Bir Ülke-Bir Kıta İlişkileri: Çin-Afrika Örneği

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 31, 125 - 142, 01.02.2018

İbrahim Arslan

Öz

Bu çalışma; 1970’lerden itibaren uluslararası alanda etkisini artırmaya başlayan
Çin ile halen 55 ülkenin bulunduğu Afrika kıtası arasındaki ilişkilerin tarihsel arka
planının, ilişkilerde yaşanan değişimin ve günümüzde ulaşılan seviyenin daha iyi
anlaşılmasını amaçlamaktadır. Çalışma, Soğuk Savaş başlangıcından günümüze kadar geçen süre ile sınırlandırılmıştır. Bir ülke-bir kıta bağlamında ilişkiler,
taraflarca Bağlantısızlık akımının desteklenmesi ile aynı değerlere sahip olmanın
yarattığı uygun ortamda başlamış, uluslararası sistemde meydana gelen değişimlerden etkilenmesine rağmen, günümüze kadar geliştirilerek sürdürülmüştür. Çin;
başlangıçta, Batı ile süregelen jeopolitik çatışmasını, Sovyetler Birliği ile ideolojik
tartışmalarını ve Tayvan ile çekişmesini etkinlikle sürdürebilmek için Afrika ülkelerini harekete geçirmeye öncelik verirken, Afrika ülkeleri de Avrupa sömürgeciliğini
sona erdirmeye yönelik mücadelelerinde, Çin’in sağladığı destekten yararlanmışlardır. Çin’in günümüzde Afrika’ya sağladığı destek, özellikle ekonomi alanında
yoğunlaşmaktadır. Çin-Afrika ilişkileri, 1980’lerden itibaren Çin-Afrika İşbirliği
Forumu’nun kurumsal yapısı çerçevesinde sürdürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çin, Afrika, İşbirliği, Ekonomi

Kaynakça

• Agbebi, Motolani; Petri Virtanen (2017), ‘Dependency Theory-A Conceptual Lens to Understand China’s Presence in Africa’, Forum for Development Studies, Routledge. Armaoğlu, Fahir (1983). 20 Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara. Arslan, İbrahim (2015). ‘21. Yüzyılda Afrika-Avrupa Birliği İlişkileri: İki Birlik Tek Vizyon’, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı: 1, ss.109-135. Arslan, İbrahim (2014). ‘Soğuk Savaş Sonrasında Afrika’daki Çatışmaların Önlenmesi: Afrika Barış ve Güvenlik Mimarisi ve Darfur Krizi Örneği’, (Basılmamış Doktora Tezi), ss.135-179, 183. Bozdağlıoğlu, Yücel (2007). ‘Yapılandırmacı Yaklaşım (Konstrüktizim)’, içinde Haydar Çakmak, (ed.) Uluslararası İlişkiler, Platin, Ankara. Bozdağlıoğlu, Yücel (2003). Turkish Foreign Policy and Turkish Identity, A Costructive Approach, Routledge, New York & London. CCTV.com, Faces of Africa 12/08/2014 Kwame Nkrumah: a story of vision and tragedy, 12 Ağustos 2014. Confucius Headquarters (Hanban) (2014), Confucius Institute/Classroom. Courage Mlambo,Audrey Kushamba and More Blessing Simawu (2016). ’China-Africa Relations: What Lies Beneath?’ The Chinese Economy, 49: 4, ss.257-276. Currie, David P. (ed.) (1964). Federalism and the New Nations of Africa, The University of Chicago Press, USA. Embassy of the People’s Republic of China in the Republic of South Africa (2014). ‘Senegalese president urges other partners to emulate Chinese plan for Africa’. Encyclopedia Britannica, ‘Cultural Revolution’, last updated: 28 Eylül 2017, euronews, Tianamen olayları Çin’de neleri değiştirdi? 30 Mayıs 2014. FOCAC (2015), ‘The Forum on China-Africa Cooperation Johannesburg Action Plan (2016- 2018)’ FOCAC (2013), FOCAC ABC. FOCAC (2009), ‘Forum on China-Africa Cooperation Sharm ElSheikh Action Plan (2010- 2012). FOCAC (2006), Declaration of the Beijing Summit of the Forum on China-Africa Cooperation. FOCAC (2003), The Second Ministerial Conference of FOCAC. FOCAC ( 2003), Forum on China-Africa Cooperation-Addis Ababa Action Plan. GlobalSecurity.org, Africa Command (AFRICOM). Hürriyet Planet, Tiananmen Meydanı olaylarının üzerinden 23 yıl geçti, 5 Haziran 2012. Lei, Xue (2014). ‘China as a Permanent Member of the United Nations Security Council’, International Policy Analysis, Friedrich Ebert Stiftung. Lin, Faqin; Wenshou Yan; Xiaosong Wang, (ed.) (2017). ‘The impact of Africa-China’s diplomatic visits on bilateral trade’, Scottish Journal of Political economy, Volume 64, Issue 3, July 2017, ss.310-326. Makoye, Kizito (2013). Tanzanian Traders Seek Rescue From Chinese, Inter Press Service. Manyeruke, C (008). ‘The impact of Chinese products on Zimbabwean women’, Eastern Africa Social Science Research Review, 22(2), ss. 85–106. Ministry of Foreign Affairs of the People’s Republic of China, China’s Assistance in the Construction of the Tanzania-Zambia Railway. Morrison, Wayne M (2017). ‘China’s Economic Rise: History, Trends, Challenges, and Implications for the United States’, Congressional Research Service. Moyo, Sam (2016). ‘Perspectives on South-South relations: China’s presence in Africa’, Inter-Asia Cultural Studies, 17: 1, ss. 58-67. Muekalia, Domingos Jardo (2010), ‘Africa and China’s Strategic Partnership’ African Security Review, 13: 1, ss. 5-11. Nasaw, Danel; Mark Rice-Oxley (2008). China and Russia veto Zimbabwe sanctions, the Guardian. Okolo, Abutu Lawrence (2015). ‘China’s Foreign Policy Shift in Africa: From Non-Interference to Preponderence’, International Journal of African Renaissance Studies-Multi-, Inter-and Transdisciplinarity, 10: 2, ss.32-47. Organization of African Unity (OAU), South African History Online (SAHO). African Union, AU in a Nutshell. Pilling, David (2017). ‘Chinese investment in Africa: Beijing’s testing ground, Financial Times. Rossouw, Gj; Sofie Geerts; Namhla Xinwa (2014).Africans’ Perceptions of Chinese Business in Africa: A Survey, Ethics Institute of South Africa. Tepebaş, Ufuk (2015). ‘Johannesburg Zirvesi ve 6. Çin-Afrika İşbirliği Forumu’, TASAM. Wendt, Alexander (1995). ‘Constructing International Politics’, Internatrional Security, Cilt:20, Yaz. Wendt, Alexander (1994). ‘Collective Identity Formation and the International State’, American Political Science Review, Cilt:88, No:2. Workman, Danial (2017). Crude Oil Imports by Country’, World’s Top Exports. Zeleza, Paul Tiyambe (2014). ‘TheAfrica-China relationship: challenges and opportunities’, Canadian Journal of African Studies / Revue canadienne des études africaines, 48: 1, ss.145-169. Zhang, Xialoling; Hermann Wasserman; Winston Mano (2016). ‘China’s expanding influence in Africa: projection, perception and prospects in Southern African countries’, Communicatio, 42: 1, ss. 1-22. Zhao, Suisheng (2014). ‘A Neo-Colonialist Predator or Development Partner? China’s engagement and rebalance in Africa’, Journal of Contemporary China, Vol. 23, No. 90, ss. 1033–1052.