Yalova İncisi Üzüm Çeşidinde Farklı Taç Yönetimi Uygulamalarının Yaprakların Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 6, 33 - 37, 28.12.2018

Alper Dardeniz

Öz

Bu araştırma, ‘Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Dardanos Yerleşkesi’, ‘Sofralık Üzüm Çeşitleri Uygulama ve
Araştırma Bağı’nda bulunan 41B anacı üzerine aşılı ‘Yalova İncisi’ üzüm
çeşidinde, farklı taç yönetimi uygulamalarının (1. uygulama; 1. bağlama telinin
10 cm altından uç alma, 2. uygulama; 1. bağlama telinin 10 cm üzerinden uç
alma, 3. uygulama; 2. bağlama teli hizasından uç alma (kontrol), 4. uygulama;
sürgünleri 2. bağlama teli hizasından uzun bırakma, 5. uygulama; Sylvoz usulü
taç yönetimi) yaprakların stoma özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi
amacıyla, 2016 yılı vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Bu amaçla, her
uygulamadan birer adet omca belirlenerek, omcaların tesadüfî olarak seçilen
yazlık sürgünlerinin 5., 6., 7., 8. ve 9. boğumlarındaki yapraklarının uç
dilimleri üzerinden, ‘tırnak cilası yardımıyla kalıp çıkarma yöntemine’ göre
stoma kalıpları elde edilmiştir. Alınan stoma kalıpları, stoma yoğunluk ve
büyüklüklerinin belirlenmesi amacıyla 10x40 büyütmeli ışık mikroskobunda incelenmiş,
stoma sayımları 0,196 mm²’lik görüş alanından gerçekleştirilip elde
edilen stoma sayılarının 5,1 katı alınarak, 1 mm²’deki stoma
sayıları hesaplanmıştır. Yalova İncisi üzüm çeşidinde farklı taç yönetimi
uygulamalarının stoma yoğunluğu ile stoma eni ve stoma boyu parametrelerinde
önemli etkiler oluşturduğu belirlenmiştir. Bütün boğumların ortalaması olarak
en yüksek stoma yoğunluğunu 2. uygulama (124,4 adet/mm²), en düşük
stoma yoğunluğunu 5. uygulama (99,3 adet/mm²) oluşturmuş, farklı
boğumlar bazında stoma yoğunlukları arasında önemli bir farklılık tespit
edilememiştir. Bütün boğumların ortalaması olarak en geniş stomaları 4.
uygulama (18,65 µm), en dar stomaları 2. (16,88 µm) ve 3. uygulamalar (17,20 µm) vermiştir. En geniş stomalar 5.
boğumdan (18,52 µm), en dar stomalar 9. (17,21 µm) ve 8. boğumlardan (18,40 µm) elde edilmiştir.
Bütün boğumların ortalaması olarak en uzun stomalar 4. (30,26 µm) ve 5. uygulamalardan (30,17), en kısa stomalar 3. (29,14 µm), 1.
(29,24 µm) ve 2. uygulamalardan (29,30 µm) alınmıştır. En uzun stomaları 5. boğum (30,20 µm) oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Vitis vinifera L., Stoma yoğunluğu, Stoma eni, Stoma boyu, Stoma açıklığı

Kaynakça

• Akman, Y., 1985. Botanik (Hücre, Doku ve Organlar). 2. Baskı. Ankara Üniv. Fen Fakültesi. Okan yayım dağıtım. 276 s.Bekişli, İ.M., 2014. Harran Ovası koşullarında yetiştirilen bazı asma çeşitleri ile Amerikan asma anaçlarının yaprak ve stoma özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı. 58–64. Şanlıurfa.Çelik, M., 2005. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin yaprak alanlarının ve stoma yoğunluklarının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. 6. Bağcılık Sempozyumu. Cilt 2. 19–23 Eylül, Tekirdağ.Duering, H., 1980. Stoma frequency of leaves of vitis species and cultivars. Vitis. 19: 91–98.Durmaz, N.E., 2014. Asma yapraklarında stoma yoğunluğunun saptanmasında saydamlaştırma ve kalıp alma yöntemlerinin karşılaştırılması. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). 20–26. Tekirdağ. Düzenli, S., Ağaoğlu, Y.S., 1992. Vitis vinifera L.’nin bazı çeşitlerinde stoma yoğunluğu üzerine yaprak yaşının ve yaprak pozisyonlarının etkisi. Doğa–Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 16: 63–72.Ekbiç, B.H., 2010. Trakya İlkeren ve Flame Seedless üzüm çeşitlerinde Co60 ve Kolhisin kullanılarak mutasyon ve poliploidi oluşturma olanakları. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 72–73. Adana. (Doktora Tezi).Gargın, S., 2009. Eğirdir/Isparta koşullarında bazı üzüm çeşitlerinin stoma yoğunluklarının belirlenmesi. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. 5–9 Ekim. Manisa.Gokbayrak, Z., Dardeniz, A., Bal, M., 2008. Stomatal density adaptation of grapevine to windy conditions. Trakia journal of sciences. 6 (19): 18–22.İşçi, B., Altındişli, A., Kaçar, E., 2015. Farklı anaçlar üzerine aşılı farklı üzüm çeşitlerinde stoma dağılımı üzerine araştırmalar. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 3 (1): 35–39.Tetik, Ç., Dardeniz, A., 2016. Sofralık üzüm çeşitlerinde omca tacının farklı yönleri ile günün farklı saatlerinin yaprakların stoma yoğunluk ve büyüklüklerine etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 4 (1): 21–29.Tunçel, R., Dardeniz, A., 2013. Aşılı asma çeliklerinin fidanlıktaki vejetatif gelişimi ve randımanları üzerine katlamanın etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 6 (1): 118–122.