Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Cinsel İstismara İlişkin Bilgilerinin İncelenmesi: Nitel Bir Bakış

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 123 - 139, 01.03.2017

Özlem Alkan Ersoy Hurşide Kübra Özkan

https://doi.org/10.30703/cije.321446

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş-altı yaş çocuklarının cinsel istismara yönelik bilgilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma nitel araştırma modelinde tek grup öntest-sontest zayıf deneysel desen olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumuna devam 5-6 yaş grubu 24 çocuk oluşturmuştur. Çocukları istismar ile ilgili bilgilendirme süreci için konu ile ilgili hikaye etkinliği kullanılmıştır. Veriler çizim ve görüşme tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla toplanmıştır. Çalışma grubuna ön test ve son test olarak yapılan görüşmelerin değerlendirilmesi sürecinde, elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çocuklara son test olarak gerçekleştirilen görüşme sorularının güvenirliğini sağlamak için uygulanan çizim tekniğinde çocukların resimleri içerik analizi yöntemine göre analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, çocukların iyi ve kötü dokunmayı bilme, kendilerini cinsel istismardan nasıl koruyacaklarını, cinsel istismarla karşılaştıklarında nasıl ve kimden yardım isteyeceklerini bilme konularında eksik ve yanlış bilgilere sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Cinsel eğitim, cinsel istismar, okul öncesi dönem, çizim tekniği.

An Investigation of Preschool Children’s Knowledge about Child Sexual Abuse: A Qualitative View

Öz

The aim of the present study was to investigate preschool children’s (aged 5-6 years)
knowledge about child sexual abuse. This study used a qualitative research model and onegroup
pretest-posttest weak experimental design. The study group was composed of 24
preschool children aged 5-6 years. A story activity was used to provide information on child
sexual abuse. Data was collected by using both drawing and interview techniques. Collected
data was analyzed by a content analysis during the evaluation of pretest-posttest interviews
conducted with the study group. During the drawing activity, which was carried out to
ensure reliability of posttest interview questions, children’s drawings were analyzed by using
a content analysis method. As a result of the study, it was concluded that the children had
incomplete or inaccurate knowledge about the difference between good touch and bad touch,
how to protect themselves from sexual abuse, from whom and how to ask help when
subjected to sexual abuse.

Anahtar Kelimeler

Sexual education, sexual abuse, preschool period, drawing technique

Kaynakça

• Aksel, Ş. ve Irmak, Y. T. (2015). Çocuk Cinsel İstismarı Konusunda Öğretmenlerin Bilgi ve Deneyimleri. Ege Eğitim Dergisi, (16) 2, 373-391.
• Arıkan, D., Yaman, S. ve Çelebioğlu, A. (2000). Çocuk İhmali ve İstismarı Konusunda Hemşirelerin Bilgileri.Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 3(2), 29-35.
• Baginsky, M. (2003). Newly Qualified Teachers And Child Protection: A Survey of Their Views, Training and Experiences. Child Abuse Review, 12, 119–127
• Berberoğlu, B.Ö., Şahin, F., İlhan, M.N., Çamurdan, A.D. ve Beyazova, U. (2008, Mayıs). İki Farklı Sosyokültürel Düzeyde Uygulanan Aile Eğitim Programının Annelerin Bilgi, Tutum ve Algıları Üzerine Etkisi. 2. Uluslararası Katılımlı Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Sempozyumu’nda sunulmuş poster,Ankara, Türkiye.
• Bülbül, S.H., Ünlü, E., Kırlı, E. ve Altuğ, Ü. (2008, Mayıs). Kırıkkale İlinde Adolesanların Aile İçinde Şiddete Maruz Kalma Durumu. Poster Sunumu: 2. Uluslararası Katılımlı Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Sempozyumu’nda sunulmuş poster, Ankara, Türkiye.
• Cherney, I. D., Seiwert, C. S., Dickey, T. M. ve Flichtbeil, J. D. (2006). Children’s Drawings: A Mirror to Their Minds. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology. 26(1), 127-142.
• Çokar, M. ve Ortaylı, N. (2003). Üreme Sağlığı. Yayımlandığı Kitap M. Çokar ve H. Nalbant (Editörler), Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Cinsel Sağlık Eğitimi, (90-152). İstanbul: Uygun Matbaası.
• Dereobalı, N., Karadağ, S. Ç. ve Sönmez, S. (2013). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı İhmali Şiddet ve Eğitimcilerin Rolü Konusundaki Görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66.
• Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö. Ö., Yüksel, T., Demir, A. Ç., Bayhan, P. Ç., ve Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergen Olgularımızın Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. Journal Of Turgut Ozal Medical Center, 21(1), 44-48.
• Einarsdottir, J. (2007). Research With Children: Methodological And Ethical Challenges. Early Childhood Education Research Journal, 15(2), 198-211.
• Eliküçük, A. ve Sönmez, S. (2011). 6 Yaş Çocuklarının Cinsel Gelişim ve Eğitimiyle İlgili Ebeveyn Görüşlerinin İncelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(25), 45-62.
• Ersoy, Ö. (2014). Cinsel Gelişimle İlgili Temel Kavramlar ve Okul Öncesi Dönemde Cinsel Eğitim. Yayımlandığı Kitap İ. Artan (Editör), Cinsel Gelişim ve Eğitim (10-28). Ankara: Hedef CS.
• Glesne, C. (2015). Nitel Araştırmalara Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu).Ankara: Anı. Gültekin, G., Ruban, C., Akduman, B. ve Korkusuz, İ. (2006). Çocuk ve Cinsel İstismar. Adli Psikiyatri Dergisi, 3, 9-14.
• Johnson, B. ve Chtistensen, L. (2014). Eğitim Araştırmaları. (Çev. Ed. Selçuk Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Kairys, S. W., Alexander, R. C., Block, R. W., Everett, V. D., Hymel, K. P., Johnson, C. F., ve Bays, J. A. (1999). Guidelines For The Evaluation of Sexual Abuse of Children: Subject Review. Pediatrics, 103(1), 186-191.
• Kara, Ö., Çalışkan, D. ve Suskan, E. (2014). Ankara İlinde Görev Yapan Çocuk Asistanları, Uzmanları ve Pratisyen Doktorların Çocuk İstismarı ve İhmali Konusunda Bilgi Düzeyleri ve Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. Türk Pediatri Arşivi, 49, 57-65.
• Katz, C., ve Hamama, L. (2013). “Draw Me Everything That Happened To You”: Exploring Children's Drawings of Sexual Abuse. Children & Youth Services Review, 35(5), 877-882.
• Keser, N., Odabaş, E. ve Elibüyük, S. (2010). Ana-Babaların Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 4(3), 150-157.
• McGee, B. ve Morrow, L. M. (2005). Teaching Literacy in Kindergarden. New York: The Guilford. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE e–ISSN: 2147-1606 Vol 6 (1), 2017, 123 – 139 - 137 -
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma (Çev. Ed. Selahattin Turan). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Çev. Ed. Sadegül Akbaba Altun ve Ali Ersoy). Ankara: Pegem.
• Okyay, L. (2008). Altı Yaş Grubu Çocukların Aile Resimlerinin Sosyokültürel Değişkenler ve Davranış Problemleri Açısından Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Özdemir, U. (1992). Çocuk İhmal ve İstismarına Hekimlerin Bakışı ve Önleme. Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Dergisi, 1, 10-13.
• Özer, G. (2014). Ebeveynlerin Çocuk Cinsel İstismarına Dair Bilinçleri, Endişeleri ve Aldıkları Önlemler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Polat, O. (2007). Çocuk İstismarı Önleme ve Rehabilitasyon 2. İstanbul: Seçkin.
• Pro Familia,. (2015). Bedenim Bana Ait! (Çev. Kazım Özdoğan). Ankara: Gergedan.
• Saltalı, N. D. (2012). Çocuk İstismarı ve İhmali. Yayımlandığı Kitap S. Y. Doğru (Editör), Aile Refahı ve Koruma (62-105). Ankara: Eğiten kitap
• Sayıl, M. (2004). Çocuk Çizimlerinin Klinik Amaçlı Kullanımı Üzerinde Bir Deneme. Türk Psikoloji Yazıları, 7 (14), 1-13.
• SIECUS (Sexuality Information and Education Council of the United States), (2004). Guidelines for Comprehensive Sexuality Education. USA: Fulton Press
• Teisl, M. ve Cicchetti, D. (2008). Physical Abuse, Cognitive and Emotional Processes, and Aggressive/Disruptive Behavior Problems. Social Development, 17, 1-23.
• Tür, G. ve Turla, A. (1999). Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı ve Kitap. İstanbul: Ya-Pa.
• Ulukol, B. (2014). Cinsel İstismar. Yayımlandığı Kitap O. Derman (Editör), Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım (49-56). Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi.
• World Health Organization (2010). Standards for Sexuality Education in Europe: A Framework For Policy Makers, Education and Health Authorities and Specialists. Cologne: Federal Centrefor Health Education, BZgA.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.