OSMANLI SEFERLERİNDE ORDUCU ESNAFI

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 3, 113 - 124, 30.09.2018

Bülent Çelik

Öz

Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yapısında kuruluş
döneminden itibaren var olan askeri bir nitelik etkisini uzun yıllar boyunca
sürdürmüş ve bu durum neredeyse tüm Osmanlı evrenini içine alan, kuşatan bir
hayat tarzına yol açmıştır. Devletin neredeyse tüm önemli kurumları, devasa
sefer organizasyonları için çalışmaya başlamışlardır. Bu, az ya da çok oranda
tüm kurum ve oluşumları etkilemiştir. 
Timar rejimi, devşirme usulü ve Enderun, tüm olağan ve olağanüstü
yollarla alınan vergiler, yolların güvenliği, askeri alanlardaki inşaat
faaliyetleri ve yerel üreticiler olan loncaların üretimleri ve sundukları
hizmetler bu sefer hazırlıkları içinde devletin taleplerini belirleyen
faaliyetler olarak göze çarpmaktadır. Bu çalışmamızda sefer sırasında Osmanlı
ordusunun çeşitli ihtiyaçlarını gideren ve orducu adıyla seferde istihdam
edilen lonca üyeleri ve üretimleri hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Sefer Organizasyonu, Lonca, Orducu Esnafı, Usta

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (B.O.A.) Cevdet Belediye: 4430. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliyeden Müdevver Defterler: (B.O.A MAD.) 3284. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Mühimme Defterleri (B.O.A MD): 14, 35, 39, 44, 52, 58, 59, 61, 73. Bursa Şer’iyye Sicilleri: A.113, B.12, B.113. İstanbul Bȃb Mahkemesi: 115.
• Tezler ve Yayımlanmış Eserler
• ÁGOSTON, Gábor (2017), Osmanlı’da Ateşli Silahlar ve Askeri Devrim Tartışmaları. Yayına Hazırlayan Kahraman Şakul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. AKDAĞ, Mustafa (1995), Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi. Cem Yayınevi 2 cilt,İstanbul. ANDRZEJEWSKI, Stanislav (1954), Military Organization and Society, London. AKSULU, N. Melek (1998), Mohaç Esiri BartholomaeusGeorgievic (1505-1566) Ve Türklerle İlgili Yazıları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. AKTEPE, M. Münir (1954), “Ahmed III Devrinde Şark Seferine İştirâk EdecekOrdu Esnafı Hakkında Vesikalar”, Tarih Dergisi, C. VII, S.10 , s. 17-30. ATIL, Esin (1999), Levnî ve Sûrname. Bir Osmanlı Şenliğinin Öyküsü. Koçbank İstanbul. ERTAŞ, M. Yaşar (1997), “XVIII. Yüzyıl Başlarındaki Rumeli’deki Menzillerin Askeri Fonksiyonları”, Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.1, Manisa, s. 91-98. ERTAŞ, M. Yaşar (2007), Sultanın Ordusu (Mora Fethi Örneği 1714-1716), Yeditepe Yayınevi, İstanbul. EMECEN, Feridun M. (2011), “Haçova Savaşı 1596”, Osmanlı Klasik Çağında Savaş içinde. Timaş Yayınları 2. Baskı İstanbul, s. 225-236. ERGENÇ, Özer (1995), XVI. Yüzyıl’da Ankara ve Konya, Ankara Enstitüsü Yayınları Ankara. HALAÇOĞLU, Yusuf (1981), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Menzil Teşkilatı Hakkında Bazı Mülahazalar”, Osmanlı Araştırmaları, II, İstanbul, s. 123-132. HALAÇOĞLU, Yusuf (2004), “Menzil”, DİA, C. 29, s.159-161. İŞBİLİR, Ömer (1996), XVII. Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve Lojistik Meseleleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. KURAT, Akdes Nimet (1951), Prut Seferi ve Barışı 1123(1711), Türk Tarih Kurumu Basımevi 2 cilt, Ankara. KURTARAN, Uğur (2012), “Osmanlı Seferlerinde Organizasyon ve Lojistik”, Turkish Studies, C. 7, S.4, s.2269-2286. MURPHEY, Rhoads (2007), Osmanlı Ordusu ve Savaş 1500-1700, Çeviren M. Tanju Akad. Homer Kitabevi, İstanbul. Mehmed Neşri, Neşri Tarihi(1983), Hazırlayan: Mehmet Altay Köymen. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 2 cilt, Ankara. TÜRKMEN, Mustafa Nuri (2003), “XVII. Yüzyıl Sefer Menzillerinin Ekonomik Yönü Ve Esnafın Katkısı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXII, S. 34, Ankara, s. 135-140. VEİNSTEİN, Gilles (1988), “Du Marche Urbain Au Marche du Camp: L’institution Ottomane des Orducu”, Dans Mellanges Proffesseur Robert Mantran. Derleyen: AbdelJelil Temimi. Zaghouan. YILMAZER, Ziya (2003), Topçular KâtibiAbdülkâdir (Kadri) Efendi Tarihi (Metin ve Tahlîl), 2 cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.