Pre-Service Classroom Teachers’ Critical Thinking Tendencies and Attitudes towards Reading Habit

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 10 - 28, 01.03.2016

İclal Gökkuş Burak Delican

https://doi.org/10.30703/cije.321381

Cited By: 8

Öz

The main purpose of the study is to determine critical thinking tendencies and attitudes
toward reading habits of pre-service classroom teachers and to determine the relation
between them. The research was descriptive correlation research. The study group of the
research consists of 201 classroom teacher candidate studying 1st and 4th grade at the
Elementary Education Department of Education Faculty of Cumhuriyet University in the
2012-2013 academic years. The data were collected by means of "California Critical Thinking
Dispositions Scale (CCTDS)" which was translated to Turkish by Kökdemir (2003) and
"Attitudes towards Reading Habit" developed by Gömleksiz (2004a). The internal consistency
coefficient of the both scales is "0,88". According to investigation data, it is seen that the
confidence coefficient of the scales are “0,83 and 0,93”, respectively. The frequency,
percentage, arithmetic mean, t-test and Pearson correlation analysis have been carried out for
collected date at p <.05 significance level and the obtained results were interpreted. At the
end of the analysis process, it was found that the critical thinking trends of the pre-service
classroom teachers are at medium level and their critical thinking disposition did not show a
significant difference depend on gender, but it has been showed a significant difference for
the fourth grade students in terms of class variable. Their attitudes to reading habits "totally
agree" level and were found to be positive. It was also found that their attitudes to reading
habits showed a significant discrepancy in favor of female students for the gender and in favor
of students studying in the fourth grade for the class variable. In addition, there is a positive
and significant correlation at medium level between critical thinking trends and attitudes
related to reading habit of the pre-service classroom teachers

Anahtar Kelimeler

Pre-service classroom teachers, critical thinking, Reading habit

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ve Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutumları

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarını ve bunlar arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma, betimsel nitelikli korelasyonel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2012–2013 öğretim yılında Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ABD’ ında 1. ve 4. sınıfında okuyan 201 sınıf öğretmeni adayı oluşturmuştur. Araştırma verileri, Kökdemir (2003) tarafından Türkçeye çevrilmiş olan “Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTDI)” ve Gömleksiz (2004a) tarafından geliştirilen “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği” ile toplanmıştır. Her iki ölçeğin iç tutarlılık katsayısı “0,88” dir. Araştırma verilerine göre ise ölçeklerin güvenirlik katsayıları sırasıyla “0,83 ve 0,93” olarak tespit edilmiştir. Toplanan veriler üzerinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t testi ve pearson korelasyon analizi p<,05 anlamlılık düzeyinde yapılarak elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Analiz işlemleri sonunda, sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin orta düzeyde olduğu ve eleştirel düşünme eğiliminin, cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği, sınıf değişkenine göre ise dördüncü sınıfta okuyan öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuştur. Kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının “tamamen katılıyorum” düzeyinde ve olumlu olduğu görülmüştür. Kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının, cinsiyet değişkenine göre kız öğrenciler lehine; sınıf değişkenine göre ise dördüncü sınıfta okuyan öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca, sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmeni Adayı, Eleştirel Düşünme, Kitap Okuma Alışkanlığı

Kaynakça

• Akar, Cüneyt. (2007a). İlköğretim öğrencilerinde eleştirel düşünme becerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Akar, Ülkü. (2007b). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Alper, A. (2010). Öğretmen adayların eleştirel düşünme düzeyleri. Eğitim ve Bilim, C. 35, s.158, ss.14-27.
• Altunel, İ. (2006). Üniversite öğrencilerinin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Argon, T., & Selvi, Ç. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve çatışma yönetim stilleri. WJEIS, 1(1), 93-100.
• Arı, E. , & Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Arıcı, A.F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 91-100.
• Arslan, Y., Çelik, Z. Ve Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 26, 2009, 113-124
• Aslantürk, E. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi.Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
• Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Basılmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ay, Ş., & Akgöl, H. (2008). Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(2).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: PegemA.
• Bamberger, R. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme (B. Çapar, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Batur, Z., Gülveren, H ve Bek, H. (2010) Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: uşak eğitim fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/1, 32-49
• Bayram, O. (1990). İlkokul çağı çocuklarının okuma alışkanlığı ve Yenimahalle ilçe halk kütüphanesi gezici kütüphane hizmeti. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 679-693.
• Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği).Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(1), 411-428.
• Çekiç, S. (2007). Matematik Öğretmenliği lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme gücü düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çetin, Aylin. (2008). Sınıf öğretmenliği adayların eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bursa.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3).
• Çıkrıkçı N (1992). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (Form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi , 25 (2): 559-569.
• Çubukcu, Z. (2006). Türk öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. TOJET, V. 5-4 -4, ss.22-36.
• Dayıoğlu S. (2003). A Descriptive Study On The Critical Thinking Levels Of The Students At The Unit Of English Preparatory School At Hacettepe University. The Degree of Master of Science. Middle East Technical University, The Department of Educational Sciences.
• Demir, T. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma: Gazi Üniversitesi Örneği. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (3), 717-745.
• Deniz, E. (2009) Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme beceri düzeyleri üzerine bir inceleme, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğanay, A., Taş, M. A., & Erden, Ş. (2007). Üniversite öğrencilerinin bir güncel tartışmalı konu bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(4), 511-546.
• Ekinci, Ö. ve Aybek, B. (2010). Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 816-827, [Online]: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/view/5000038076/5000036933 adresinden 28 Ekim 2014 tarihinde indirilmiştir.
• Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gök, B ve Erdoğan, T. (2011) Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44-2, ss.29-51.
• Gömleksiz, M.N. (2004a). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 185-195.
• Gömleksiz, M. N. (2004-b). Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1). (http://efdergi.yyu.edu.tr)
• Gönen, M, Çelebi Öncü, E. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi. Milli eğitim dergisi, 164.
• Güleç Çakmak, H. (2010). Okul öncesi eğitimi öğretmen adayları ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının eleştirel düşünce düzeylerinin değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Eğitim ve Bilim Dergisi, C.35, S.157, ss.3-14.
• Gülveren, H. (2007) Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri. Yayınlanmamış doktora tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Gündüz, B. (2015) Üniversite 1. Sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Gürleyük Candan, G. (2008) Sınıf öğretmeni adaylarının çeşitli değişkenler açısından eleştirel düşünme eğilimleri, problem çözme becerileri ve akademik başarı düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Güven, M. ve Kürüm, D. (2008). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7(1), 53-70.
• İpşiroğlu, Z. (2004). Eğitimde Yeni Arayışlar. İstanbul: Adam Yayınları .
• Kırmızı, F. S., Fenli, A., & Kasap, D. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Okuma Alışkanlıklarına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi,3(1).
• Koçak, B., Kurtlu, Y., Ulaş, H., Epçaçan, C. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Düzeyleri Ve Okumaya Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Ekev Akademi Dergisi Yıl: 19 Sayı: 61 (Kış 2015).
• Korkmaz, Ö. (2009a). Öğretmenlerin eleştirel Düşünme eğilimleri ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), ss.1-13.
• Korkmaz, Ö. (2009b). Eğitim fakültelerinin öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), ss.879-902
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küçük, G. (2007). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Kürüm, Dilruba. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Odabaş, H. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına etki eden faktörler. Bilgin,2,3-6.
• Onural, H. (2006). Öğretmen adaylarının ideal öğretmen niteliklerine ilişkin görüşleri. Çağdaş eğitim dergisi, 327:29-35.
• Özbay, M., Bağcı, H., Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 117-136.
• Özdemir, S. (2005a). Web ortamında bireysel ve işbirlikli problem temelli öğrenmenin eleştirel düşünme becerisi, akademik başarı ve internet kullanımına yönelik tutuma etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, S., M. (2005b) Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli ekteler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3).
• Özden B. (2005). Eğitim fakültesi ilköğretim bölümü anabilim dalı programlarının eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Saçlı, F. Demirhan, G. (2008) Beden eğitimi ve spor öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Hacettepe spor bilimleri dergisi, 19 (2), ss.92-110
• Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N., Serin, O., (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları, 4 (12), 149–157.
• Seferoğlu, S.S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
• Semerci, N. (2000) Yaratıcılık, kritik düşünme ve problem çözme. Çağdaş Eğitim Dergisi, 271: 37–41
• Sevmez, H. Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı üzerine bir inceleme (S.Ü. eğitim fakültesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, V.1, N.2, ss.69-89.
• Şenlik, N.Z., Balkan, Ö. Ve Aycan, Ş. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri: Muğla üniversitesi örneği. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7.1, ss. 67–76.
• Şenturan,L. ve Alpar, S.E. (2008). Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 22-30.
• Tanrıöğen, A. (2002). “Öğretmenlik mesleğinde yeni eğilimler”. Adil Türkoğlu (Ed.) Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: İnci Ofset.
• Tokyürek, T. (2001), Öğretmen Tutumlarının Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Turcan, A.İ., Yıldırım, S.S. ve Kelleci, F. (1999). Üniversite öğrencileri arasında ders dışı okuma alışkanlık düzeyinin tespiti üzerine bir araştırma. 4.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Türnüklü, E.B. ve Yeşildere, S. (2005). Türkiye’den bir profil: 11-13 yas gurubu matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim ve becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 167-185.
• Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 225-241.
• Yaman, S., Yalçın, N. (2004). Fen bilgisi öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi. İlköğretim-Online, 4(1), 42-52.
• Yıldırım, A. Ç. (2005). Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Yılmaz Doğan, E. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları. Yayınlanmamış doktora tezi. H. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, B., Köse, E. Ve Şelale, K. (2009). Hacettepe üniversitesi ve Bilkent üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği 23, 1, 22- 51.
• Yılmaz Aydın, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim (Online), 5 (1), 1-6.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.