Demokrat Parti Döneminde Adapazarı / Sakarya’da Hayvancılık (1950-1960)

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 111 - 132, 10.07.2019

Filiz Gemici

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.578994

Öz

İnsanların yaşamsal
ihtiyaçlarının karşılanmasında olduğu kadar, toplumların sosyal ve ekonomik
yapısına da etki eden hayvancılık, tarih boyunca önemli bir üretim alanı
olmuştur. Türkiye bir tarım ülkesidir dolayısıyla iklim ve bitki örtüsünün
elverişli olduğu hemen her bölgesinde, genellikle tarımla desteklenerek
sürdürülen bir faaliyet olmuştur. Küçük ölçekte bir coğrafi bölgede veya büyük
ölçekte ülke genelinde sürdürülen ekonomi politikalarında tarım ve hayvancılığa
verilen önemin, o bölgedeki ekonomik gelişmişliğin temel göstergelerine
yansıdığını söylemek mümkündür. Bu çalışmada, 1954 yılında, o zamana kadar
bağlı olduğu Kocaeli Vilâyetinden ayrılarak il olan Adapazarı-Sakarya
bölgesinin hayvancılık alanındaki durumu incelenmiştir. Erken cumhuriyet döneminde
hayvancılık alanında atılan adımlardan sonra, 1950-1960 yılları arasında
iktidarda bulunan Demokrat Parti döneminde bu alanda yapılan çalışmalara yerel
anlamda örnekler verilmiştir. Bereketli toprakları dolayısıyla nüfusun büyük
bölümünün tarım ve hayvancılıkla ilgilendiği Sakarya’da, hayvan varlığı,
yetiştirme usulleri, hayvancılıktan elde edilen gelirler, hayvan ıslahı
konuları ele alınmıştır.  Çalışmanın
temel materyalini, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, Türkiye İstatistik
Kurumunun verileri, İl Yıllıkları, konuya dair araştırma ve inceleme eserleri
ve yerel gazeteler oluşturmaktadır. Bu anlamda bütüne hizmet edeceği
düşünüldüğünde, seçilen döneme ait müstakil bir çalışma yapılarak,  yerel tarih araştırmalarına katkı sağlamak
amaçlanmıştır. 

Anahtar
Kelimeler: Adapazarı, Sakarya, Hayvancılık, Hayvansal Ürünler,
Demokrat Parti Dönemi

            

Anahtar Kelimeler

Adapazarı, Sakarya, Hayvancılık, Hayvansal Ürünler

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.2/162.51.17.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.2/176.16.2.
• Gül, R. Tamay Başağaç, “Türkiye’de İki Dünya Savaşı Arasında Veteriner Hekimliği Hizmetleri ve Hayvancılık Politikaları Üzerine Araştırmalar”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 15 (2004): 227-255.
• Temel, Mehmet, “Atatürk Dönemi Hayvancılık Politikası”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (İLKE), 24 (2010): 201- 234.
• Yalçın, Osman, “Varlık Vergisi Kanunu ve Uygulaması”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, I/I (2012): 313-354.
• Öztürk, İbrahim Mert, “İkinci Dünya Savaşı Türkiye’sinde Olağanüstü Ekonomik Kararlar: Milli Koruma Kanunu ve Varlık Vergisi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 20/ 54 (2013): 135-166.
• Kepenek, Yakup- Yentürk, Nurhan, Türkiye Ekonomisi, İstanbul, 2011.
• Şahin, Hüseyin, Türkiye Ekonomisi, Bursa, 2016.
• Şahin, Enis, Kronolojik Adapazarı-Sakarya Tarihi (1923-2004) ,Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya, 2005.
• Şahin, Enis-Tunç, Bilal, Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP – CHP Siyasî Mücadelesi (1945-1947), Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social and Cultural Studies), I/2, (2015): 31-69.
• Toker, Metin, DP’nin Altın Yılları 1950-1954, Ankara, 1991.
• Genç, Savaş Volkan, Özgür, Atilla “Demokrat Parti Dönemi Hayvancılık Politikaları ve Veteriner Hekimliği Hizmetleri”, Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 88 (2), 2017: 38-50.
• “Sakarya” Maddesi, Yurt Ansiklopedisi, 9, İstanbul, 1983: 6439- 6539.
• Balcıoğlu, Talia, Adapazarı Tarihi ve Coğrafyası, İstanbul, 1952.
• Balcıoğlu, Talia, “Ekonomi Yönünden Sakarya İli”,1953.
• 1967 Sakarya İl Yıllığı, Sakarya Valiliği Yayını, İstanbul, 1970.
• ATOM, Sinop, Sakarya, İzmit, Edirne, Tekirdağ 3’ncü Bölge Nüshası Eserler Dilleniyor, Kervan Yürüyor, İstanbul, 1958.
• Tarkan, Talat, “Göl, Plaj ve Kaplıca Cenneti Adapazarı”, Ada Kariyesinden Sakarya Vilayetine Dergisi, Adapazarı, 1953: 13-16.
• Eröz, Mehmet-Alpan, Seyfi, Adapazarı Tarihçesi ve Sakarya Coğrafyası, İstanbul, 1968.
• Gökçen, Rifat-Yalçın, Osman, Sakarya ve Marmara Bölgesi, İstanbul, 1986
• Arıtürk, Emin- Arpacık, Rafet – Altınsaat, Kadir, “Karasu İnekhanesi Holştayn İneklerinde Bazı Süt Verimi Özellikleri”, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 4/15 (1968), 302-305.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Zirai Bünye ve İstihsal (1954-1958), 387, Ankara, 1959.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Zirai Bünye ve İstihsal (1958-1960), 421, Ankara, 1962.
• TUİK, 22 Ekim 1950 Genel Nüfus Sayımı, Türkiye Nüfusu, İstanbul, 1968.
• TUİK, 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, İl, İlçe, Bucak ve Köyler İtibariyle Nüfus, Ankara, 1963.
• Yeni Ada Postası (19 Mayıs 1952, S. 27): 1.
• Demokrat Sakarya (14 Mart 1958, S.1152): 1.
• Demokrat Sakarya (27 Mart 1958, S.1163): 1.
• Demokrat Sakarya (3 Nisan 1958, S. 1169): 1-2.
• Demokrat Sakarya (9 Nisan 1958, S. 1174): 1-2
• Demokrat Sakarya (24 Aralık 1958, S. 1391): 1-2.
• Sakarya Gazetesi (29 Eylül 1959 S.100): 1.
• Sakarya Gazetesi (19 Mayıs 1960 S. 289): 1-2.
• Sakarya Gazetesi (21 Temmuz 1960, S.348): 1.