Ruhsal Hastalığı Olan Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinde Algılanan Stres ve Psikolojik Dayanıklılık

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 542 - 548, 31.03.2017

Tecriye Yağmur Sevgi Nehir Türkmen

Öz

Amaç: Ruhsal hastalığı olan
hastalara bakım veren aile üyelerinde algılanan stres ve psikolojik
dayanıklılık düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırma; Manisa Ruh Sağlığı
ve Hastalıkları Hastanesi servislerinde Mart- Eylül 2016 tarihleri arasında
araştırmaya alınma kriterlerini karşılayan 120 hasta aileleri ile
yürütülmüştür. Veriler; kişisel bilgi formu, Algılanan Stres Ölçeği,
Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
Verilerin değerlendirilmesinde; t-testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis
testi ve Pearson Korelasyon analizleri kullanılmıştır.

Bulgular: Hasta ailelerinin Algılanan
Stres Ölçeği’nden aldıkları toplam puan ortalamaları 19.58±5.36 ve Yetişkinler
İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nden aldıkları toplam puan ortalaması
120.53±19.51 olarak bulunmuştur. 
Algılanan Stres Ölçeği ile Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği puan
ortalamaları arasında ilişki incelendiğinde; hasta ailelerinin psikolojik
dayanıklılık ile algılanan stres arasında negatif yönde istatistiksel olarak
anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p=0.000, r=-0.419).

Sonuçlar: Hasta ailelerinin Algılanan Stres Ölçeği’nden ve Psikolojik Dayanıklılık
Ölçeği’nden aldıkları toplam puan ortalamalarına göre algılanan stres orta
düzeyde olduğu, psikolojik dayanıklılık düzeylerinin ise iyi düzeyde olduğu
belirlenmiştir. Hasta ailelerinin algılanan stres düzeyi arttıkça psikolojik
dayanıklılık düzeyinin azaldığı belirlenmiştir.    

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Dayanıklılık, Algılanan Stres, Aile

Kaynakça

• Masten AS. Ordinary Magic: Resilience processes in development. American Psychologist. 2001;56(3);227-238.
• Yates MT, Fanita T, Masten SA. Resilience theory and the practice of positive psychology from ındividuals to societies, in public policy and systems for resılıence and social planning Chapter: 2014;44.p.773-788.
• Özbay F, Johnson DC, Dimoulas E, Morgan CA, Charney D. Southwıck S. Social support resilience to stress: from neurobiology to clinical practise. Psychiatry. 2007;35-40.
• Basım HN, Çetin F. Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2011;22(2):104-114.
• Çetin F, Basım HN. Psikolojik dayanıklılığın iş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarındaki rolü. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2011;13(3):81-94.
• Bourden O. Resilience: When hope becomes possiblefor everyone. Mammoth Magazine. 2013; 13:2.
• Croog SH, Burleson JA, Sudilovsky A, Baume RM. Spouse caregivers of Alzheimer patients: Problem responses to caregiver burden. Aging Mental Health. 2006; 10:87-100.
• Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge JH, Martinussen M. A New rating scale for adult resilience: what are the central protective resources behind healthy adjustment? Int J Methods Psychiatr Res. 2003; 12:65-76.
• Cohen S, Kamarck T, Mermeistein R. A global measure of perceived stres. Journal of Health and Social Behavior. 1983; 24:285-396.
• Yerlikaya EE, İnanç B. Algılanan stres ölçeğinin Türkçe çevirisinin psikometrik özellikleri, IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17-19 Ekim, 2007, İzmir.
• Tümlü GÜ, Recepoğlu E. Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2013;3(3):205-213.
• Hadianfard H, Ashjazadeh N, Feridoni S, Farjam E. The role of psychological resilience, severity of disease and treatment adherence in the prediction of health-related quality of life in patients with multiple sclerosis. Neurology Asia. 2015;20(3):263-268.
• Bozgeyikli H, Şat A. Öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul örneği. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 2014;3(5):172-191.
• Karaırmak Ö, Güloğlu B. Deprem deneyimi yaşamış yetişkinlerde bağlanma modeline göre psikolojik sağlamlığın açıklanması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014;43(2):1-18.
• Sezgin F. İlköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2012;20(2):489-502.
• Allen W. Examining the relationships between stress, depression, anxiety, and resilience in undergraduate nursing students (Unpublished Master’s Thesis). University of North Georgia 2016, Georgia.
• Calvete E, Orue I, Hankin BL. A longitudinal test of the vulnerability-stress model with early maladaptive schemas for depressive and social anxiety symptoms ın adolescents. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment. 2014;37(1):85-99.
• Çuhadar D, Tanrıverdi D, Pehlivan M, Kurnaz G, Alkan S. Determination of the psychiatric symptoms and psychological resilience levels of hematopoietic stem cell transplant patients and their relatives. European Journal of Cancer Care. 2014;1-10.
• Şahin M, Yetim A, Çelik A. Psikolojik sağlamlığın gelişiminde koruyucu bir faktör olarak spor ve fiziksel aktivite. The Journal of Academic Social Science Studies. 2012;5(8):373-380.
• Min J, Jung YE, Kim DJ, Yim HW, Kim JJ. Characteristics associated wiht low resilience in patients with depression and/or anxiety disorder. Qual Life Res. 2013; 22:231-241.
• Camara M, Calvete E. Early maladaptive schemas as moderators of the impact of stressful events on anxiety and depression in university students. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment. 2011; 34:58-68.
• Boyraz G, Lightsey OR. Can positive thinking help? Positive automatic thoughts as moderators of the stress–meaning relationship. American Journal of Orthopsychiatry. 2012;82(2):267.
• Karaırmak Ö, Çetinkaya RS. Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2011;4(35):30-43.
• Dunkley DM, Zuroff DC, Blankstein KR. Self-critical perfectionism and daily affect: dispositional and situational ınfluences on stress and coping. Journal of Personality and Social Psychology. 2003; 84:234-252.
• Bektaş M, Özben Ş. Evli bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;14(1).
• Bonanno GA, Galea S, Buccıarellı A, Vlahov D. What predicts psychological resilience after disaster? The role of demographics, resources, and life stress. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 2007;75(5):671‐682.
• Bildirici F. Özel eğitime gereksinimi olan çocuğa sahip ailelerde aile yükü ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü 2014, İstanbul.