OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN SON DÖNEMİNDE İSTANBUL’DA KURULAN SPORLA İLGİLİ KULÜP, CEMİYET VE DERNEKLER

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 3, 147 - 168, 30.09.2017

Arif Kolay

Öz

İkinci Meşrutiyet sonrası
dönem, sadece siyasi alanda değil her alanda canlanmanın yaşandığı bir
dönemdir. Siyasi, sosyal ve iktisadi konularda çeşitli amaçlara yönelik farklı
kategorilerde pek çok dernek, kulüp ve cemiyet kurulmuştur. Kurulan cemiyetlerin
bir kısmı da sporla ilgilidir.

Tanzimatla beraber yapılan
yeni düzenlemelerle, vakıflar ve devlet desteği ile gerçekleştirilen güreş
çeşitleri, binicilik, cirit, okçuluk gibi ananevi spor dallarının uygulama
alanları epeyce daraltılmıştır. Bu süreçte Batı ile ilişkilerin yoğunlaşmasıyla
diğer alanlarda olduğu gibi sporda da Batı etkisi görülmeye başlamıştır.
Dolayısıyla modern spor ülkemize bu dönemde girmeye başlamıştır. Başlangıçta
azınlıklarca, daha sonraları da Türk gençleri tarafından başta futbol olmak
üzere benimsenen sporlar, 1908 yılında ilan edilen İkinci Meşrutiyet sonrasında
külüpleşmeye, dernekleşmeye başlamıştır. Ülkenin değişik şehirlerinde sporla
alakalı kulüpler ve dernekler kurularak faaliyete geçmiştir. Bu alanda
faaliyetlerin en yoğun olduğu yer gerek başkent olması gerekse barındırdığı
nüfus çeşitliliği bakımından şüphesiz İstanbul olmuştur.

Bu dönemde İstanbul’da
kurulan sporla ilgili dernek, kulüp ve cemiyetlerin isimleri, kuruluş tarihleri
ve amaçları makalenin konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, II. Meşrutiyet, Kulüp, Cemiyet, Dernek, Spor

Kaynakça

• BEYDİLLİ, Kemal, “Küçük Kaynarca’dan Yıkılışa”, Osmanlı Devleti Tarihi I, (Edt. E. İhsanoğlu), İstanbul 1999, ss. 64-135. ÇELİK, Veli Onur-Nefise BULGU, “Geç Osmanlı Döneminde Batılılaşma Ekseninde Beden Eğitimi ve Spor”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24/2010, ss. 137-147. Engin, Vahdettin, Kurtlar Sofrasındaki Osmanlı, İstanbul 2007. Karpat, Kemal -Robert W. Zens, “I. Meşrutiyet Dönemi ve II. Abdülhamid'in Saltanatı (1876-1909)” (Çev. Nasuh Uslu), Türkler, XII, (Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 1590-1514. ÖZMADEN, Harun, Cumhuriyet Dönemi İlk Spor Teşkilatı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (1922-1936)’nın Yapılanma Sürecinde Beden Eğitimi ve Sporun Fonksiyonları Fonksiyonlardaki Değişimler ve Toplumsal Hayata Etkileri, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1999. SOYER, Fikret, “Osmanlı Devletinde (1839-1908 Tanzimat Dönemi) Beden Eğitimi ve Spor Alanındaki Kurumsal Yapılanmalar ve Okul Programlarındaki Yeri Konusunda Bir İnceleme”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, Ankara 2004, ss. 209-225. TEKİN Ali -Gülcan Tekin, “Antik Yunan Dönemi: Spor ve Antik Olimpiyat Oyunları” Tarih Okulu Dergisi (TOD) Haziran 2014 Haziran 2014 Yıl 7, Sayı XVIII, ss. 122 vd. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I (Komisyon), Ankara 2004. Yalçın, Cafer, Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Ayrılıkçı Arap örgütü El-La Merkeziye Cemiyeti 1912-1916, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mersin 2005.