HUZUREVİNDE VE EVDE YAŞAYAN YAŞLILARIN SOSYAL DESTEK ALGILARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 47 - 53, 31.12.2015

Fatma Genç Emine Küçük Osman Onur

Öz

Amaç: Bu çalışma, huzurevinde ve kendi evinde yaşayan yaşlı bireylerin algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Araştırmaya huzurevinde (55 yaşlı) ve ailesi ile birlikte yaşayan (53 yaşlı) 108 yaşlı birey alınmıştır. Verilerin toplanmasında sosyo-demografik özelliklerin yer aldığı anket formu ve “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde frekans dağılımları ki kare ve student t testi uygulanmıştır.

Bulgular: Huzurevinde yaşayan bireylerin algıladıkları sosyal destek puan ortalaması (X=32.58±19.01) evde yaşayanlardan (X=42.01±16.40) düşük bulunmuştur (p<0.05). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin alt boyutları puan ortalamalarının huzurevinde yaşayan yaşlılarda anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenmiştir. Huzurevinde yaşayanların aile desteği puan ortalaması 9.8±7.5, arkadaş desteği puan ortalaması 12.6±8.4, özel kişi desteği puan ortalaması ise 10.1±6.8 olarak belirlenmiştir.

Sonuç: Araştırma sonucu huzurevinde yaşayan yaşlıların sosyal destek algısının, evde yaşayan yaşlılardan daha düşük olduğu belirlenmiştir. Huzurevinde çalışanlara yaşlı bireylerin sosyalizasyonu ile ilgili eğitimler verilmesi, yaşlıların sosyal desteklerini artırmaya yönelik düzenlemeler yapılması gerekliliğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, sosyal destek

Comparison of the Social Support Perceptions of Elder People Living at Nursing Home and Home

Öz

Objective: This study has been done to compare the perceived social support levels of elder people living at nursing home with at home.

Method: The study has been applied to elder people staying at nursing home (55 elders) and ones living with their family (53 elders), 108 in total. The socio-demographic characteristics questionnaire and “Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS)” were used for the collection of data. For the evaluation of data frequency distributions, chi-square and student-t test were used.

Results: The perceived social support mean score by individuals living in nursing home (X=32.58±01.19) was lower than ones living at home (X=42.01±16.40) (p<0.05). When average MSPSS scores were analyzed, all subscales of average score of ones living in nursing home was found to be significantly lower than that of people living at home. Of individuals living in nursing homes, family support mean score was found as 9.8±7.5, support from friends mean score was found as 12.6±8.4 and relatives support average score was found as 10.1±6.8.

Conclusion: As a result of this study it was determined that the social support perception of elder people living in nursing homes is lower in comparison to ones living at home. The study shows that the staff working at nursing homes should be given training on socialization of elder people and the necessary arrangements should be made to increase the social support for elder people.

Anahtar Kelimeler

Elderly, social support

Kaynakça

• Akın B, Emiroğlu ON (2006) Evde yaşayan yaşlılarda sosyal destek yapısı, sağlık durumu ve yetiyitimi ilişkisi. Turkish Journal of Geriatrics, 9 (3):170-176.
• Aksüllü N, Doğan S (2004) Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda algılanan sosyal destek etkenleri ile depresyon arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5(2):76-84.
• Altıparmak S (2009) Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam doyumu sosyal destek düzeyleri ve etkileyen faktörler. Fırat Üniversi-tesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 23(3):159-64.
• Atalay Atalay B, Kontaş Y.M, Beyazıt S ve ark. (2003) Türk aile yapısı araştırması. DPT, Ankara
• Bahar G, Bahar A, Savaş HA (2009) Yaşlılık ve yaşlılara sunulan hizmetler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12).85-98.
• Birtane M, Tuna H, Ekuuklu G ve ark (2000) Edirne huzurevi sakinlerinde yaşam kalitesine etki eden etmenlerin irdelenmesi. Geriatri, 3(4):141-145.
• Commerford MC, Reznikoff M (1996) Relationship of religion andperceived social support to self esteem and depression in nursing home residents. J Psychol, 130(1):35-50.
• Demet MM, Taşkın EO, Deniz F ve ark (2002) Manisa huzurevlerinde kalan yaşlılarda depresyon belirtilerinin yaygınlığı ve ilişkili risk etkenleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(4):290-299.
• Dereli F, Koca B, Demircan S ve ark (2010) Bir huzurevinde kalan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27(2):93-97.
• Dhar HL (2001) Gender, aging, health and society. J Assoc Physicians India Oct;49:1012-1020.
• Durmaz P, Ünal B (2000) Narlıdere bölgesinde yaşayan yaşlıların sosyal destek düzeyinin incelenmesi. Uluslararası Halk Sağlığı Kongresi ( İstanbul), Özet Kitabı, 144.
• Eker D, Arkar H (1995) Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34):45-55.
• Gillespie NA, Heath AC, Martin NG (2004) Perceived social support in a large community sample: Age and Sex Differences. Soc Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 39(39): 625-636.
• Hörter M, Reuter K, Weisser B ve ark (2002) Descriptive study of psychiatric disorders and psychosocial burden in rehabilitation patients with musculoskeletal diseases. Arch Phys Med Rehab, 83(4):461-468.
• Kara B, Yıldırım Y, Genç A ve ark (2009) Geriatriklerde ev ortamı ve yaşam memnu-niyetinin değerlendirilmesi ve düşme korkusu ile ilişkisinin incelenmesi. Fizyoterapi Rehabi-litasyon, 20(3):190-200.
• Karadakovan A (2010) Yaşlılık ve Bakımı: Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Karadakovan A, Aslan FE (Eds), Adana, Nobel Kitabevi, s. 113-136
• Karadakovan A (2014) Yaşlı sağlığı ve bakımı, Ankara, Akademisyen. Tıp Kitabevi, s.3-9
• Kerem M, Meriç A, Kırdı N ve ark (2001) Ev Ortamında ve Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Değişik Yönlerden Değerlendirilmesi. Geriatri, 4(3):106-112.
• Konak A, Çiğdem Y (2005) Yaşlılık Olgusu: Sivas huzurevi örneği”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1):23-63.
• Kumtepe H, Özgüney M, Samyeli D, Şendur P (2013) Türkiye’de Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Huzurevine Yerleşme Nedenleri ve Huzurevi Yaşamına İlişkin Algıları, TC Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Litwin H (2003) The association of disability, sociodemographic background and social structure type in later life. J Ageing Health, 15(2):391-408.
• Maral I, Aslan S, İlhan MN ve ark (2001) Depresyon yaygınlığı ve risk etkenleri: huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(4):251-259.
• Miroğlu C (2009) Ankara’da Bir Huzurevi İncelemesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Oxman TE, Hull JG (2001) Social support and treatment response in older depressed primary care patients. J Gerontol, 56(1):35-45.
• Örsal Ö, Yenilmez Ç, Çelik N ve ark (2012) huzurevinde ve evinde yaşayan yaşlılarda ölüm anksiyetesi ve sosyal destek arasındaki ilişki. Turkish Journal of Geriatrics, 15(3):332-338
• Öz F (2002) Yaşamın son evresi: yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi, 10(2):17-28.
• Patterson BJ (1995) The process of social support: adjusting to life in a nursing home. J Adv Nurs, 21(4):682-689. Polat Ü, Kahraman BB (2013) Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi, 18(4):213-218.
• Siebert DC, Mutran EJ, Reitzeu DC (1999) Friendship and social support: The importance of role identity to aging adults. Social Work, 44 (6): 522-533.
• Spitzer A, Bar T, Golander H (1995) Social Support: how does it really work? J Adv Nurs, 22(5):850-854.
• TC. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Sosyal Riski Azaltma Projesi Koordinasyon Birimi (2006) Yaşlılara Sunulan Sosyal Hizmetlerin Değerlendirilmesi Özet Rapor. http://www.huzurevleri.org.tr/docs/YaslilaraSunulanSosyalHizmetlerinDegerlendirilmesi. Erişim: 10.09.2015
• Tomaka J, Thompson S, Palacios R (2006) The relation of social isolation, loneliness, and social support to disease outcomes among the elderly. J Aging Health, 18(3):359-84.
• Top FÜ, Saraç A, Yaşar G (2010) Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerde depresyon düzeyi, ölüm kaygısı ve günlük yaşam işlevlerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri,13(1):14-22.
• Topbaş M, Yaris F, Can G ve ark (2004) Kapuca M, Sayar K. The effect of sociodemographic factors and medical status on depressive symptoms of the inhabitants of nursing home and community-drewelling elders in Trabzon-Turkey. Klinik Psiko-Farmakoloji Bülteni,14(2) :57-60.
• Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2008) http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2008/index.htm. Erişim: 10.09.2015
• Litwin H (2000) Activity, Social network and well-being: an empiricial examination. Canadian Journal on Aging, 19(3):343 – 362.
• Vatan S, Geçöz T (2006) Huzurevinde yaşayan yaşlıların depresif yakınmaları, umutsuzluk düzeyleri ve ölüm kaygıları ile ilişkili özellikler. Kriz Dergisi,15(2):49-61.
• Zimet GD, Dahlen NW, Zimet SG ve ark (1988) The multidimensional scale of perceived social support. J Pers Assess, 52(1):30-41.
• Zincir H, Taşçı S, Erten KZ, Başer M. (2008) Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesi ve depresyon düzeyleri ve etkileyen faktörler. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 17 (3): 168-74