Tarihsel Süreç Boyunca Değişen Petrol Fiyatları; Kaya Gazı Etkisi ve Bazı Öngörüler

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 2, 119 - 143, 29.11.2016

Şerife Merve Koşaroğlu Nazan Yalçın Erik

Öz

Enerji ülkeler için vazgeçilmez öneme sahip bir kaynaktır. Tarih boyunca, enerji kaynağı bulunan ülkeler siyasi ve ekonomik olarak küresel düzeyde ön plana çıkmıştır. Özellikle stratejik öneme sahip, tükenebilen enerji kaynaklarından olan petrol bu konuda oldukça önemli bir yere sahiptir. Petrol fiyatlarının spekülatif olarak dalgalanması ve arzına sahip ülkeler tarafından istenildiği şekilde kontrolü, sanayi üretimi yapan ülkeler açısından dezavantaj oluşturmaktadır. Bu gelişmeler ülkeleri enerji arz güvenliği gibi konulara yöneltirken diğer yandan petrole alternatif olarak geliştirilebilecek yeni enerji kaynağı araştırmalarına yönlendirmiştir. Bu yönde günümüzde petrol fiyatlarının düşmesine neden olarak görülen şeyl (kaya gazı) petrolünün yoğun şekilde üretilmesi gelecekte ülkeler için enerji kaynaklarının yeterliliği konusunda önem taşımaktadır.

Çalışmanın ilk bölümünde petrol ve petrole alternatif olarak geliştirilen şeyl petrolü incelenecektir. İkinci bölümde, petrolün ekonomik önemi ve petrol fiyat dalgalanmalarının etkilerine değinildikten sonra özellikle şeyl gazın etkileri ayrıntılı olarak anlatılacaktır.

Kaynakça

• Akıncı Merter, Ergün Aktürk ve Ömer Yılmaz, Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: OPEC ve Petrol İthalatçısı Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi, Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, V:XXXI, 2012.
• Allegret, J.-P., Couharde, C., Coulibaly, D., & Mignon, V. (2013), "Current Accounts and Oil Price Fluctuations in Oil-Exporting Countries: The Role of Financial Development", CEPII Working Paper , V.19.
• Atay Polat, M., ve Sancar, C, 2015, Türkiye’de Dış Ticaret Açığı Ve Petrol İthal Fiyatları İlişkisi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 48 Mart – Nisan 2015, http://www.akademikbakis.org
• Babusiaux, D., Lescaroux, F., & Rueil-Malmaison (2006), "Oil Prices and Economic Growth", Realites Industrielles , 37 (8), pp.19-28.
• Baffes John, M. Ayhan Köse, Franziska Ohnsorge and Marc Stocker, The Great Plunge in Oil Prices: Causes, Consequences, and Policy Responses, World Bank Group, 2015.
• Balassa, B., 1985. Exports, Policy choices and economic growth in devoloping countries after the 1973 oil shock, Journal of Development Economics, 18, 23-36.
• Barunik Jozef and Barbora Malinska, Forecasting the Term Structure of Crude Oil Futures Price With Neural Networks, Elsevier, 2015.
• BP, Statistical Review of World Energy, 2001, sayfa 37.
• BP Energy Outlook to 2030, http://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/energy-outlook-2035.html, ET: 21.03.2016)
• BP Statistical Review of World Energy, 2014, http://www.bp.com/content/dam/bp/pdf/Energyeconomics/statistical-review-2014/BP-statistical-review-of-world-energy-2014-full-report.pdf. Accessed June 20, 2014.
• Bayraç H. Naci, Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğalgaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı No: 1, s.115-142, Haziran 2009.
• Davig Troy, Nida Çakır Melek, Jun Nie, A. Lee Smith and Didem Tüzemen, Evaluating a Year of Oil Price Volatility, Economic Review, 2015.
• Demirtaş Özgür, Enerji Piyasasındaki Son Gelişmeler Ve Kaya (Şeyl) Gazı, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü, 2013.
• Duran, Orhan, Düşen petrol fiyatları ve etkileri, Enerji-Panorama, Şubat 2015, 20-22.
• Doroodian, K., & Boyd, R. (2003), "The Linkage between Oil Price Shocks and Economic Growth with Inflation in the Presence of Technological Advances: a CGE Model", Energy Policy , 31 (10), pp.989–1006.
• Enerji Raporu, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, 2014.
• EPDK. (2013), Petrol Piyasası Sektör Raporu 2013, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu.
• ExxonMobil, 2012 The Outlook for: A view to 2040-Highlights, 2012.
• Eraydın, Kıvılcım, Petrol Fiyatlarındaki Düşüşün Nedenleri ve Etkileri, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü, 2015.
• Göçer İsmet ve Şahin Bulut, Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Rusya Ekonomisine Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Simetrik Nedensellik Analizi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2015.
• Hacıoğlu Müjgan Deniz ve Kutluk Kağan Sümer, Petrol Fiyatlarındaki Oynaklığın Dış Ticaret ve Milli Gelir Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş Bazı Avrasya Ekonomileri Üzerine Bir İnceleme, International Conference On Eurasian Economies, 2015.
• Huber Hans Peter, Global Investment Perspectives, 2015.
• Jacoby, H.D., and J.L. Paddock, 1983. World oil prices and economic growth in the 1980s. Energy Journal 4 (2), 31-47.
• Karahan Hatice, Petrol Piyasalarında Neler Oluyor?, SETA Perspektif, Kasım 2014, sayı 79.
• Kavak Kubilay, Dünyadaki Enerji Oyununu Değiştiren Yeni Faktör: Konvansiyonel Olmayan Petrol ve Doğal Gaz, TASAV Enerji Araştırmalar Merkezi, 2013.
• Kilian, L., & Hicks, B. (2013), "Did Unexpectedly Strong Economic Growth Cause the
• Oil Price Shock of 2003–2008?", Journal of Forecasting, 32 (5), pp.385–394.
• Klevnas Per, Nicholas Stern and Jana Frejova, Oil Prices and The New Climate Economy, The New Climate Economy, 2015.
• Lardic, S., & Mignon, V. (2008), "Oil Prices and Economic Activity: An Asymmetric
• Cointegration Approach", Energy Economics, 30 (3), 847–855.
• Lee, K., S. Ni and R.A. Ratti, “Oil Shocks and the Macroeconomy: The Role of Price Volatility”, Energy Journal, 16, 1995, pp.39-56.
• Macit Fatih ve Holly Rehm, ABD’deki Kaya Gazı Devrimi Ve LNG İhracatının Geleceğine İlişkin Tahminler, Hazar Strateji Enstitüsü Enerji Ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, 2014.
• NYMEX-ICE, EIA Oil Market Report March 2015, https://www.iea.org/media/omrreports/fullissues/2015-03-13.pdf, ET: 2.04.2016
• OPEC Annual Statistical Bulletin, 2015, www.opec.org/opec_web/static_files_project/media/.../ASB2015.pdf. ET. 2.04.2016
• Öksüzler, Oktay, İpek, Evren, 2011, Dünya petrol fiyatlarındaki değişimin büyüme ve enflasyon üzerindeki etkisi: Türkiye örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2011
• Öktem Ersin ve Zafer Demirkul, Petrol Fiyatlarının Dinamikleri ve Geleceği, http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_11/30.pdf, Erişim Tarihi: 12.02.2016
• Özhan Taha, Petrol Fiyatları, SETA Ekonomi Araştırmaları, 2005.
• Öztürk İbrahim ve Sohbet Karbuz, Türkiye’nin Enerji Ekonomisi ve Petrolün Geleceği, Müsiad Araştırma Raporları, 2006.
• Pamir A. Necdet, Dünyada ve Türkiye’de Enerji, Türkiye’nin Enerji Kaynakları ve Enerji Politikaları, 2003.
• Papapetrou, Evangelia, (2001), Oil price shocks, stock market, economic activity and employment in Greece, Energy Economics, 23, issue 5, p. 511-532,
• Solak Ali Osman, Petrol Fiyatlarını Belirleyici Faktörler, International Journal of Alanya Faculty of Business, V:4, 2012.
• Şengül, S., and Tuncer, İsmail, Energy consumption and economic growth in Turkey: 1960- 2000, İktisat İşletme ve Finans, 21, 242, 69-80.
• Rühl Christof, BP Energy Outlook 2030, 2013.
• Taşman Cevat E., Petrolün Türkiye’de Tarihçesi, http://www.mta.gov.tr/v2.0/daire-baskanliklari/bdt/kutuphane/mtadergi/39_4.pdf, Erişim Tarihi: 01.06.2007.
• TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye”, Bildiriler Kitabı, Cilt:2, 2012.
• TPAO ham petrol ve doğal gaz sektör raporu, 2014, Ham Petrol ve Doğal Gaz sektör Raporu, Mayıs 2014, 48 s.
• WB Odak Notu Aralık 2014, IBRD-IDA: The World Bank, 2014.
• Yalçın Erik, N., 2016. Şeyl Gazı; Jeolojik Özellikleri, Çevresel Etkileri ve Küresel Ekonomik Anlamı, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 59, Sayı 2, 211-237.
• Yanar, R. (2014), Petrol Fiyatlarındaki Düşüş ve Ortadoğu Ekonomilerine Etkileri, Ankara: ORSAM Rapor, No:194.
• Yergin, D., 1991. Petrol: Para ve güç çatışmasının Epik öyküsü, TC İş Bankası Yay. 332, 742 s.
• Uçak Sefer ve Akın Uslupbeyli, Türkiye’de Petrol Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2015.
• The Annual Energy Outlook 2014 (AEO2014), Website: www.eia.gov
• http://www.acsef.co.uk/uploads/fileUploads/ACSEF%20Oil%20Price%202010-%202015%20%28Aug%2015%29.pdf
• http://www.api.org/~/media/Files/Oil-and-Natural-Gas/Crude-Oil-Product-Markets/Crude-Oil-Primer/Understanding-Crude-Oil-and-Product-Markets-Primer-Low.pdf
• http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1854997-opec-ve-rusya-petrol-arzini-dondurma-uzerinde-anlasti
• https://www.cihan.com.tr/tr/opec-petrol-rusya-petrol-uretimi-2014187.htm, E.T. 26.03.2016)
• http://www.enerji.gov.tr
• http://www.haberler.com/iran-petrol-uretimini-dondurmayacak-8166650-haberi/
• http://www.mta.gov.tr
• http://www.societegenerale.com/sites/default/files/documents/Econote/Econote%20N27%20-%20Impact%20prix%20du%20p%C3%A9trole%20-%20EN_2.pdf
• http://www.tenva.org/dusen-petrol-fiyatlari-ve-etkileri/
• http://tqe.quaker.org/2007/TQE155-EN-WorldEnergy-1.html
• https://en.wikipedia.org/wiki/Brent_Crude
• www.wallstreetexaminer.com
• www.wikipedia.org