İslam Felsefesinde Bir Tabunun Konuşulması: Gazali ve İbrahim Hakkı'da Cinsel Eğitim

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 33, 01.03.2014

Aytekin Demircioğlu

https://doi.org/10.30703/cije.321333

Öz

İslam düşüncesinin en önemli temsilcilerinden biri olan Gazali on birinci yüzyılda yaşamış ve çağını aşmış bir düşünürdür. Onun İslam dünyasındaki etkisi öylesine büyük olmuştur ki, neredeyse bütün tartışmalı konularda onun söyledikleri son söz olarak kabul edilmiştir. İbrahim Hakkı ise Gazali’den yaklaşık altı yüzyıl kadar sonra Anadolu’da yaşamış Türk ve İslam düşünürüdür. Onun etkisi her ne kadar Gazali kadar büyük olmadıysa da Anadolu’da ve Türkler arasında çok sevilen bir düşünür olmayı başarmıştır. Gazali ve İbrahim Hakkı farklı yüzyıllarda ve farklı toplumlarda yaşamış olsalar bile ele aldıkları konular itibariyle zaman zaman kesişmişlerdir. Bu kesişmelerin gerekçesi olarak İbrahim Hakkı’nın Gazali’den etkilenmiş olma ihtimali gösterilebilir. Her iki düşünür de İslam’ın temel meselelerini kendi perspektiflerinden ele almış ve halkı bilgilendirme gayretinde olmuşlardır. Bu bakış açısının ana eksenini oluşturan unsurun tasavvuf felsefesi olduğu söylenebilir. Onlar ele aldıkları konuları tasavvufi bir bakış açısıyla ve halkın anlayabileceği bir şekilde işlemişlerdir. Temel gayeleri halkı bilgilendirmek olduğu için İslam’ın toplumsal yaşama ilişkin kurallarını da sıklıkla işlemişlerdir. Toplumsal yaşamın temel kurumlarından biri olarak evlilik ve aile bunlardan biridir. Her iki düşünür de evlilik, aile ve bu konulara ilişkin alt başlıklara ilişkin çeşitli açıklamalar yapmışlardır. Bu çalışmada, evliliğin bir alt başlığı olarak cinsel ilişkinin edepleri, İslami perspektiften cinsel davranış konularına ilişkin olarak her iki düşünürün dile getirdiği görüşler, temel eserleri bağlamında eleştirel olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Felsefesi, Kimya–yı Saadet, İhyâ’u Ulumid’din, Marifetname, Evlilik, Mehir, Cinsel İlişki

Talking about a Taboo in the Philosophy of Islam: Sexual Education in Ghazali and İbrahim Hakkı

Öz

One of the most prominent representatives of Islamic thought, Ghazali is a thinker who lived in the eleventh century beyond his age. He had such an impact on Islamic world that what he said was regarded as the words in almost all of the controversial issues. As for İbrahim Hakkı, he was a Turkish and Islamic thinker living in Anatolia about six centuries after Ghazali. Even though he did not have so wide impact as Ghazali, he managed to have a good fame among Turks in Anatolia. With the reality that both thinkers lived in different centuries and in different communities, they intercepted each other in some issues from time to time. It is likely to say that the reason for this interception was the likelihood of İbrahim Hakkı to be affected by Ghazali. Both of the thinkers evaluated the basic issues of Islam from their own perspectives and tried hard to make the people informed. It is likely to say that the factor comprising the main axis of this perspective was philosophy of Sufism. They examined the issues from Sufism point of view and in a way that the community could understand. Since their main aims was to inform people, their often dealt with the rules of Islam with regard to İslamic social life. One of the basic institutions of social life is marriage and family together. Both thinkers made various statements over marriage and family and also over the subtitles. An issue concerning family is sexual life. It is a hard to talk topic both the philosophy of Islam and Muslim communities. In this study, the good manners of sexual relation as the subtitle of family, the views of the two thinkers with regard to the issues of sexual behaviors were studied within the context of their works critically.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Islam, Kimya–yı Saadet, Ihya‟u Ulumid‟din, Marifetname, Marriage, Mehir (Bride Wealth)

Kaynakça

• Aydın, A. (1992). İbrahim Hakkı’nın Hayatı (Marifetname içinde). İstanbul: Mehdi Yayınları
• Büyük Türkçe Sözlük. (2014). Livata ve Lezbiyenlik maddeleri. Türk Dil Kurumu (TDK). Web: www.tdk.gov.tr adresinden 08.01.2014‟te alınmıştır.
• Gazali. (1998). El Munkızu Mine’d – Dalâl (Dalâletten Hidayete). Çeviren: Yapla Pakiş. İstanbul: Umran Yayınları
• …….. (2004a). İhyâ’u Ulûmi’d – Din. Hazırlayan: Abdulhalık Duran. İstanbul: Hikmet Neşriyat
• …….. (2004b). Kimya – yı Saadet. Çeviren: Ali Arslan. İstanbul: Hikmet Neşriyat
• Koçin, A. (Kasım 1990). XVIII. Yüzyılın Ünlü Düşünür ve Bilim Adamı: Erzurumlu İbrahim Hakkı. Bilim Teknik Dergisi
• Kur‟ân‟ı Kerim Meali. (2013). Evlilik ve Nikâh ile ilgili ayetler. Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB). Kur‟ân‟ı Kerim Portalı. Web: http://kuran.diyanet.gov.tr/Kuran.aspx#4:1 adresinden 07.01.2014‟te alınmıştır.
• Kütüb – i Sitte. (2014). Gusül ile ilgili hadisler. Web: http://kutubusitte.com/Hadisler/gusul.htm adresinden 08.01.2014‟te alınmıştır.