ERZİNCAN İL MERKEZİNDE 0-36 AYLIK ÇOCUĞA SAHİP ANNELERİN İSHAL KONUSUNDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 68 - 73, 31.12.2015

Rabia Sağlam Aksüt Gülsün Ayran

Öz

Amaç: Bu araştırma Erzincan il merkezinde 5 sağlık ocağı bölgesine kayıtlı bulunan 0-36 aylık çocuğa sahip 318 annenin ishal durumunda yaptıkları uygulamaları ve bilgi düzeylerini saptamak amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı özellikte olan bu araştırmanın evrenini Erzincan il merkezindeki 5 sağlık ocağına herhangi bir nedenle başvuran ve 0-36 aylık bebeğe sahip anneler oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş olup çalışmaya katılmaya gönüllü, iletişim kurabilen 318 anne araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın verileri 01 Ekim - 31 Aralık 2009 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.
Bulgular: Annelerin %17.6’sının ishal tanımını doğru yaptığı, %96.2’sinin ishal sırasında su verilmesi gerektiğini bildiği ve %79.5’inin kaynatılmış normal çeşme suyu verdiği saptanmıştır. Annelerin eğitim durumlarına göre ishal esnasında verilecek ek besinleri (şeftali, elma, havuç suyu, açık çay, ayran, yoğurt, pirinç lapası, muz püresi, haşlanmış patates, haşlanmış yağsız et, muhallebi, mercimek, tarhana çorbası, ekmek) bilme durumları incelendiğinde üniversite mezunu olan annelerin ek besinleri bilme oranının %24.2 olduğu belirlenmiştir. Annelerin % 95.3’ü ishal sırasında anne sütü verilmesi gerektiğini bildirmişlerdir. İshalde Ağızdan Şeker Tuz Eriyiği (AŞTE) paketlerini kullananların sıklığı %10.7, AŞTE pa-ketlerinin kullanma süresini doğru bilen annelerin oranı %6.5’tir. Annelerin %95.9’u ishalli çocuğu doktora götürmenin gerekli olduğunu bildirmişlerdir.
Sonuç: Sonuç olarak annelerin büyük çoğunluğunun ishal durumunda kullanılan AŞTE paketlerini bilmedikleri saptanmıştır. Önlenebilir bir hastalık olan ishal konusunda annelere AŞTE paketlerinin kullanımı, ishal esnasında verilecek ek besin maddelerinin neler olduğu ve anne sütünün ishale karşı koruyuculuğu konusunda sağlık eğitimi verilebilir, konuyla ilgili eğitici kampanyalar düzenlenebilir.

Anahtar Kelimeler

İshal, AŞTE

Determination of Knowledge and Practices of Mothers with 0-36 Month Infants in Management of Diarrhea in Erzincan City Center

Öz

Aim: The study was performed for investigation of mothers’ having children at the age of 0-6 Aim: This study was carried out in 5 primary health care centers in Erzincan city center with 318 mothers having 0-36 month infants to determine their knowledge and practices in management of diarrhea.
Method: The population of this descriptive study consisted of mothers who having 0-36 month infants and came to the 5 primary health care centers in Erzincan city center for any reason. No sampling was done and 318 mothers having the mentioned specifications who volunteered to participate, were able to communicate included in the study. The data were collected by face to face interviews between 01 October and 31 December, 2009.
Findings: Study results have shown that %17.6 of mothers made the correct definition of diarrhea. Nearly all mothers (96.2%) knew that water should be administered and %79.5 of mothers gave boiled water during diarrhea. Knowledge of additional nutrients (peach, apple, carrot juice, tea, yoğurt, rice porridge, meat, custard, tarhana soup, bread) during diarrhea was determined according to mothers’ educational status and %24.2 of university graduate mothers knew the correct nutritional supplements. 95.3% of mothers believed in the necessity of breastfeeding during diarrhea. The rate of ORS users during diarrhea was 10.7%, and the rate of mothers with right knowledge of using period was 6.5%. 95.9% of mothers believed in the necessity of taking medical help in case of diarrhea.
Conclusion: As a result, it was found that ORS, used in case of diarrhea, the vast majority of mothers that were unfamiliar to packages. Diarrhea is a disease that can be preventable. In this context, health education can be given on usage of ORS packages, giving right supplementary nutrients during diarrhea, and the protection of breastfeeding against diarrhea to the mothers. Also campaigns can be organized on the issue.

Anahtar Kelimeler

Diarrhea, ORS

Kaynakça

• Black RE, Morris SS, Bryce J (2003) Where and why are 10 million children dying every year? Lancet, 361(1): 2226-2234.
• Cheng AC, McDonald JR, Thielman NM (2005) Infectious diarrhea in developed and developing countries. J ClinGastro enterol. 39 (9): 757-73.
• Çetinkaya F, Aykut M, Kocagül ve ark. (1994) Kayseri Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde 0-36 Aylık Çocuklarda İshal Morbiditesi ve Annelerin İshal Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları, Beslenme ve Diyet Dergisi, 23(1) 7-20.
• Çullu F (2002) Çocukluk çağında akut ishaller ve antibiyotik tedavisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No: 33. s. 59-76.
• Energin MV, Ünal E, Kaya Ü ve ark. (2007) Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Çocuk Hastaların Annelerinin İshal Hakkındaki Bilgi Düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 23(2): 69-75.
• Eroğlu (2008) İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizini 61: 171-178.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2008) Türkiye’nin Demografik Dönüşümü,s. 36-43.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2009) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Ankara, s: 132-139.
• Hacıhasanoğlu R, Güraksın A (2007) Erzurum İl Merkezinde 0-24 Aylık Çocuğa Sahip Annelerin İshal Durumunda Yaptıkları Uygulamalar ve Bilgi Düzeylerinin Saptanması. Sağlık ve Toplum Dergisi, 17(1): 61-68.
• Hendricks KM, Badruddin SH (1992) Weaning recommendations: The scientific basis, Nutr. Rev, 50(5): 125-133.
• Kosek M, Bern C, Guerrant (2003) The global burden of diarrhoeal disease, as estimated from studies published between 1992 and 2000, Bull World Health Organ 81(3): 197-204.
• Kuşku AD (2011) Edirne Merkezdeki Hastanelerin Çocuk Servislerine Gastroenterit Tanısıyla Yatırılan 0-3 Yaş Grubu Çocuklara Annelerinin Evde Yaptıkları Uygulamalar, Bilgi ve Öz yeterlik Düzeyleri. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Halk Sağlığı Hemşireliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Selimoğlu MA, Celloğlu ÖS, Celloğlu C (2010) Anne Sütü ile Beslenmenin İleri Yaşama Etkileri. Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 45(4): 309-314.
• Şanlıer N, Aytekin F (2004) Sıfır-üç Yaş Grubunda Çocuğu Bulunan Annelerin Beslenme ve İshal Konusunda Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3): 81-100.
• Tokatlı A (2003) Bebeklerde Ek Besinlere Geçiş; “Weaning” Dönemi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 12(4): 134-136.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2008), Ankara. s. 165-169.
• UNICEF (2008) The State of the World’s Children, s. 2-24.
• UNICEF (2009) Türkiye’de 5 Altı Ölüm Hızında (5YAÖH) Azalma: Bir Durum Çalışması,s. 36-46.
• Yardım N, Mollahliloğlu S, Hülür Ü ve ark. (2007) TC Sağlık Bakanlığı 21 Hedefte Türkiye Sağlıkta Gelecek. Ankara: s.60-142.
• Yıldız S, Balcı S (2008) Çocuklarda Akut İshal ve Hemşirelik Bakımı, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2008; 5 (2): 9-16.
• Yurdakök K (1996) İshal tedavisinde sık yapılan yanlışlar. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 5(9); 293-294