AHP TEMELLİ TOPSIS YAKLAŞIMI İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANS DEĞERLEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 316 - 335, 31.05.2018

Tunahan Avcı Eda Çınaroğlu

Öz

Bu
çalışmada, Avrupa’nın önde gelen 5 havayolu işletmesinin 2012-2016 yıllarını
içeren dönemde göstermiş oldukları finansal performansa göre sıralamalarının
yapılması amaçlanmıştır. Havayolu işletmelerini finansal performanslarına göre
kıyaslayabilmek için AHP (The Analytic Hierarchy Process)  ve TOPSİS (Technique for Order Preference by Similarity
to Ideal Solutions)  yöntemleri
kullanılmıştır. Çalışmada yer alan Türk Havayolları, Lufthansa Havayolları,
Ryanair, Air France-KLM Havayolları ve EasyJet Havayolları’na ait finansal
değerlerin 5 yıllık ortalamaları kullanılmıştır. Analize dahil edilen finansal
değerlendirme kriterleri cari oran, nakit oran, finansal kaldıraç oranı,
özsermaye çarpanı, aktif devir hızı, özsermaye devir hızı, özsermaye karlılığı
ve aktif karlılığıdır.  Bu kriterler esas
alınarak yapılan değerlendirmede ilgili dönemde finansal performans açısından
ilk sırada Rynair, son sırada ise Lufthansa Havayolları’nın yer aldığı sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Akgün, M., & Soy Temür, A. (2016),“BIST Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 30, 173-186.
• Akyüz, Y., Bozdoğan, T., & Hantekin, E. (2011),“Topsis Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 73-92.
• Bakirci, F., Shiraz, S. E., & Sattary, A. (2014),“BIST'da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve Topsis Uygulamasi”, Ege Akademik Bakis, 14(1), 9.
• Ecer, F., & Küçük, O. (2008),“Tedarikçi seçiminde analitik hiyerarşi yöntemi ve bir uygulama” , Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1).
• Esmer, Y., & Bağcı, H. (2016),“Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi: Türkiye Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 17 30.
• Kara, İ., & Ecer, F., (2016),“AHP-VIKOR Entegre Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
• Ömürbek, V., & Kınay, Ö. G. B. (2013), Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Topsis Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3).
• Önder, G.& Önder, E., (2015), Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, (Ed. Bahadır Fatih Yıldırım& Emrah Önder), Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa: 21-64
• Özdemir, M., (2015), “Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri”, (Ed. Bahadır Fatih Yıldırım& Emrah Önder), Dora Basım Yayın Dağıtım, Bursa: 133-146
• Özgüven, N. (2011), “Kriz Döneminde Küresel Perakendeci Aktörlerin Performanslarının Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2).
• Rençber, Ö. F., & Akbulut, R. (2018),“Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının Finansal Göstergeleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 667-680.
• Sakarya, Ş., Yıldırım, H. H., & Akkuş, H. T. (2015),“BIST’de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Finansal Performanslarının Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi”, Hitit Üniversitesi, 19. Finans Sempozyumu Çorum / 21 24 Ekim 2015
• Shaverdi, M., Heshmati, M. R., & Ramezani, I. (2014),“Application of Fuzzy AHP Approach For Financial Performance Evaluation of Iranian Petrochemical Sector”, Procedia Computer Science, 31, 995-1004.
• SHGM (2014). Faaliyet Raporu,http://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/4006-faaliyet raporlarimiz, (Erişim: 10.02.2018).
• SHGM (2017). Faaliyet Raporu,http://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/4006-faaliyet raporlarimiz, (Erişim: 10.02.2018).
• Temizel, F., & Bayçelebi, B. E. (2016),“Finansal Oranların Topsis Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Anadolu University Journal of Social Sciences, 16(2).
• Uygurtürk, H., & Korkmaz, T. (2012),“Finansal Performansın Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2).
• Wang, Y. J. (2014),“The Evaluation of Financial Performance For Taiwan Container Shipping Companies By Fuzzy Topsıs”, Applied Soft Computing, 22, 28-35.
• Wanke, P., Barros, C. P., & Chen, Z. (2015),“An Analysis of Asian Airlines Efficiency With Two Stage Topsıs And Mcmc Generalized Linear Mixed Models”, International Journal of Production Economics, 169, 110-126.
• Yavuz, S., & Deveci, M. (2014),“Bulanik Topsis ve Bulanik Vikor Yöntemleriyle Alişveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama”,Ege Akademik Bakis, 14(3), 463.