Türk Döviz Piyasasında Mikro Yapı Analizi

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 2, 55 - 79, 24.10.2014

Atiye Akay Şükrü Erdem

Öz

Bu çalışmada Türk döviz piyasasının mikro yapısının diğer ülke bulguları ile karşılaştırılmalı olarak analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla bankalararası döviz piyasasında işlem yapmaya yetkili dealerlara anket uygulanmıştır. Anket bulguları Türk döviz piyasasının diğer ülke döviz piyasaları ile alım satım fiyat farkının belirleyenleri, piyasaya hakim büyük oyuncuların rekabet gücü, ekonomik temellerin döviz kuru hareketlerini belirleme gücü ve alım satım emirleri akışının kullanımı konularında benzer, haberlerin etkisi konusunda ise farklı özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Spekülasyon ve merkez bankası müdahalelerinin etkileri konularında Türk döviz piyasası bazı ülke döviz piyasaları ile benzer bazıları ile farklı özelliklere sahiptir.

Anahtar Kelimeler: Mikro yapı, döviz piyasası, döviz kurunun belirleyenleri, anket çalışması

Anahtar Kelimeler

Mikro yapı, döviz piyasası, döviz kurunun belirleyenleri, anket çalışması

Kaynakça

• Bank for International Settlements (2013), “Triennial Central Bank Survey, Foreign Exchange Turnover in April 2013: Preliminary Global Results”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfx13fx.pdf, Erişim Tarihi: 02013.
• Bank for International Settlements (2010), “Triennial Central Bank Survey, Report on Global Foreign Exchange Market Activity in 2010”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfxf10t.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012.
• Bank for International Settlements (2007), “Triennial Central Bank Survey, Foreing Exchange and Derivetives Market Activity in 2007”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfxf07t.pdf?noframes=.1, Erişim Tarihi: 02012.
• Bank for International Settlements (2007), “Triennial Central Bank Survey, Foreing Exchange and Derivetives Market Activity in 2007, Statistical Annex Tables”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfxf07a.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012.
• Bank for International Settlements (2004), “Triennial Central Bank Survey, Foreing Exchange and Derivetives Market Activity in 2004, Statistical Annex Tables”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfx05a.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012.
• Bank for International Settlements (2001), “Triennial Central Bank Survey, Foreing Exchange and Derivetives Market Activity in 2001, Statistical Annex Tables”, İnternet Adresi:http://www.bis.org/publ/rpfx02a.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012.
• Bank of England (2012), “The London Foreign Exchange Joint Standing Committee (FXJSC), Results of the Semi-Annual FX Turnover Survey in October 2012”, İnternet Adresi: http://www.bankofengland.co.uk/markets/Documents/forex/fxjsc/fxturnresul ts130129.pdf, Erişim Tarihi: 16.07.2013.
• BEKAERT, Geert ve Campbell R. HARVEY (2002), “Research in Emerging Markets Finance: Looking to the Future”, Emerging Markets Review, Vol 3; 429-448.
• BHANUMURTHY, Nagapudi R. (2004), Microstructure in the Indian Foreign Exchange Market, İnternet Adresi: http://www.olsen.ch/fileadmin/Publications/Client_Papers/200212Bhanumurthy-MicroIndianFX.pdf, Erişim Tarihi: 16.04.2007.
• CANALES-KRILJENKO, Jorge Ivan (2004), “Foreign Exchange Market Organization in Selected Developing and Transition Economies: Evidence from a Survey”, International Monetary Fund Working Paper, No. WP/04/4, İnternet Adresi: http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2004/wp0404.pdf, Erişim Tarihi: 17.11.2007.
• CHEUNG, Yin-Wong ve Menzie David CHINN (2001), “Currency Traders and Exchange Rate Dynamics: A Survey of the U.S. Market”, Journal of International Money and Finance, Vol 20; 439-471.
• CHEUNG, Yin-Wong, Menzie D. CHINN ve Ian W. MARSH (2004), “How Do UK-Based Foreign Exchange Dealers Think Their Market Operates”, International Journal of Finance and Economics, Vol 9; 289-306.
• CHEUNG, Yin-Wong ve Clement Yuk-Pang WONG (2000), “A Survey Of Market Practitioners’ Views on Exchange Rate Dynamics”, Journal of International Economics, Vol 51; 401-419.
• Euromoney’s 2013 FX Survey Results (2013), İnternet Adresi: http://www.euromoney.com/Article/3202760/FX-survey-resultsrevealed.html, Erişim Tarihi 11.07.2013.
• EVANS, Martin D. D. Ve Richard K. LYONS (2002), “Order Flow And Exchange Rate Dynamics”, The Journal of Political Economy, Vol 110(1); 170-180.
• FISCHER, Andreas M., Gulzina ISAKOVA ve Ulanbek TERMECHIKOV (2009), “Do FX Traders In Bishkek Have Similar Perceptions To Their London Colleagues? Survey Evidence of Market Practitioners’ Views”, Journal of Asian Economics, Vol 20(2); 98-109.
• GEHRIG, Thomas ve Lukas MENKHOFF (2004), “The Use Of Flow Analysis In Foreign Exchange: Exploratory Evidence”, Journal of International Money and Finance, Vol 23; 573-594.
• GEHRIG, Thomas ve Lukas MENKHOFF (2003), Technical Analysis In Foreign Exchange – The Workhorse Gains Further Ground, İnternet Adresi:http://www.wiwi.unihannover.de/Forschung/Diskussionspapiere//dp-278.pdf, Erişim Tarihi: 02012.
• GEREBEN, Aron, Györg GYOMAI ve Norbert KISS (2005), “The Microstructure Approach To Exchange Rates: A Survey From A Central Banks’ Viewpoint”, Magyar Nemzeti Bank Occasional Papers, 42, İnternet Adresi: http://english.mnb.hu/Root/Dokumentumtar/ENMNB/Kiadvanyok/mnben_ muhelytanulmanyok/mnben_op42/op_42.pdf, Erişim Tarihi:08.08.2012.
• HUA, Mingshu (2009), “A Study On Foreign Exchange Dealers’ Bid-Ask Spread Quote Behavior”, Pacific Basin Finance Journal, Vol 17(4); 506-523.
• LYONS, Richard K. (1997), “A Simultaneous Trade Model Of The Foreign Exchange Hot Potato”, Journal Of International Economics, Vol 42; 2752
• LYONS, Richard K. (2001a), “New Perspective On FX Markets: Order-Flow Analysis”, International Finance, Vol 4(2); 303-320.
• LYONS, Richard K. (2001b), The Microstructure Approach to Exchange Rates, The MIT Pres., İnternet Adresi:http://faculty.haas.berkeley.edu/lyons/docs/bookch1.pdf, Erişim Tarihi: 16.09.2010.
• MEESE, Richard A. Ve Kennth ROGOFF (1983), “Empirical Exchange Rate Models Of The Seventies, Do They Fit Out Of Sample”, Journal of International Economics, Vol 14; 3-24.
• OSLER, Carol L. (2006), “Macro Lessons From Microstructure”, Internatioanl Journal Of Finance And Economics, Vol 11; 55-80.
• SARNO, Lucio ve Mark TAYLOR (2002), The Economics of Exchange Rates, Cambridge University Pres.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Piyasa Verileri, Bankaların Türk Lirası Karşılığı Döviz İşlem Hacimleri, İnternet Adresi:http://www.tcmb.gov.tr, Erişim Tarihi: 11.07.2013.
• TSUYUGUCHI, Yosuke ve Philkip D. WOOLDRIDGE (2008), “The Evolution of Trading Activity in Asian Foreign Exchange Markets”, Emerging Markets Review, Vol 9; 231-246. NOTLAR 1
• Yurtiçi bankaların birbirleri ile gerçekleştirdikleri Türk lirası karşılığı döviz alım ve satım işlemleri toplamı (işlemler çift taraflı olup, TCMB ile yapılan işlemler de bu grupta yer almaktadır). 2 Yurtiçi bankaların, yurtiçinde yerleşik yetkili müesseseler, kurumsal ve bireysel müşteriler ile gerçekleştirdikleri Türk lirası karşılığı döviz alım ve satım işlemleri toplamı. 3 Yurtiçi bankaların, yurtdışı merkez ve şubeleri ile gerçekleştirdikleri Türk lirası karşılığı döviz alım ve satım işlemleri toplamı. 4 Yurtiçi bankaların, yurtdışı banka, kuruluş ve müşterilerle gerçekleştirdikleri Türk lirası karşılığı döviz alım ve satım işlemleri toplamı. 5 Lyons (2001b) alım satım emirlerini imzalanan işlem hacmi olarak tanımlamıştır; 10 birim (hisse ya da para) satım emri, 10 birim işlem hacmi yaratırken, -10 birim alım satım emri olarak kayda geçecektir, alım emirleri için ise işaret pozitif olacaktır. Alım satım emirleri akışı, alım ve satım emirlerinin toplamı ile bulunur, negatif toplam net satış baskısını gösterir (Lyons, 2001b:4). 6
• Cheung ve Wong, 1995 1996 yıllarında Hong Kong, Tokyo ve Singapur’da, Cheung ve Chinn, 1996 1997 yıllarında Amerika’da, Cheung, Chinn ve Marsh, 1998’de İngiltere’de, Gehrig ve Menkhoff , 2001’de Almanya’da, Hua, 2001’de Taipei’de (Tayvan), Gehrig ve Menkhoff, 2001’de Almanya ve Avusturya’da, Bhanumurthy Hindistan’da döviz piyasasında işlem yapmaya yetkili kişilere anket uygulamışlardır. 7
• Kalkınma ve yatırım bankaları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devredilen bankalar hariç.