma: Sêwregi dı “Waya Hewt Bıraran”, Çoligi dı “Yo Way u Howt Bırayi”, Lıcê dı “Hera Herrıne”, Dêrsımi dı “Hera Welıne” yo. Ma verê cu folklorê Zazaki dı derheqê cayê vıstonıkan dı melumat dani u dıma zi nê varyantanê vıstonıkan hetê seycêti u ciyati ra muqayese keni. Ma formelê destpêkê varyantan, karakteri varyantan, hetê şiriki u ciyayi ra rêzkerdışê meseleyanê varyantan, lezvateyê varyantan u formelê qedinayişê varyantan ser o vındeni.

Anahtar Kelimeler

Folklorê Zazaki, Têveranayış, Vıstonık, Wayê Hewt Bırayan

Kaynakça

• ADABEYİ, Feyza, Estanekanê Sêwregi Ra, Vate, İstanbul, 2005.
• ALDATMAZ, Nadire Güntaş, Folklorê Kirmancan Ser O, Roşna, Diyarbakır, 2014.
• AYDIN, Mustafa, Roja Welat, “Koremore”, Hejmar: 4, Ankara, 1978, r.12.
• BOR, İsmet, Vistonikê Dadîye Mi, Roşna, Diyarbakır, 2013
• CAN, Mutlu, Bîblîyografyaya Sanikanê Kurdkîya Kirmanckî (Zazakî) I-II, Kovara Vate, Humar: 46-47, Îstanbul, 2015-2016.
• ÇAĞLAYAN, Ercan, Zazalar Tarih, Kültür ve Kimlik, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2016.
• ÇİÇEK, Murat, Estanikanê Gimgimî Ra: Mêşa Dengize, Vate, İstanbul, 2014.
• ÇELKER, Xal, Welat Ra Şanıkê Şani, Vejiyaişê Tiji, Estemol, 2005.
• ÇEM, Munzur, Luye Be Biza Kole Ra, Weşanên Komkar, Köln, 1998.
• ESPAR, J, Îhsan, Tanî Estanikî û Deyîrê Ma, Weşanên Rewşen, Almanya, 1995.
• GEDİK, Akman, Gimgim Zereyê Ma De, Vate, İstanbul, 2004.
• KURİJ, Seyîtxan, Wayê Hot Birayûn: Sanikan û Deyîranê Çewlîgî, Arya, İstanbul, 2002.
• ___________, Arwûn û Lûy: Sonikî Çoligî, Çapa Dîyin, Nûbihar, İstanbul, 2014.
• ___________, “Xebatê Peter J.A. Lerch Derheqî Kurdolojî De”, Nûbihar Akademî Dergîsî, Cild: 1, Humar:1, İstanbul, 2014, r.93-108.
• YILDIRIM, Kadri, BİNGÖL, İbrahim, LEZGİN, Roşan, Edebiyatê Kirmanckî ra Nimûneyî, Weşanê Enstîtuya Ziwananê ke Tirkîya Ciwîyenê ya Unîversîteya Artuklu ya Mêrdînî, Mardin, 2014.
• LICOKIC, Mîhanî, Sanikan û Deyîranê Licê Ra, Vate, İstanbul, 2007.
• MALMÎSANİJ, Mehmet, Folklorê Ma ra Çend Numûney, Weşanên Jîna Nû, Balinge/ Sweden, 1991.
• MÎRVANİ, Sîyamend, Kal Mûsenî Zeydûnû: Folklorê Mîyaran Ra, Vate, İstanbul, 2012.
• VERROJ, Seîd, Folklora Kurdî; Kurmancî û Dîmîli, İstanbul, 1995.
• YILMAZ, Maruf, TEMİ, Ahmey, Fistonik, Jîndanî, Stockholm/Sweden, 1988.
• MALMÎSANİJ, “Xal û Wariza”, Tirej, Humar:2, r.60-62, İzmir, 1980. _____________, “Pîra Hewt Sera”, Tirej, Hejmar:3, r.72-79, Izmir, 1980. _____________, “Tayê Nuşteyî Peter Lerch”, Hêvî-Kovara Çandîya Giştî, Humar: 5-6, Serr: 1986-1987, Paris.