Türkiye’de Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesi ve Tevkifat Müessesesi

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 32, 135 - 156, 29.11.2018

Mehmet Öksüz Timur Türgay

Öz

Günlük hayatımızın bir parçası
haline dönüşen elektronik ticaret, vergi idaresi açısından hala çözülmesi
gereken en önemli sorunlardan birisi halindedir. Mevcut hukuki düzenlemelerin
elektronik ticaretin vergilendirilmesinde yetersiz kalması üzerine hükümetler
kayıt dışılığın ve vergi kaybının azaltılması amacıyla bu konuda çalışmalar
başlatmışlardır. Bu çalışmalardan birisi de, Türkiye’de elektronik ticaretten
elde edilen gelirin vergilendirilmesi amacıyla uygulamaya konulması gündemde
olan tevkifat müessesidir.

Elektronik ticarette gelir üzerinden alınan vergi olarak Gelir Vergisi
ve Kurumlar Vergisi’nin uygulanması ile ilgili genel sorunlar ve Türk Vergi
Mevzuatında bu konuda yapılan güncel değişikliklerin incelenmesinin amaçlandığı
bu çalışmada, Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ve Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) açısından
elektronik ticarete konu olan işlemlerin vergilendirilmesiyle ilgili
değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Elektronik ticaret, tevkifat, vergilendirme

Kaynakça

• Altınışık, İsa; Sefa Usta; Yavuz Çakmak. ‘Elektronik Ticaretin Yerel Ekonomiler Üzerindeki Etkisi ve Karaman Örneği’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1-2, 2007, s. 47-58.
• Avcı, Orçun. ‘E-Ticaretin Vergilendirilme Sorunsalı’, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 27, 2017, s. 248-263.
• Batun, Mehmet. ‘OECD Model Anlaşması Çerçevesinde İşyeri: İlişkili Şirketler ve Elektronik Ticaret’, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 393, 2014, s. 65-75.
• Bilge, Fahrettin Atıl; İsa Altınışık, ‘Yeni Bin Yıla Girerken Ticaretin Değişen Yüzü: E-Ticaret’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 2001, s. 77-88.
• Bilişim Sanayicileri Derneği, Türkiye'de E-Ticaret 2016 Pazar Büyüklüğü, 2017, <http://www. tubisad.org.tr/duyuru/e-bulten/2017/temmuz17/TUBISAD-E-Ticaret-2016-Pazar-Buyuklugu-Raporu.pdf> Erişim: 10.10.2017
• Ceran, Yunus; Recep Çiçek, ‘Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesine İlişkin Türk Vergi Sisteminde Katma Değer Vergisi Açısından Bir Değerlendirme’, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 1, 2007, s. 291-304.
• Coppel, Jonathan. ‘E-Commerce: Impacts and Policy Challenges’, OECD Economics Department Working Papers, No. 252, 2000, < http://www.oecd-ilibrary.org/docserver/download/801315684632.pdf?expires= 1515092674&id=id&accname=guest&checksum=20ECDB1B014CC38EBA41CA54A842CA7D> Erişim: 10.10.2017
• Çavdar, Fatih. ‘Elektronik Ticaretin Vergi Denetimi Üzerindeki Etkileri’, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 2017, s. 13-27.
• Çak, Murat. Dünyada ve Türkiye’de Elektronik Ticaret ve Vergilendirilmesi, İstanbulNet Yayıncılık, İstanbul 2002.
• Çetinkaya, Şahin. ‘E-Ticaret Uygulamalarının Makro Ekonomik Göstergelere Etkisi SWOT Analizi ve Türkiye’de E-Ticaret Gelişimi İçin Bir Eylem Planı Önerisi’, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, 2016, s. 235-256.
• Demirel, Hüsne. ‘Üniversite Öğrencilerinin Elektronik Alışveriş Hakkında Görüşleri’, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 3, 2010, s. 119-134.
• Erdem, Tahir. “Yeni Dünya Düzeni, Elektronik Ticaret ve Vergi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 143, 2017, s. 13-41.
• Ekmekçi, Esra. ‘“Yerellik” Yerine “Sanallık” mı?: Elektronik Ticarette Vergilendirmenin Genel Çerçevesi’, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 57, Sayı: 1-2, 1999, s. 45-91.
• Eser, Levent Yahya; Sedat Polat. ‘Elektronik Ticaretin Transfer Fiyatlandırmaya Etkisi’, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 23, 2014, s. 52-69.
• Fırat, Mehmet; Nilgün Özdamar Keskin. ‘İnternet Teknolojileri’, içinde Volkan Yüzer ve M. Recep Okur, (der.) Temel Bilgi Teknolojileri-I, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2015, s. 90-113.
• Gelir İdaresi Başkanlığı, ‘Dar Mükellef Kişinin Yurt Dışından İnternet Aracılığıyla Türkiye’de Satış Yapması Hakkında Özelge’, Sayı: B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 37-2410, Tarih: 31.12.2011
• Gökbunar, Ramazan; Ahmet Utkuseven. ‘Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinde Yaşanan Gelişmeler: Yeni İpek Yolu Bir Vergi Cenneti mi?’, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 27, Ekim 2002, s. 197-209.
• Gökçe, Öznur. ‘Sosyal Elektronik Ticaretin Hukuki Boyutu’, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 433, 2017, s. 82-85.
• Güneş, İsmail. ‘Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinin Uluslararası Boyutu’, (Tebliğ, 8. Türkiye’de İnternet Konferansı, İstanbul, Türkiye, Aralık 2002).
• Herman, Lior. ‘Multilateralising Regionalism: The Case of E-Commerce’, OECD Trade Policy Papers, No. 99, 2010.
• Kartal, Zihni. ‘KDV Tevkifatı Konusundaki Son Düzenlemeler (Tam Tevkifat)’, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 110, 2012, s. 97-110.
• Kılıç, Fatma; Mehmet Toplu. ‘Sosyal Güvenlikte Tevkifat ve Bilişim Yönüyle İncelenmesi’, Bilişim Teknolojileri Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 2013, s. 59-71.
• Kovancılar, Birol; Mustafa Miynat; Sibel A. Bursalıoğlu. Kamu Maliyesinde Küresel Değişimler, Gazi Kitabevi, Ankara 2007.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Sunucu İşletim Sistemleri, MEGEP, Ankara, 2013.
• Monteiro, José-Antonio; Robert Teh. ‘Provisions on Electronic Commerce in Regional Trade Agreements’, WTO Working Paper ERSD-2017-11, 2017.
• Organ, İbrahim; Fatih Çavdar. ‘Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinde Uluslararası Alanda Yaşanan Sorunlar’, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, 2012, s. 63-84.
• Öz, N. Semih. ‘Devletlerin Vergilendirme Yetkileri Sınırının E-Ticaret Açısından Değerlendirilmesi’, Maliye Dergisi, Sayı: 147, 2004, s. 90-102.
• Özcan, Pelin Mastar. ‘Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlar: BEPS 1 No’lu Eylem Planı Kapsamında Bir Değerlendirme’, Electronic Journal of Vocational Colleges, Cilt: 6, Sayı: 2, 2016, s. 73-82.Özdemir, Funda Başaran; Nurcan Törenli; Zafer Kıyan. ‘Türkiye-Avrupa İşbirliği Dış Ticaret İlişkileri Açısından E-Ticaret Modeli ve Düzenleyici Rejim-Yapı’, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 9, No: 2, 2010, s. 117-143.
• Parlakkaya, Raif. ‘Elektronik Ticaret ve Muhasebe Uygulamalarına Etkileri’, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, 2005, s. 168-175.
• TBMM, 1/750 ve 2/571 Esas Numaralı Kanun Taslaklarına İlişkin Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu, Sıra Sayısı: 411, s. 65. <https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss411.pdf > (07.12.2017)
• Törenli, Nurcan; Zafer Kıyan. ‘Yeni Ekonomide ‘Çoklu Mübadele İlişkilerini’ Ağ Üzerinde Organize Etme Arayışı: E-Ticaret ve Türkiye’, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 23, 2012, s. 455-490.
• Ubay, Birol. ‘Elektronik Ticaretin Vergilendirilmesinde Avrupa Birliği ve OECD Yaklaşımları’, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 381, 2013, s. 115-256.
• Yanık, Ahmet. ‘Tevkifata Tabi Bir Teslimin Yeniden Tesliminde Tevkifat - Kdv İadesi ve Muhasebe Uygulaması’, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt: 15, Sayı: 2, 2016, s. 395-412.
• Yardımcıoğlu, Melek; Mustafa Uçar. ‘Küresel E-Ticaret Şirketlerinin Faaliyet Gösterdikleri Ülkelerde Elde Ettikleri Kazançların Muhasebe Süreci ve Vergilendirilmesi: Google, Facebook, Twitter için Türkiye Örneği’, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, 2015, s. 169-190.
• Yaşar, Arif. ‘Vergi Tevkifatı Müessesinde Kaynak – Kapsam Ayrımı’, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 402, 2015, s. 73-75.
• Yıldırım, Zübeyr. ‘Elektronik Ticaret ve Vergilendirme’, içinde Arman Aziz Karagül, (der.) Elektronik Ticaret, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Yıldız, Habib. Küreselleşmenin Vergileme Üzerine Etkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005.
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, Resmi Gazete Tarihi: 06.01.1961, Resmi Gazete Sayısı: 10700.
• 6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun, Resmi Gazete Tarihi: 07.09.2016, Resmi Gazete Sayısı: 29824.