Türkiye’deki Öğretmenlerin İlköğretim Okullarının Örgüt Sağlığına İlişkinin Algılarının İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 1, 34 - 58, 01.03.2014

Ergün Recepoğlu Servet Özdemir

https://doi.org/10.30703/cije.321334

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okulların örgütsel sağlığına ilişkin algılarını incelemektir. Bu araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, Kastamonu ilinde 2009-2010 ve 2010-2011 eğitim-öğretim yılında, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Verilerinin toplanması sürecinde 70 ilköğretim okulunda görev yapan 1046 öğretmene ulaşılmıştır. Araştırmada verilerinin toplanması amacıyla “Örgüt Sağlığı Envanteri” kullanılmıştır. Bulguların çözümlenmesinde çözümlenmesi amacıyla frekans ve yüzde analizleri, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri, t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Dunnett’s C ve Scheffe Çoklu Karşılaştırma Testleri, kullanılmıştır. Bulgular incelendiğinde öğretmenlerin örgüt sağlığına ilişkin algıları genellikle olumlu olarak değerlendirilebilir. İlköğretim okullarının örgütsel sağlığının teşvik edici yapı boyutuna ilişkin öğretmenlerin algıları en yüksek düzeyde iken; akademik vurgu boyutuna ilişkin öğretmen algıları en düşük düzeydedir. Ayrıca, öğretmenlerin algılarına göre, İlköğretim okullarının örgütsel sağlığı ise öğretmenlerin cinsiyetine, yaşına, kıdemine, çalıştıkları okuldaki görev süresine ve branşına göre anlamlı farklılık göstermekteyken ve öğrenim durumuna göre farklılık göstermemektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt, örgüt sağlığı, öğretmen, ilköğretim, okul

Analyzing Perceptions of Teachers about Organizational Health of Primary Schools in Turkey

Öz

The aim of this study is to analyze teacher perceptions about organizational health of the primary schools in which they work. This is a descriptive research in the survey model. The population of the study is teachers who work in the primary schools in Kastamonu province in 2009-2010 and 2010-2011 Education year. 1046 teachers who work in the 70 primary schools were reached in the process of data collection.. “Organizational Health Inventory” was used as a data collection instrument. In data analysis, the frequency, percentage, arithmetical mean and standard deviation of the answers were calculated, Independent t-Test and One-Way ANOVA, Dunnett’s C and Scheffe testls were performed. According to research findings, teacher perceptions about organizational health of the primary schools can be evaluated as positive. Teacher perceptions about initiating structure dimension of organizational health of the primary schools are highest level while teacher perceptions about academic emphasis dimension of organizational health of the primary schools are lowest level. In addition, while there are statistically significant differences in perceptions of teachers on the organizational health of primary schools in terms of teachers’ gender, age, years in profession, years in current school and branch; there aren’t statistically significant differences in perceptions of teachers on the organizational health of primary schools in terms of teachers’ educational level.

Anahtar Kelimeler

Organization, organizationnal health, teacher, primary school

Kaynakça

• Akbaba, S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı (Bolu ili örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (1998). Yönetimde insan ilişkileri, yönetsel davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım (Basım: Aydan Web Tesisleri).
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571–602.
• Cemaloğlu, N. (2006). Analysis of the primary schools teachers’ perception of organizational health in terms of different variables. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 63–72. Web: http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/200630NECAT%C4%B0%20CEMALO%C4%9ELU.pdf adresinden 15.04.2009 tarihinde alınmıştır.
• Cemaloğlu, N. (2007a). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin örgüt sağlığı üzerindeki etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 165–194.
• Cemaloğlu, N. (2007b). The relationship between organizational health and bullying that teachers experience in primary schools in Turkey. Educational Research Quarterly, 31(2), 3–29.
• Childers, J. H. (1985). Organizational health-how to make a school’s level of health and take remedial action. Journal of Educatiınal Public Relations, 8(2), 4–7.
• Childers, J. H. & Fairman, M. (1986). The school counselor as facilitator of organizational health. The School Counselor, 33(5) 332–337.
• Çakır, L. (2002). İlköğretim okullarının organizasyon sağlığı (Organizasyonel liderlik, bütünlük, kimlik, ürün) açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çoban, N. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• El-Hage, F. T. (1980). The relationship of selected profile of organization variables, a measure organizational health and an indicator of organization effectiveness (Doctoral dissertation, State University of New York at Buffalo, 1980). Dissertation Abstracts International. 41(1), 38.
• Güler, N. (1997). Örgütsel sağlık ve denge (Cumhuriyet üniversitesi sağlık hizmetleri araştırma hastanesinde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Gürkan, F. B. (2006). İlköğretim okullarının örgütsel sağlık düzeyi (Polatlı ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hoy, W. K. & Feldman, J. A. (1987). Organizational health: The concept and its measure. Journal of Research and Development in Education, 20(4), 30–38.
• Hoy, W. K. & Feldman, J. (1999). Organizational health profiles for high schools. In Frieiberg, J. (Eds.), School climate: Measuring, sustaining and improving, London: Falmer Press.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (1991). Educational administration theory, research, and practice. MC Graw-Hill Inc.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama (Çeviri editörü: S. Turan, 7. Baskıdan çeviri, Nobel Yayın Dağıtım: Ankara). McGraw-Hill Higher Education.
• Hoy, W. K. & Sabo, D. J. (1998). Quality middle school: Open and healthy. Thousand Oaks, Corwin Pres, CA.
• Hoy, W. K. & Tarter, C. J. (1997). The road to open and healthy schools: A handbook for change: Middle and secondary school edition. Corwin Pres. Thousand Oaks, CA.
• Hoy W. K., Tarter C. J. & Bliss, J. R. (1990). Organizational climate, school health and effectiveness: A comparative analysis. Educational Administration Quarterly, 26(3), 260–279.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park, CA: Sage. Web: http://www.waynekhoy.com/effective_supervision.html adresinden 09.02.2009 tarihinde alınmıştır.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kimpston, R. D. & Sonnabend, L. C. (1975). Public secondary schools: The interrelationships between organizational health and innovativeness and between organizational health and staff characteristics. Urban Education, 10(1), 27-45.
• Klingele, W. E., Lyden, J. A. & Vaughan, B. J. (2001). Organizational health and higher education: concept and measurement scale development. Delta Pi Epsilon Journal, 43(2), 97–111.
• Korkmaz, M. (2004). The relationship between organizational health and robust school vision in elementary school. Journal of Educational Planning and Administration. 18(4), 473–488
• Korkmaz, M. (2005). İlköğretim okullarında örgütsel sağlık ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11(44), 529–548.
• Korkmaz, M. (2007). Örgütsel sağlık üzerinde liderlik stillerinin etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,13(49), 57–91. Miles, M. B. (1965). Planned change and organizational health: Figure and ground. In R. O. Carlson, A. Gallaher, M. B. Miles, R. J. Pellegrin, E. M. Rogers, Change Processes in the Public Schools (11–34) (ED014123). Web: http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED014123.pdf adresinden 01.02.2009 tarihinde alınmıştır
• Miller C. (1983). The relationship of elementary principals’ sex-role identifications to the organizational health of schools. Dissertation Abstracts International, 45(5), 1259-1260.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Sayısal Veriler 2010. Kastamonu Milli Eğitim Müdürlüğü İstatistik Şubesi, Kastamonu. Neugebauer, R. (1990). Do you have a healty organization? Childcare Information Exchange, 72, 38–41.
• Özdemir, A. (2006). Öğretmenlerin okullarını örgüt sağlığı açısından değerlendirmeleri (İzmir ili Bornova ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. Maidenhead, Philadelphia: Open University Press.
• Polatcı, S., Ardıç, K. ve Kaya, A. (2008). Akademik kurumlarda örgüt saglıgı ve örgüt sağlığını etkileyen değişkenlerin analizi. Yönetim ve ekonomi, 15(2), 145–161
• Smith, P. A. (2002). The organizational health of high schools and student proficiency in mathematics. International Journal of Educational Management, 16(2), 98–104.
• Smith, P. A., Hoy, W. K. & Sweetland, S.R. (2001). Organizational health of high schools and dimensions of faculty trust. Journal of School Leadership, 11, 135-151.
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler (2. Baskı). Ankara: Pegem.
• Türker, Y. (2010). İlköğretim okullarının etkililik düzeyleri ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Uras, M. (1998a). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin algıları. Yayımlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Uras, M. (1998b). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının amaçta odaklanma, iletişim yeterliği, optimal güç dengesi, kaynak kullanımı ve bağlılık boyutlarına ilişkin algıları. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunuldu.
• Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.