Çin Halk Cumhuriyeti Tarih Ders Kitaplarında Çin ile Müslüman Ülkeler Arasındaki İlişkiler ve Müslüman Coğrafyası İle İlgili Beyanlar

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 29, 05.07.2018

Nureddin İzbasar Nureddin İzbasar

Öz

Ekim 1949 tarihinde Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Asya’nın doğusunda bir komünist ülke olarak haritada belirmiştir. Komünist ideoloji ile yönetilen Çin anakarasında ders kitapları özellikle ideal komünist yurttaş yetiştirme amacına uygun halde tasarlanmıştır. Tarih ders kitapları da bu amaç için en çok çaba sarf edilen bir çalışmayı teşkil etmiştir. Bu çalışmamızda, Çin okullarında zorunlu okutulan tarih ders kitaplarında yer alan Çin ile Müslümanlar arasındaki tarihi ilişkiler ve Müslüman ülkeler hakkındaki kayıtlar tarama yöntemi ile tespit edilerek, döküm analizi tekniği ile toplanmıştır. ÇHC rejiminin vurguladığı gibi Ateist kuşak yetiştirme amacında tasarlanması gereken tarih ders kitaplarında İslam ve Müslümanlar hakkındaki bilgiler çok sınırlı tutulmuştur. Çin merkezli tarih anlayışı ile kaleme alınan ders kitaplarında genellikle İpek Yolu üzerinden Arap ve Fars Müslümanları ile Çin arasındaki dolaylı ve dolaysız ilişkiler anlatılmıştır. Muhammet Peygambere, Çin’de İslam’ın yayılışına, günümüz Orta doğusundaki meselelere değinilmiştir. Bütün bunlar anlatılırken İslam dinine ya da Müslümanlara karşı olumsuz bilgi oluşturmaktan özellikle de yorum yapmaktan kaçınılmıştır. Mamafih Osmanlı’nın İstanbul’u fethi ile ilgili kullanılan cümleler gerçeği yansıtmamaktadır. Soğuk savaş sonrası batılı bazı güç odakları tarafından tasarlanan İslam algısı bazen Çin medyalarında kullanılırken ve Çin egemenliğindeki Türkistan bölgesinde terörle mücadele sebep gösterilerek İslam temelden yasaklanırken, bu olumsuz tavrın Tarih ders kitaplarında yer almaması ilgi çekici ve düşündürücüdür. Ancak tarih ders kitaplarında da belirtildiği gibi olayların Marksist düşünce ve sınıflar arası mücadele çerçevesinde ele alındığının de altını çizmekte yarar vardır.

Anahtar Kelimeler

Tarih Eğitimi, Tarih Ders Kitapları, Çin ve İslam, Müslüman İmajı

Kaynakça

• BOZKUŞ, Y. Deveci (2016), Ermeni Tarih Ders Kitaplarında Türk İmgesi, Yeni Türkiye, Sayı: 60 Sayfa: 1-45. CARTER, V. Findley (2012), Dünya Tarihinde Türkler (Ayşe Anadol), İstanbul: Timaş Yayınları. Demircioğlu, İ. H (2007), Trabzonlu Bir Yerel Tarihçi: Hasan Umur, Karadeniz Araştırmaları Cilt: 6, Sayı: 22, Sayfa.115-122. FINKEL, Carolina (2010), Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı İmparatorluğunun Öyküsü 1300-1923 (Zülal Kılıç), İstanbul: Timaş Yayınları. FU, Zhufu/傅筑夫 (1986), Çin Feodal Toplumunun Ekonomi Tarihi/中国封建社会经济史, Pekin: Halk Yayınevi/人民出版社. GANSU EYALET ULUSAL ARAŞTIRMA MERKEZİ/甘肃省民族研究所 (1982), Çin'de İslamiyet/伊斯兰教在中国. Yinchuan: Ningxia Halk Yayınevi/宁夏人民出版社. Hali, Servet (2014), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, Uluslararası Türk Eğitim Bilimlerdi Dergisi, Ekim, Sayfa: 158-166. HAMİDULLAH, Muhammed (2004) İslam Peygamberi Hayati ve Eseri, (Mehmet Yazgan), İstanbul: Beyan Yayınları. HAN, Ahmet K. (2011), Sovyet İşgali ve Sürekli Özgürlük: Afganistan’da Süper güç Müdahalelerinin Uluslararası Sisteme Etkileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Jeopolitik İnceleme, Ortadoğu Etütleri, Cilt:2, Sayı:2, Sayfa: 57-95. HOBSON, John M (2008), Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri (Esra Ermert), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. HU, Zhenhua/胡振华 (2002), Çin’deki İslami Milletlerin Kültürü/中国伊斯兰教民族文化, Merkezi Milliyetler Üniversitesi Dergisi-Felsefe, Sosyoloji Bilimleri/中央民族大学学报-哲学社会科学版, Cilt: 29, Sayı:5, Sayfa: 42-52. KALIN, İbrahim (2017), Ben, Öteki ve Ötesi İslam-Batı İlişkileri Tarihine Giriş, İstanbul: İnsan Yayınlar KARPAT, Kemal (2006), Osmanlı ve Dünya, İstanbul: Ufuk Kitap. KE, Jianrui/柯建瑞 (2003), Quanzhou’da İslam/伊斯兰教在泉州, Fujian Din Araştırmaları Dergisi/福建宗教, Sayfa: 41-42. KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa Sabrı (2002), Kinde Beni Kinde, İslam Ansiklopedisi, C.26, Ankara: TDV Yayınları, Sayfa: 37-38 MA, Yizeng. Liu Shuying/马肇曾 刘淑英 (1999), İslamiyet Çin’e Ne Zaman Girdi/伊斯兰教何时东传中国, Döngen Araştırmaları Dergisi/回族研究, Sayı:2 Sayfa: 28-31. ORTAYLI, İlber (2011), Tarihimiz ve Biz, İstanbul: Timaş Yayınları. ÖZDEMİR, Murat (2011). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsal Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 1, Sayfa: 323-343 Pingel, F (2003), Ders Kitaplarını Araştırma ve Düzeltme Rehberi, (Nurettin Elhüseyni) İstanbul: Türkiye Ekonomik Ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları. QIU, Shusen/邱树森 (2001), Tang-Song Döneminde Fanfang ve Dokunulmazlık/唐宋"蕃坊" 与"治外法权"/Ningxia Sosyal Bilimler Dergisi&/宁夏社会科学, Sayı:108, No:5/第五期(108期)Sayfa: 31-37. Safran, M-Ata, B (1996). Barışçı tarih öğretimi üzerine çalışmalar, Türkiye’de tarih ders kitaplarında Yunanlılara ilişkin kullanılan dil ve Yunanlılara ilişkin öğrenci görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, I, Sayfa: 11-26. SÂLLABÎ, Ali Muhammed (2017) İslam Tarihi Asrı Saadet Dönemi (Mustafa Kasadar, Sadullah Ergin, Şerafettin Şenaslan) İstanbul: Ravza Yayınları. SAYRAMÎ, Molla Musa (2014), Tarih-i Hamidiye (Enver Baytur), Pekin: Milletler Neşriyatı. SEYİTHANOĞLU, K-ÇELEBİ, A.R-HURŞİTOĞLU, A-VAKKASOĞLU, V. (1992). Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, İstanbul: Çağ Yayınları. ŞİMŞEK, Ahmet-CENGİZ, Nigâr (2015), Rusya Tarih Ders Kitapların Türk-Osmanlı İmgesi, Türk Tarih Eğitim Dergisi, Sayı: 4/2 Sayfa: 225-258 ULFET, Abdullah (2016), Afganistan’da Sovyet İşgali ve Ulemalar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. YILDIRIM, A-ŞİMŞEK, H (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. ELEKTRONİK KAYNAKLAR Çin Zorunlu Eğitim Yasası, http://www.gov.cn/zhengce/2006-06/30/content_2602188.htm; Erişim: 06-03-2018. ÇHC Anayasası, Çin Komünist Partisi resmi haber sitesine bakınız: http://cpc.people.com.cn/GB/64107/65708/66067/66079/4468911.html; Erişim: 07-03-2018. Kureyş Suresi, http://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/kureys-suresi-106/ayet-1/diyanet-vakfi-meali-4; Erişim: 11-03-2018. NATO's role in relation to the conflict in Kosovo, https://www.nato.int/kosovo/history.htm; Erişim: 05-04-2018. İNCELENEN TARİH DERS KİTAPLARI QU, Lindong ve diğerleri (2017), Çin Tarihi, 7.Sınıf, Birinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. QU, Lindong ve diğerleri (2016), Çin Tarihi, 7.Sınıf, İkinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. GUO, Shuanglin ve diğerleri (2017), Çin Tarihi, 8.Sınıf, Birinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. JI, Bingxin ve diğerleri (2016), Çin Tarihi, 8.Sınıf, İkinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. CHEN Qi ve diğerleri (2017), Dünya Tarihi, 9. Sınıf, Birinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. CHEN Qi ve diğerleri (2016), Dünya Tarihi, 9. Sınıf İkinci Kısım, Halk Eğitim Yayınevi. 瞿林东-叶小兵 (2017), 中国历史, 七年级上册 ,人民教育出版社. 瞿林东-叶小兵 (2016), 中国历史, 七年级下册, 人民教育出版社. 郭双林-李伟科(2017), 中国历史, 八年级上册, 人民教育出版社. 姬秉新-李伟科 (2016), 中国历史 , 八年级下册, 人民教育出版社. 陈其（2017）, 世界历史, 九年级上册, 人民教育出版社. 陈其（2016）, 世界历史 , 九年级下册, 人民教育出版社.