GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 2, 88 - 109, 30.11.2018

Bahadır Kır

Öz

Türkçe literatürde çoğul olarak
kullanılmakta olan gümrük vergisi deyimi esasen bir vergi grubunun adıdır. En
geniş bir tarifle hudut vergileri olarak ta adlandırabileceğimiz gümrük
vergileri, objektif nitelikte dolaylı vergilerden olup; himayecilik
politikasının önemli bir aracı olduğu için, istisna ve muaflıkları ile tarife
oranı uygulaması büyük önem taşıyan; mal ve eşyaların bir ülkenin sınırından
geçişi sırasında miktar veya değer üzerinden alınan ve tahsili gümrük
idarelerince yapılan vergilerdir. Kendi özel vergi kanunlarında ayrıntılı
olarak düzenlenen vergi türlerinin şekle ve usule ilişkin konuları Vergi Usul
Kanununda düzenlenmesine karşın ilgili Kanunun 2. maddesi ile gümrük idareleri
tarafından alınan vergi ve resimler bu Kanun kapsamı dışında tutulmuştur.
Gümrük işlemlerinden alınan vergi, resim ve diğer yükümlülükler bakımından hem
genel hem de özel hükümler içeren kendine has kanun niteliğinde olan, yeni
baştan ve bağımsız olarak düzenlenen Gümrük Kanunu ise 2000 yılında uygulanmaya
başlanmıştır. Gümrük Kanunu, gümrük idaresi ile yükümlüler arasındaki gümrük uyuşmazlıklarının çözümünde Vergi Usul
Kanunundan farklı bir düzenlemeye yer vermiştir. Buna göre, uyuşmazlıkların
çözümünde ilk önce idari çözüm yöntemleri olan; itiraz, kimyevi tahlil
sonuçlarına itiraz ve uzlaşma yöntemleri denenecek buradan bir sonuç
alınamaması halinde yargı mercilerine başvurulabilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Gümrük, Gümrük vergisi

Kaynakça

• AKALIN, Şükrü Haluk (2011), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• BOZKURT, Cevdet (2012), “İhtirazi Kayıt Yoluyla Gümrük Beyanı Mümkün Müdür?”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog Dergisi, Sayı 289.
• CANDAN, Turgut, “Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Yoluyla Çözümü”, https://turgutcandan.com/2016/03/30/vergi-uyusmazliklarinin-yargi-yoluyla-cozumu/, Erişim Tarihi: 03.01.2018.
• DİKMEN, M. Orhan (1958), Maliye Dersleri, Sermet Matbaası, İstanbul.
• EDİZDOĞAN, Nihat ve Ali ÇELİKKAYA (2012), Vergilerin Ekonomik Analizi, Dora Yayınları, Bursa.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2018), http://ab.gtb.gov.tr/uluslararasi-orgutler/dunya-ticaret-orgutu Erişim Tarihi: 23.01.2018.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2011-2012-2013-2014-2015-2016 Yılları İdare Faaliyet Raporları.
• HASOĞLU, Aynur (2016), “İdare Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Sayı:4.
• KILIÇ, Kaptan (2013), Kaçakçılık Suçları Gümrük Kabahatleri ve Gümrük Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları, Gazi Kitapevi, Ankara.
• KIZILOT, Şükrü ve Zuhal KIZILOT (2012), Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara.
• KOCAHANOĞLU, Osman Selim (1982), Vergi Uyuşmazlıkları ve İdari Uyuşmazlıklar, İstanbul.
• SAYGILIOĞLU, Nevzat ve Remzi AKÇIN (2015), Dış Ticaret ve Gümrük, Cem Web Ofset San. Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• SAYGILIOĞLU, Nevzat (2003), “Gümrük Vergisi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümü”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 127.
• SELEN, Ufuk (2013), Gümrük İşlemleri ve Vergilendirilmesi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• SELEN, Ufuk (2016), “Gümrük Uyuşmazlıklarında Uzlaşma Mekanizmasının İşleyişi”, Bursa Bilanço Dergisi, Sayı 162.
• SIDAL, Hulusi (1966), Gümrük Politikası Mevzuatı ve Tatbikatı, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayını No 39-196.
• TUNCER, Selahattin (2001), Gümrükler ve Gümrük Vergileri (Teori-Uygulama), Yaklaşım Yayınları, Ankara.
• TUNCER, Selahattin (1972), Kamu Maliyesi, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları No 41.
• TUNCER, Selahattin (2000), “Gümrük Vergisi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları-I”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 89.
• Türk Dil Kurumu (2018),http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5a5d277a508149.65129033 Erişim Tarihi: 15.01.2018.
• YAVAŞLAR, Funda Başaran (2008), “Türk Vergi Hukuku’nda Uzlaşma”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt XXV, Sayı 2.
• YILMAZ, Ejder (2011), Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, Ankara.
• YÜCE, Mehmet ve Ali ÇELIKKAYA (2016), Örnek Uygulamalarla Gümrük Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları, Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa.
• 5911 sayılı Gümrük Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, R.G. 27281, 07.07.2009.
• Gümrük Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı İle Gerekçesi, http://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0602.pdf Erişim Tarihi: 08.01.2018.
• 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, R.G. 27857 (M), 25.02.2011.
• Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı İle Gerekçesi, http://www.adaletbiz.com/images/dosyalarim/6111/6111_say_l_kanun_gerekcesi_pdf.pdf Erişim Tarihi: 08.01.2018.
• 205 sayılı Vergi Usul Kanununun Bazı Maddelerinin Değiş¬tirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Hükümler Eklenmesi Hakkında Kanun, R.G. 11343, 28.02.1963.
• 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri Ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname, R.G. 28103, 02.11.2011.
• D 7. D T.06.10.2005, E.2004/3623, K.2005/2342, http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet Erişim Tarihi: 20.01.2018.
• D 7. D T.28.02.2007, E.2006/567, K.2007/811,https://kararara.com/forum/viewtopic.php?f=77&t=17789&start=35 Erişim Tarihi: 08.01.2018.
• D 7. D T.09.10.2007, E.2007/1745, K.2007/4096,https://www.sinerjimevzuat.com.tr/index.jsf?dswid=-6785# Erişim Tarihi: 21.01.2018.
• http://www.orgtr.org/tr/gumruk-kanununun-242-nci-maddesi-genelge-20131 Erişim Tarihi: 09.01.2018.