Nazi Zulmünden Kaçan Almanca Konuşan Mülteci Bilim İnsanlarının İktisat Ve Maliye İlmine Katkılarına Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 1, 93 - 106, 30.06.2018

İhsan Erdem Sofracı

Öz

Alman bilim insanları, sanatçıları ve
politikacılarının nasyonal sosyalist diktatörlüğün baskısı altında zorunlu göç süreci
oldukça geniş bir kesimi kapsıyordu. 1933 yılı ve sonrasında birçok ülkede
bulunan almanca konuşan mültecilerin sayısı Türkiye’ye sığınanların sayısından
fazlaydı. Ancak, Nazi zulmünden kaçan mültecilerin göreceli önemi hiçbir yerde
Türkiye Cumhuriyeti’ndeki kadar büyük olmamış ve çalışmaları bu kadar kalıcı
etki bırakmamıştır. 1933 sonrasında Nazi Almanyası’ndan kovulan Alman bilim
adamları sayesinde, genç cumhuriyet’in üniversite reformunu gerçekleştirmesi
mümkün olmuştur. Olumsuz koşulların varlığı elbette süreci yavaşlatmış
olabilir. Mesela, 1930’lu yıllarda Türkiye’de okuma-yazma bilmeyenlerin oranı mültecilerin
mesleki faaliyette bulundukları diğer ülkelere göre oldukça yüksektir. Her şeye
rağmen, Almanca konuşan bilim adamları ve sanatçıları Türkiye’deki meslek
gruplarının yetiştirilmesi ve hakları ile kamusal alanda yaptıkları yenilik ve
çalışmalarla önemli bir yol kaydetmişlerdir denilebilir. Bu etki sadece süreci
yaşayan kuşağı değil ve fakat sonraki kuşağı da etkilemiştir. Bu çerçeveden
hareketle, biz bu çalışmamızda genelde sürecin nasıl geliştiğini, özelde
mülteci iktisatçı ve/veya kamu maliyeci bilim insanlarının katkılarını genel
hatlarıyla sunmayı amaçlıyoruz. 

Anahtar Kelimeler

Almanca Konuşan Mülteci İktisatçılar, İktisat, Maliye

Kaynakça

• Akcan, E. (2012), Ernst Reuter Ve Sosyal Konut, Çev. Tayfun Çınar, Mülkiye Dergisi 36(275), 105-118.
• Atay, O. (1992), Bir Bilim Adamının Romanı, Bütün Eserleri V, İletişim Yayınları 57, 1-270.
• Burk, L.A. (2005), An Open Door: German Refugee Schoolars In Turkey, The Dıspossed: An Anatomy Of Exile Ed. Peter I.Rose, University Of Massachusetts Press, 235-262.
• C.I.S. (2009), Neoliberalism: The Genesis Of a Political Swearword, The Centre For Independent Studies, Occassional Paper 114, 1-48.
• Dinçaslan, M. (2015), Türkiye’de Ordoliberalist Bir İktisatçı - Filozof: Alexander Rüstow (1885-1963), Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi 46, 201-226.
• Erdoğan, H. ve Öz, E. (2017), Einstein’dan Türkiye’ye Mektup, Cappadocia Journal Of History And Social Sciences,9(1), 220-231.
• Hanlein, A. (2006), Gerhard Kessler: Türkiye’de Sürgün Bir Alman Sosyal Politikacı, Çev. Alpay Hekimler, Çalışma Ve Toplum Dergisi 2006/2, 31-47.
• Heilperin, M.A. (1966),Wilhelm Röpke In Memoriam, Weltwirtschaftliches Archiv By Springer 97,1-5.
• Hirsch, E.E. (2017), Anılarım (Kayzer Dönemi Weimar Cumhuriyeti Atatürk Ülkesi), Çev. Fatma Suphi, Tübitak Popüler Bilim Kitapları 45, XIII. Basım, 1-398.
• Isaac, A. (1947), Prof.Dr. Muhlis Ete’nin “İşletme Ekonomisi Dersleri” konulu kitabı Hakkında Yorum.dergipark.ulakbim.gov.tr/ausbf/article/view/5000101853, Ulaşma Tarihi: 10.06.2018, 15:00.
• Kessler, G. (1950), Kendi Hayat Yolum, İş Mecmuası, 113.
• Muhlis Ete (1963), Kessler’in Vefatı Üzerine Kaleme Aldığı Hatırat.
• Namal, Y. (2012), Türkiye’de 1933–1950 Yılları Arasında Yükseköğretime Yabancı Bilim Adamlarının Katkıları, Journal of Higher Education and Science 2(1), 14-19.
• Namal, Y. ve Karakök, T. (2011), Atatürk Ve Üniversite Reformu (1933), Journal of Higher Education and Science 1(1), 27-35.
• Neumark, F. (2017), Boğaziçine Sığınanlar, Çev. Şefik Alp Bahadır, Kopernik Kitap, 1-296.
• Önen, M. ve Kurnaz, S. (2017), Kamu Yönetimi Reformlarında Yeni Perspektifler Ve Arayışlar, ASSAM 4(8), 51-69.
• Reisman, A. (2011), Nazizmden Kaçanlar Ve Atatürk’ün Vizyonu, Çev.Gül Çağalı Güven, Türkiye İş Bankası Yayınları genel Yayın:2081, 1-605.
• Rüstow, A. (1943), İşletme İktisadı Ve İktisat İlmi, Çev. Orhan Tuna, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 4(2), 119-126.
• Sayar, A.G. (2007), Dobretsberger Dosyası, İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi 36, 1-14.
• Schwartz, P. (2003), Kader Birliği (1933 Sonrası Türkiye’ye Göç Eden Alman Bilim Adamları), Çev. N.Alçı, Belge Yayınları, 1-100.
• Yardımcı M.E. ve Genç, S.Y. (2016), Türkiye’de Sürgün Bir Alman Neoliberal: Wilhelm Röpke, AIBU Journal of Social Sciences, 2016,, 16(1), 23-34.
• Yıldız, K. (2017), Nazizm’den Kaçanların Türk Üniversite Tarihine Etkisi Ve Atatürk’ün Ufku, Akademik-Der 1, 15-19.
• Yücebaş, M. (2014), 1933 Darülfünun’un İlgası ve Yeni Üniversitenin Ruhu: Basında Üniversitenin Anlamı, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 259-283.