55-74 Aylık Çocukların Resimlerinde Aile Algısının Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 44 Sayı: 2, 209 - 228, 14.03.2016

Ege Akgün Ayşegül Ergül

Öz

Okul öncesi dönem çocuklarının resimlerinde aile algısının belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde kurgulanmış ve çalışmada betimsel analiz yöntemi ile çocuk resimleri değerlendirilmiştir. Çalışma grubu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Çankaya, Keçiören ve Mamak ilçelerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 55-74 ay grubu 109 çocuktan oluşmaktadır. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen değerlendirme listesi kullanılmıştır. Resimlerin çoğunlukla çekici, neşeli, mutlu ve eğlenceli olduğu ancak çocukların planlı ve tamamlanmış resim yapmakta zorlandıkları görülmüştür. Çocukların aile resimlerinde birliktelik özelliğine bakıldığında çoğunlukla çekirdek aile dışında çizim yapmadıkları görülmektedir. Resimlerde çocuklar çoğunlukla aile üyelerini bir arada, benzer giysiler giyme ya da olumlu bir etkinlik, olumlu bir birliktelik ile ve arada engel olmadan resimlemişlerdir. Çocukların resimlerinde çoğunlukla öfke ifadelerine yer vermedikleri ve olumsuz yüz ifadesi kullanan çocukların az sayıda olduğu görülmektedir.

Kaynakça

• Arrington, D. (2001). Home is where the art is: An art therapy approach to family therapy. Springfield, IL: Charles C. Thomas Publisher.
• Arteche, A. & Murray, L. (2011). Maternal affective disorder and children’s representation of their families. Journal of Child and Family Studies, 20 (6), 822-832.
• Aykaç, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde öğretmen ve öğrenme süreci algısı. Eğitim ve Bilim, 37 (164), 298-315.
• Behrens, K.Y. & Kaplan, N. (2011). Japanese children’s family drawings and their link to attachment. Attachment & Human Development, 13 (5), 437–450.
• Berk, L. (2013). Bebekler ve çocuklar, (Çev. Ed. N. Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel Yayınları.
• Bombi, A. S., Pinto, G. & Cannoni, E. (2007). Pictorial assessment of interpersonal relationships (pair). An analytic system for understanding children’s drawings. Firenze: Firenze University Press.
• Buldu, M. (2006). Young children’s perceptions of scientists: A preliminary study. Educational Research, 48 (1), 121-132.
• Camara, W. J., Nathan, J. S. & Puente, A. E. (2000). Psychological test usage: Implications in professional psychology. Professional Psychology: Research and Practice, 31, 141–154.
• Carlson, E.A., Sroufe, L.A. & Egeland, B. (2004). The construction of experience: A longitudinal study of representation and behavior. Child Development, 75, 66–83.
• Cashel, M. L. (2002). Child and adolescent psychological assessment: Current clinical practices and the impact of managed care. Professional Psychology: Research and Practice, 33, 446–453.
• Cherney, I. D., Seiwert, C., Dickey, T. M., & Flichtbeil, J. D. (2006). Children’s drawings: A mirror to their minds. Educational Psychology, 26 (1), 127–142.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education, (6th ed.). Taylor & Francis e-Library. 10.05.2015 tarihinde https://research-srttu.wikispaces.com/file/view/Research+Methods+in+Education_ertu.pdf adresinden alınmıştır.
• Cox, M. (2005). The pictorial world of the child. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Çakmak, A. & Darıca. N. (2012). 7-11 yaş grubu kurumda ve ailesi yanında büyüyen kız ve erkek çocuklarının anne figürü çizimlerinin duygusal gelişim açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (41), 147-160.
• Dağlıoğlu, H.E., Deniz. Ü. & Kan, A. (2010). A study on the emotional indicators in 5-6 year-old girls’ and boys’ human figure drawings. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1503–1510.
• Dağlıoğlu, H. E. (2011). 5-7 yaş grubu çocukların resimlerine yansıyan öğretmen figürünün karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 144-157.
• Dallaire, D. H., Ciccone, A. & Wilson, L. (2012). The family drawings of at-risk children: Concurrent relations with contact with incarcerated parents, caregiver behavior and stress. Attachment & Human Development, 14 (2), 161-183.
• Dunn, J., O’Connor, T. G. & Levy, I. (2002). Out of the picture: A study of family drawings by children from step-single-parent, and non-step families. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31 (4), 505- 512.
• Einarsdottir, J., Dockett, S. & Perry, B. (2009). Making meaning: Children’s perspectives expressed through drawings. Early Child Development and Care, 179, 217–232.
• Erişti, S.D. & Kurt, A.A. (2011). Elementary school students’ perceptions of technology in their pictorial representations. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 2 (1) 24-37.
• Ersoy, A. & Türkkan, B. (2009). Perceptions about internet in elementary school children’s drawings. İlköğretim Online, 8 (1), 57-73.
• Fihrer, I. & McMahon, C. (2009). Maternal state of mind regarding attachment, maternal depression and children’s family drawings in the early school years. Attachment & Human Development, 11, 537–556.
• Freilich, R. & Shechtman, Z. (2010). The Contribution of art therapy to the social, emotional, and academic adjustment of children with learning disabilities. The Arts in Psychotherapy, 37 (2), 97-105.
• Fury, G. S. (1996). The relation between infant attachment history and representations of relationships in school-aged family drawings. Unpublished Doctorate dissertation, University of Minnesota, Minesota.
• Fury, G., Carlson, E.A. & Sroufe, L.A. (1997). Children's representations of attachment relationships in family drawings. Child Development, 68 (6), 1154-64.
• Gernhardt, A., Rübeling, H. & Keller, H. (2013). ''This is my family'': Differences in children's family drawings across cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 44, 1166-1183.
• Goldner, L. & Scharf, M. (2012). Children’s family drawings and internalizing problems. The Arts in Psychotherapy, 39, 262– 271.
• Gross, J. & Haynes, H. (1998). Drawing facilitates children's verbal reports of emotionally laden events. Journal of Experimental Child Psychology, 4, 163–179.
• Hamama, L. & Ronen, T. (2009). Children’s drawings as a self-report measurement. Child & Family Social Work, 14, 90-102.
• Iijima, M., Arisaka, O., Minamoto, F. & Arai, Y. (2001). Sex differences in children's free drawings: A study on girls with congenital adrenal hyperplasia. Hormones and Behavior, 40 (2), 99-104.
• Kaplan, N. & Main, M. (1986). Instructions for the classification of children’s family drawing in terms of representation of attachment. Unpublished manuscript, University of California, Berkeley.
• Kırışoğlu, O. T. (2002). Sanatta eğitim, görmek öğrenmek yaratmak, (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayınları.
• La Voy, S.K., Pedersen, W.C., Reitz, J.M., Brauch, A.A., Luxenberg, T.M., & Nofsinger, C.C. (2001). Children’s drawings: A cross-cultural analysis from Japan and the United States. School Psychology International, 22, 53–63.
• Lee, C. M. & Hunsley, J. (2003). Evidence-based assessment of childhood mood disorders: Comment on McClure, Kubiszyn, and Kaslow. Professional Psychology: Research and Practice, 34, 112-113.
• Leon, J. & Rudy, D. (2005). Family processes and children’s representations of parentification. Journal of Emotional Abuse, 5, 111–142.
• Lim, B. Y. (2004). The Magic of the brush and the power of color: Integrating theory into practice of painting in early childhood settings. Early Childhood Education Journal, 32 (2), 113-119.
• Madigan, S., Ladd, M. & Goldberg, S. (2003). A picture is worth a thousand words: Children’s representations of family as indicators of early attachment. Attachment & Human Development, 5, 19–37.
• Madigan, S., Goldberg, S., Moran, G. & Pederson, D. R. (2004). Naive observers’ perceptions of family drawings by 7-year-olds with disorganized attachment histories. Attachment & Human Development, 6 (3), 223 – 239.
• Malchiodi, C. A. (2013). Çocukların resimlerini anlamak. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi.
• Martlew, M. & Connolly, K. J. (1996). Human figure drawings by schooled and unschooled children in Papua New Guinea. Child Development, 67 (6), 2743-2762.
• Oğuz-Ünver, A. (2010). Bilim insanlarını algılama: İlköğretim 5. sınıf öğrencileri ile son sınıf öğretmen adaylarının karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4 (1), 11-28.
• Picard, D. & Boulhais, M. (2011). Sex differences in expressive drawing. Personality and Individual Differences, 51, 850–855.
• Pianta, R. C. & Longmaid, K. (1999) Attachment-based classifications of children's family drawings: Psychometric properties and relations with children's adjustment in kindergarten, Journal of Clinical Child Psychology, 28 (2), 244-255.
• Piperno, F., Di Biasi, S. & Levi, G. (2007). Evaluation of family drawings of physically and sexually abused children. Eur Child Adolesc Psychiatry, 16, 389–397.
• Rodari, P. (2007). Science and scientists in the drawings of European children. Journal of Science Communication, 6 (3), 1-12.
• Saneei, A. & Haghayegh, S. A. (2011). Family drawings of Iranian children with autism and their family members. The Arts in Psychotherapy, 38 (5), 333– 339.
• Sayıl, M. (2004). Çocuk çizimlerinin klinik amaçlı kullanımı üzerine bir değerlendirme. Türk Psikoloji Yazıları, 14, 1-13.
• Shiakou, M. (2012). Representations of attachment patterns in the family drawings of maltreated and non‐maltreated children. Child Abuse Review, 21, 203–218.
• Skybo, T., Ryan-Wengwe, N. & Su, Y. (2007). Human figure drawings as a measure of children's emotional status: Critical review for practice. Journal of Pediatric Nursing, 22 (1), 15-28.
• Sönmez, F. (2005). Louisa Duss psikanalitik hikâyeler testi. Yansıtma Psikopatoloji ve Projektif Testler Dergisi, 3-4, 124-145.
• Stuyck, K. (2003). Art therapy helps children affected by cancer express their emotions. Oncology, 48 (12), 1–4.
• Şen-Beytut, D., Bolışık, B., Solak, U. & Seyfioglu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (3), 35-44.
• Taş, Y., Aslan, D. & Sayek, İ. (2006). Doktorluk mesleğini çocuklar resimlerine nasıl yansıtıyorlar? 7-12 yaş grubu çocuklar arasında yapılmış bir örnek. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15 (11), 184-191.
• Trawick- Swith, J. (2013). Erken çocukluk döneminde gelişim (Çok kültürlü bakış açısı). (Çev. Ed. B. Akman). Ankara: Nobel Yayınları.
• Türkkan, B. (2004). Okulöncesi dönem çocuklarının yaptıkları resimlerin aile yaşamlarına ilişkin ipuçları bakımından değerlendirilmesi. I. Uluslararası Okulöncesi Eğitim Kongresi, (Cilt III). İstanbul: YA-PA.
• Türkmen, H. (2008). Turkish primary students’ perceptions about scientist and what factors affecting the image of the scientists. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4 (1), 55-61.
• Veltman, M. & Browne, K. (2003). Identifying abused children using assessments and observations in the classroom: A preliminary study. Child Abuse Review, 12 (5), 315-334.
• Weinstein, L. (1968). The mother child schema, anxiety, and academic achievement in elementary school boys. Child Development, 39, 257-264.
• Wilson, D. & Ratekin, C. (1990). An introduction to using children's drawings as an assessment tool. Nurse Practitioner, 15 (3), 23-24, 27, 30-35.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız-Çiçekler, C. & Öner-Koruklu, N. (2013). Features of the drawings of 4-6 year old children in their free drawings. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 551-563.