4.000 Years History of Camel Wrestling From Middle Asia to Anatolia in Turks

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 44, 01.06.2014

Orhan Yılmaz Yakup Erdal Ertürk Mehmet Ertugrul

Öz

In Turkish History which has been continuing thousands of years, camels have always been an important livestock in their life besides horses and sheep. According archeological evidences, camel wrestling had at least 4.000 years of history in Turks. A stone amulet with a camel wrestling image dated as 2.000 B.C. was found in Margiana, Sulekskaya, Khakassia Republic, Republic of Russia. In addition to this, two separate bronze plaques with wrestling camels figures were found: one of them dated in 6th or 5th century B.C. in Besoba kurgan, western Kazakhstan, and the other one dated in 5th or 4th century in Filippovka, southern Urals, Russia. These evidences show that camel wrestling events started at least 4.000 years ago. Camel wrestling events have still been continued recently by small group of camel wrestling fans

Anahtar Kelimeler

Single–Hump Camel, Camelus dromedary, Double–Hump Camel, Camelus bactrianus, Turkish History, Genetic Resource

Türklerde Deve Güreşlerinin Orta Asya'dan Anadolu'ya 4.000 Yıllık Geçmişi

Öz

Binlerce yıldır süren Türk Tarihi boyunca at ve koyunun yanısıra deve de önemli bir hayvan idi. Arkeolojik kanıtlara göre Türkler arasında deve güreşlerinin en azından 4.000 yıllık geçmişi vardır. Rusya Cumhuriyeti’ne bağlı Hakasya Cumhuriyeti’nin Sulekskay, Margiana’da bulunan deve güreşini gösteren bir taş tılsım en azından M.Ö. 2.000 yılına tarihlenmiştir. Ayrıca Kazakistan’ın Beşoba Kurganı ile Rusya’da güney Urallar’da Filippovka’da bulunan ve M.Ö. 6. veya 5. yüzyıl ile M.Ö. 5. veya 4. yüzyıla tarihlenen 2 ayrı bronz plak üzerinde birbirleri ile güreşen deve figürleri bulunmaktadır. Bu kanıtlar bize deve güreşlerinin en az 4.000 yıl önce başladığını göstermektedir. Deve güreşleri günümüzde küçük bir deve güreşi taraftarları tarafından yürütülmektedir

Anahtar Kelimeler

Tek Hörgüçlü Deve, Camelus dromedary, Çift Hörgüçlü Deve, Camelus bactrianus, Türk Tarihi, Genetik Kaynak

Kaynakça

• Adamova, A.T., 2004. The Iconography of a Camel Fight (Translated by J. M. Rogers), Muqarnas, Vol:21, pp:1–14. Leiden Brill.
• Akar, M., 1996. Göçebe Türkmenlerde Deve Güreşi ve Sosyo–Kültürel Boyutu – Turk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu [1.: 1994: Ankara]. – Ankara: Kültür Bakanligi, 1996. – 41–46.ss. Not: Teblig; 2. cilttedir.
• Anonim., 2014a. Livestock Statistics, Statistics by Theme. Turkish Statistical Institute, Prime Ministry, Ankara. http://tuikapp.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul (erişim on 30.01.2014).
• Anonim., 2014b. A Camel Fight http://www.christies.com/lotfinder/paintings/a–camel–fight–signed–abdullah– bukhara–mid–5668147–details.aspx (erişim on 03.02.2014).
• Aydın, G., 2003. Deve Yetistiriciligi. Yayımlanmamış Doktora Semineri, Selcuk Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusu, Konya, pps. 12.
• Christie–Miller, A., 2011. Turkey: Tradition of Camel Wrestling Making a Comeback. http://www.eurasianet.org/node/62784 (erişim 30.01.2014).
• Çalışkan, V., 2009. Geography Of a Hidden Cultural Heritage: Camel Wrestles in Western Anatolia. The Journal of International Social Research. 2 (8): 123–137.
• Çalışkan, V., 2010a. Examining Cultural Tourism Attractions for Foreign Visitors: The Case of Camel Wrestling in Selcuk (Ephesus). Journal of Turizam. 14 (1): 22–40.
• Çalışkan, V., 2010b. Kulturel Bir Mirasin Cografyasi: Turkiye’de Deve Guresleri. Selcuk Belediyesi Yayinlari, No:3. Anka Matbaacilik, Istanbul.
• Çulha, O., 2008. Kultur Turizmi Kapsaminda Destekleyici Turistik Urun Olarak Deve Guresi Festivalleri Uzerine Bir Alan Calismasi. Journal of Yasar University, 3 (12): 1827–1852.
• Güleç, E., 2012. Türk Devesi ve Deve Güreşçiliği. Bilgi Müşavirlik ve Mühendislik Yayını, Ankara.
• Gülsoken, S., 2010. Ayırın Develeri. Ege Yayınları, İstanbul.
• Kılıçkıran, M.N., 1987. Ege’de Kis Turizminin Kurtaricisi “Deve Guresleri”. III. Milletlerarasi Turk Folklor Kongresi Bildirileri. s. 125–146. Basbakanlik Basimevi, Ankara.
• Ögel, B., 2000. Türk Kültür Tarihine Giriş. Kültür Bakanlığı Yayınları, Cilt:6, s. 334. Ankara
• Parkinson, J., 2011. What's a Bigger Draw Than a Camel Fight? A Camel Beauty Contest, of Course. Wall Street Journal, 22 January 2011.
• Pigiere, F., Henrotay, D., 2012. Camels in the Northern Provinces of the Roman Empire. Journal of Archaeological Science. 39: 1531–1539. Torchia, J., 1971. Camel Fighting. The Palm Beach Post, 16 February 2011. http://news.google.com/newspapers?id=UaM1AAAAIBAJ&sjid=KbcFAAAAIBAJ&pg=1478,2821155 &dq=camel–fighting&hl=en.
• Wilson, R.T., 1998. Camels. MacMillanEducationlimited, Hong Kong.
• Yarkın, I., 1965. Goat–Camel–Pig Husbandry (Keci–Deve–Domuz Yetistiriciligi). Ankara University Publishing, Number: 243, Ankara University Print House, Ankara.
• Yılmaz, O., Wilson, R.T., 2012. The Domestic Livestock Resources of Turkey: Economic and Social Role, Species and Breeds, Conservation Measures and Policy Issues. Livestock Research for Rural Development. 24 (9): 157.
• Yılmaz, O., Ertugrul, M., Wilson, R.T., 2011. The Domestic Livestock Resources of Turkey: Camel. Journal of Camel Practice and Research. 18 (2): 21–24.
• Yılmaz, O., Ertürk, Y.E., Ertugrul, M., 2013. Some Phenotypical Characteristics of Camels Raised in Provinces of Balikesir and Canakkale. ÇOMÜ Ziraat Fafkültesi Dergisi. 1 (1): 51–56.