DEVLET BORÇLARININ DİNİ VE FELSEFİ TEMELLERİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 32, 177 - 200, 29.11.2018

Tekin Akdemir Şahin Yeşilyurt

Öz

Borçlanmanın
finansman ihtiyacının karşılanması ve ticari faaliyetlerin yürütülmesi için
kullanılması, tarih öncesi döneme kadar gitmektedir. Bu dönemde, borçlanma
ticari faaliyetlerini sürdürülmesi, kar elde edilmesi ve zorunlu ihtiyaçların
karşılanması için yararlı bir enstrüman olarak görülmüştür. Fakat faiz içeren
borçlanmanın ahlaki olmayan sonuçları nedeniyle eleştirilmesi, borcun tüketim
ya da üretim amacıyla kullanılması kadar eskidir. Nitekim yüzyıllar boyunca,
hem felsefeciler hem de düşünürler faiz içeren borçlanmanın ahlaki olmayan
sonuçları konusunda endişe duymuşlar ve bu konudaki görüşlerini faizin
yasaklanması ya da kısıtlanması şeklinde ortaya koymuşlardır. Zamanla faiz
içeren borçlanmaya yasal, ahlaki ve dini karşıtlık, ekonomik gelişmeler ve Kalvinizmin
etkisiyle yumuşamış ve bu 1500’lü yılların başında dini çevrelerin görüşünde
radikal bir dönüşüme yol açmıştır. Bu çalışmada, bir taraftan borcun tarihi
gelişimi analiz edilirken, diğer taraftan felsefi ve dini çevrelerin
borçlanmaya yönelik yaklaşımlarındaki dönüşümün ortaya konulması ve devlet
borçlarının felsefi ve dini temellerinin incelenmesi amaç edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aşırı Faiz, Faiz İçeren Borçlanma, Devlet Borçlarının Temeli

Kaynakça

• Aghnides, Nicolas. P., İslamın Mali Hükümleri, (çev. Servet Armağan), İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.
• Akalın, Kürşat Haldun, “Eski Ahdin Kardeş-Yabancı Ayrımına Dayanan Tefecilik İzni Karşısında Martin Luther”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Sayı 18, 2010, ss. 1-13.
• Anderson, John. E., “Government Debt and Deficits”, Faith & Economics - Number 61/62 - Spring/Fall, Association of Christian Economists, 2013, ss.1-31.
• Andreau, Jean, “Endettement Privé et Abolition Des Dettes Dans la Rome Antique”, Novembre 2012, http://www.cadtm.org/spip.php? page=imprimer&id_article= , (Erişim Tarihi, 10 Şubat 2017).
• Aquinas, Saint Thomas, Summa Theologica, New York: Benziger Bros, 1947.
• Aristotle, Aristotle's Politics. London: Forgotten Books, 2013.
• Armerding, Carl. E., “Borrowing and Lending: Is There Anything Christian About Either?” Transformation, Cilt 18, Sayı 3, 2001, ss. 146-154. Armstrong, Lawrin. Usury and Public Debt in Early Renaissance Florence: Lorenzo Ridolfi On the Monte Comune, Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 2003.Aslan, Adnan, Martin Luther. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (c. 27, ss. 237-239). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2003.
• Bergstra, Jan A., and Middelburg, C.A., “Interest Prohibition and Financial Product Innovation”, Arxiv, Sayı 2, 2011, ss.1- 9., https://arxiv.org/pdf/1104.2471.pdf (Erişim Tarihi, 05 Mart 2017).
• Bettany, George Thomas, A Popular History of the Reformation and Modern Protestantism, London:Ward, Lock & Bowden, 1895.
• Cowan, David, “Economics and Christianity”, in: George Thomas Kurian (Ed), The Encyclopedia of Christian Civilization, First Edition, Oxford: Blackwell Publishing, 2011, ss.1-5.
• Deniz, Osman Murat, “John Calvin’in Teolojisi ve Özgünlüğü”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 33, Kasım-Aralık, 2012, ss. 1-16.
• Döndüren, Hamdi, “İslam Ekonomisinde Sennaye Birikimi ve Kullanılma Yöntemleri”, İLAM Araştırma Dergisi Cilt. I, Sayı 2, Temmuz-Aralık 1996, ss.53-80.
• Ekelund, Robert. B. & Hebert, Robert. F., A History of Economic Theory and Method, Fifth Edition, long Grove: Waveland Press, 2007.
• El-Maverdi, H. H., El-Ahkamü’s Sultaniye: İslamda Devlet ve Hilafet Hukuku, Çeviren Ali Şafak, İstanbul: Bedir Yayınevi, Mart 2015.
• Erkal, Mehmet, “Beytü’l-mal ve İslam Ekonomisinde Rolü”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Sayı 6., 1996, ss.219-228.
• Ersoy, Arif, İktisadi Teoriler ve Düşünceler Tarihi, Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım, 2008.
• Ferguson, Niall, The Cash Nexus Money and Power in The Modern World, 1700-2000, New York: Basic Books, 2006.
• Fryde, E. B. ve Fryde, M. M., “Public Credit, with Special Reference to North-Western Europe”, Içinde: M. M. Postan, E. E. Rich and Edward Miller (Ed), The Cambridge Economic History Of Europe (Volume III Economic Organization And Policies In The Middle Ages), Camridge: Cambridge Universıty Press, 1965, ss.430-553.
• Haines, Pamela, David Kane, Ed Dreby, and Charles Blanchard, Toward a Right Relationship with Finance: Debt, Interest, Growth, and Security, Cornell Ave: Quaker Institute for the Future, 2016.
• Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi: Hayatı ve Faaliyeti, (Çeviren:Salih Tuğ), Cilt:1, Gözden Geçirilmiş ve Yeni ilavelerle Beşinci Yayın, İstanbul:İrfan Yayınevi, 1993.
• Hasan, M. Aynul and Sıddıquı, Ahmed Naeem, “Is Equity Financed Budget Deficit Stable in an Interest Free Economy?” Third International Conference on Islamic Economics, Kuala Lumpur, Malaysia, in Januar, 1992, ss.1-17.
• Hayat, Usman and Malik, Adeel, Islamic Finance: Ethics, Concepts, Practice, The CFA Institute Research Foundation, 2014.
• Islahi, Abdul Azim, History of Economic Thought: Contributions of Muslim Scholars to Economic Thought and Analysis, Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 2014.
• Islahi, Abdul Azim and Ghazanfar, S. Mohammad, “Economic Thought of al-Ghazali”, MPRA Paper No. 53465, 2014, ss.1-103.
• Kahf, Monzer, “Islam Iktisat Sisteminde Bütçe Açıkları ve Kamu Borçlanma Araçları” (Çeviren: Ünal Çağlar), İslami Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:3, 1994, ss.43-64.
• Kahf, Monzer, Zakah and Prohibition of Riba in The Islamic Economic System, 2007, ss.1-22. http://monzer.kahf.com/papers/english/ (Erişim Tarihi, 04 Ekim 2017)
• Kelly, John. P., Aquinas and Modern Practices of Interest Taking, Brisbane: Aquinas Press, 1945.
• Koloğlu, Mahmut, Ekonomi Doktrinleri Tarihi, Ankara: Doğuş Matbaacılık, 1969.
• Long, Michael John Adrian, “Theological Reflection on International Debt: A Critique of the Jubilee 2000 Debt Cancellation Campaign”, Unpublished pHD Thesis, Department of Theology and Religion College of Arts and Law, The University of Birmingham, 2010.
• Maloney, Robert P., “The Teaching of the Fathers on Usury: An Historical Study on the Development of Christian Thinking”, Vigiliae Christianae, Vol. 27, No. 4, December 1973, pp. 241-265.
• McCall, Brian M., “Unprofitaqble Lending: Moden Credit Regulation and The Lost Theory of Usury”, Cardozo Law Review, Vol:30, Issue:2, 2008, ss.552-613.
• Mills, Paul, Interest in Interest: The Old Testament Ban on Interest and its Implications for Today, Birmingham: Lubilee Centre Publications, 1989.
• Munro, John H., “The Medieval Origins of the Financial Revolution: Usury, Rentes, and Negotiability”, The International History Review, Vol. 25, No. 3, September, 2003, pp. 505-562.
• Olgun, Hakan “Protestanlık”, içinde Yaşayan Dünya Dinleri, (Derleyen Şinasi Gündüz), 3. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Pamuk, Şevket, A Monetary History of the Otoman Empire, Camdridge: Camridge University Press, 2001.
• Pamuk, Şevket, Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007.
• Postan, Michael Moissey, Rich, Edwin Ernest and Miller, Edward, The Cambridge Economic History of Europe, Volume III (Economic Organization and Policies in The Middle Ages, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
• Rothbard, Murray. N., Economic Thought Before Adam Smith: An Austrian Perspective on the History of Economic Thought, Volume I, Cheltenham: Edward Elgar Publishing Ltd, 2006.
• Rubin, Jared, “Bills of Exchange, Interest Bans, and Impersonal Exchange in Islam and Christianity”, Explorations in Economic History, Vol: 47, Issue:2, 2010, ss. 213–227.
• Savaş, Vural Fuat, İktisatın Tarihi, Ankara: Siyasal Kitapevi, 1999.
• Selik, Mehmet, 100 Soruda İktisadi Doktrinle Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1974.
• Sıddıqi, Mohammad Nejatullah, “An Overview of Public Borrowing in Early Islamic History”, Review of Islamic Economics, Volume: 2, 1995, ss.61-78.
• Sidney, Homer, and Sylla, Richard, A History of Interest Rates, Fourth Edition, New Jersey: John Wiley & Sons, Ic., 2005.
• Skolov, Boris and Skolova, Yana, “The History of Government Debt Justification”, Economics and Management. Cilt 17, Sayı 3, 2012, ss.922-928.
• Tabakoğlu, Ahmet, İslam İktisadına Giriş, 3. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2013.
• Theocarakis, Nicholas. J., “The History of the Political Economy of Public Debt”, 4th ESHET Latin America Conference, Belo Horizonte – Brazil, 19-21 November 2014, ss.1-22.
• Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. Onuncu Basım, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2008.
• Ülgener, Sabri, İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, İstanbul: Derin Yayınları 2006.
• Vincent, Jashua, “Historical, Religious and Scholastic Prohibition of Usury: The Common Origins of Western and Islamic Financial Practices”, Law School Student Scholarship, Paper 600, 2014, ss.1-48.
• Visser, W. A. M. & McIntosh, A. (1998) A Short Review of the Historical Critique of Usury, Accounting, Business & Financial History, 8:2, Routledge, London, July, s. 177.
• Waardenburg, Jacques, Protestanlık. İçinde: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (c. 34), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2007, ss. 351-354).
• Walker, Williston, John Calvin: The Organiser of Reformed Protestantism 1509-1564, Newyork and London: The Knickerbocker Press, 1906.
• Weber, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (Tercüme Latif Boyacı), İstanbul: Yarın Yayınları, 2013.
• Wilson, Rodney, Economics, Ethics and Religion: Jewish Christion and Muslim Economic Thought, London Palwaradge Macmillan Press Ltd, 1997.
• Yeniçeri, Celal, İslam’da Devlet Bütçesi, İstanbul: Şamil Yayınevi, 1984.
• Yeniçeri, Celal, “Ebu Hanıfe'nin Hayatı, Mali ve İktisadi Görüşleri”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:4, 1986, ss.255-272.