Savaşın Gölgesinde Yazılan Hikâyeler: Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Savaşın Yansımaları

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 18, 637 - 656, 31.05.2015

Ahmet Koçak

https://doi.org/10.17518/caty.66975

Cited By: 2

Öz

Modern Türk hikâyesinin öncü isimlerinden Ömer Seyfettin (1884-1920), asker bir aileden gelmenin yanı sıra, kendisi de askerî eğitim almış, asker olarak görev yapmıştır. O, özellikle II. Meşrutiyet’in ilanından sonra bir asker olarak görev yaptığı Rumeli/Balkan coğrafyasında yaşanan siyasî gelişmelerin, çatışmaların yakın tanığı olmuştur. Onun hikâyelerinde askerlik hatıralarının, Balkan Savaşlarının öncesinden başlayarak, gerek cephede gerekse cephe gerisinde yaşanan siyasî ve sosyal olayları geniş tasviri yer alır. Özellikle savaşlar neticesinde ortaya çıkan menfaatperest, fırsatçı tipler olumsuz tipler olarak işlenir. Bu makalede Ömer Seyfettin’in Balkan Savaşları öncesinden başlayarak Birinci Dünya Savaşı ve sonrasını ele alan, savaşın gölgesinde yazılan hikâyelerinin değerlendirilmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Ömer Seyfettin, Rumeli/Balkanlar, hikâye, asker, savaş, çatışma.

Stories Written in the Shade of Wars: Reflections of Wars in the Stories of Ömer Seyfettin

Abstract

Ömer Seyfettin (1884-1920), one of the leading names of modern Turkish story, was the son of a military official. He also got military education and served as an officer in the army.Particularly after the declaration of the Second Constitutional Monarchy, he was a close witness of the political developments and conflicts in Rumelia/the Balkans, where he served as an officer in the army. His stories include broad description of his military memoirs, and political and social events experienced in and behind the battlefront, beginning before the Balkan wars. The self-seeking, opportunist type of people who especially show up as a result of the wars are depicted as negative types. In this article, the stories of Omer Seyfettin written in the shade of war during the period from before the Balkan wars till the end of the First World War will be taken into consideration.

Keywords: Ömer Seyfettin, Rumelia/Balkans, story, soldier, war, conflict.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Rumeli/Balkanlar, hikâye, asker, savaş, çatışma

Kaynakça

• Alangu, Tahir, Ömer Seyfettin: Ülkücü Bir Yazarın Romanı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
• Cunbur, Müjgan, “Ömer Seyfettin’in Hayatı ve Eserleri”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1992, s. 1-18.
• Çağın, Sabahattin, “Fikir Akımları Karşısında Ömer Seyfettin”, Ömer Faruk Huyugüzel’e Armağan(ed. Halef Has), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 2010, s. 223-234.
• Demir, Yavuz, “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Bulgar Zulmü”, Türk Edebiyatı, 170, Aralık 1987, s. 59-60.
• Duman, Halûk Harun, Balkanlara Veda, Duyap Yayınları, İstanbul 2005.
• Enginün, İnci, “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Yabancılar”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984, s. 51-78.
• Enginün, İnci, “Ömer Seyfettin’in Hikâyeciliği”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara1992, s. 37-49.
• Enginün, İnci, “Ömer Seyfettin’in Hikâyeleri”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları-1, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012, s.167-176.
• Gövsa, İbrahim Alaettin, Çanakkale İzleri: Anafartalar’ın Müebbet Kahramanına, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1989.
• Güneş, Mehmet, “XX. Yüzyılın Başlarında Balkanlardaki Siyasî ve Etnik Çatışmaların Ömer Seyfettin’in Hikâyelerine Yansıması”,TÜBAR, XXIX, Bahar 2011, s. 163-187.
• Gürbüz, Hüseyin, “Sosyal Meseleler Açısından Ömer Seyfettin’in Hikâyeleri”, Hece, 46-47, Ekim-Kasım 2000, Türk Hikâyeciliği Özel Sayısı, s.199-211.
• Huyugüzel, Ö. Faruk, “Ömer Seyfettin’in İzmir Yılları ve Bu Devrede Yazdığı Hikâyeler”, İzmir’de Edebiyat ve Fikir Hareketleri Üzerine Araştırmalar, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir 2004, s. 208-223.
• Kaplan, Mehmet, Hikâye Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul 2005.
• Karaca, Alaattin, “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Balkanlar”, Bir Dünya Yazarı Ömer Seyfettin Sempozyumu Bildirileri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul 2011, s. 76-91.
• Koç, Murat, “Ömer Seyfettin’in Eserlerinde II. Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki”, Bilig, 47, Güz 2008, s. 121-146.
• Köroğlu, Erol, Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914- 1918): Propagandadan Milli Kimlik İnşasına, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Narlı, Mehmet, “Ömer Seyfettin’den Cemal Şakar’a Öykü ve İroni”, İlmî Araştırmalar, 24, 2007, s. 103-115.
• Ömer Seyfettin, Makaleler-1 (hzl. Hülya Argunşah), Dergâh Yayınları, İstanbul 2001, s. 5-16.
• Ömer Seyfettin, Bütün Hikâyeleri (hzl. Nâzım Hikmet Polat), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011.
• Önertoy,Olcay,“ÖmerSeyfettin’inMilliyetçilikDüşüncesi”,Doğumun100.YılındaÖmerSeyfettin,TürkTarihKurumuBasımevi,Ankara 1992, s.73-85.
• Polat, Nâzım Hikmet, “Ömer Seyfettin Hakkında”, Ömer Seyfettin, Bütün Hikâyeleri (hzl. N. Hikmet Polat), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011, s. 1-34.
• Polat, Nâzım Hikmet, “Ömer Seyfettin,” TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 2007, c. 34, s. 80-82
• Polat, Nâzım Hikmet, Şair Ömer Seyfettin Bütün Şiirleriyle, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
• Selçuk, Mustafa, “Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Harbiye Nezareti’nin Çanakkale Kahramanlığını Yaşatma Amaçlı Faaliyetleri”, Avrasya İncelemeleri Dergisi(AVİD), I/2, 2012, s. 195-242.
• Torun, İbrahim, “Ömer Seyfettin’in Askerlik ile İlgili Görüşleri ve Öykülerindeki Asker Tipleri”, Türk Dili, 634, Ekim 2004, s. 477-488.
• Tural, Sadık, “Ömer Seyfettin’in Hayatı ve Eserleri”, Doğumunun 100.Yılında Ömer Seyfettin, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984, s. 9-39
• Uğurcan, Sema, “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Kadın Tipleri”,Edebiyatımız-II: Yazarlar, Meseleler, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012, s. 268-283.
• Yöntem, Ali Canip, Ömer Seyfeddin (1884-1920) :Hayatı, Karakteri, Edebiyatı, İdeali ve Eserlerinden Numuneler, Remzi Kitabevi, İstanbul 1947.