EDUCATION IN DIVAN-I HIKMET OF HODJA AHMAD YASSAWI

Yıl 2016, Cilt: 52 Sayı: 4, 147 - 168, 01.12.2016

CEMAL Tosun

Öz

Dîvân-i Hikmet stems
from the early works of
Turkish-Islamic literature.
The book consists of words
of wisdom for teaching
religious-moral fundamentals
to people based on accurate
information from the Qur'an
and Sunnah.
Dîvân-ı Hikmet is a folk
education book. “Preying
with words of wisdom” was
used as a training method by
Ahmad Yassawi. According
to his own account, these
duties and competences were
endowed by Muhammad
(pbuh) at the age of 8 and
Allah’s (SWT) said "say
words of wisdom" to him at
the age of 34. He received
training from Arslan Bab
and his whole life was based
around this training, as well
as madrasa-mosque education
since the age of 27, had
an impact on his competence
for delivering wisdom. The
effects of the achievement
of this competence are
as follows: complete and
accurate religious knowledge
(Sharia), received theoretical
and practical training
from a trainer (Pir-patriarch,
Mürşit-guide /Arslan Bab
and Yûsuf el Hemedânî), life
experience. It is seen that
knowledge and wisdom, the
Shari'a and dervish orders
association with the mosque
and madrassa in the process
of self-fulfi llment of Ahmad
Yassawi.
Our study on Dîvân-ı Hikmet
is a qualitative research
which uses an inductive
methodology. In this study
we investigated various
methods and techniques in
education of the sayings in
‘Words of Wisdom”.

Anahtar Kelimeler

Hodja Ahmad Yassawi, Dîvân-ı Hikmet, Teaching methods, Religious Education, Teaching methods in sufi education.

HOCA AHMED-İ YESEVÎ’NİN DÎVÂN-I HİKMET’İNDE EĞİTİM

Öz

Hoca Ahmed-i Yesevî’nin Dîvân-ı Hikmet’i Türk-İslâm
Edebiyatı'nın ilk eserlerindendir. Kitap, dinî-ahlâkî
muhtevanın halka, Kur’ân ve Sünnet merkezli doğru
bilgiye dayalı olarak, halkın alışkın olduğu ve anladığı
formda ve dilde öğretilmesi amacıyla söylenmiş özlü
sözlerden oluşmaktadır.
Dîvân-ı Hikmet bir halk eğitimi kitabıdır. “Hikmet söyleme”,
Ahmed-i Yesevî tarafından bir eğitim yöntemi
olarak kullanılmıştır. Kendi anlatımına göre; hikmet
söyleme görev ve yeterliği kendisine, 8 yaşlarında iken
Hz. Muhammed (s.a.s.)’in başına nur saçması ve 34 ya-
şında Allah (c.c.)’ın “Hikmet söyle!” emriyle verilmiş-
tir. Hikmet söyleme yeterliğini kazanmasında, Arslan
Bab’dan aldığı terbiyenin yanı sıra, bu terbiye üzerine
sürdürdüğü hayatının ve 27 yaşından itibaren girdiği
medrese ve mescit eğitiminin etkisi vardır. Bu yeterliğin
kazanılmasında, sırasıyla şunlar etkili olmuştur: Tam ve
doğru dinî bilgi (şeriat), bir eğitici (Pîr, Mürşit/Arslan
Bab ve Yûsuf el-Hemedânî) önünde alınan teorik ve
pratik eğitim ve yaşantı. Ahmed-i Yesevî Hazretlerinin
kendi oluş sürecinde ilmin ve irfanın, şeriatın ve
tarikatın, dolayısıyla medrese ve mescidin birlikteliği
görülmektedir.
Halkı din konusunda bilgilendirmek amacıyla yazılmış
Dîvân-ı Hikmet üzerine yaptığımız çalışma nitel bir
metin analizidir. Tümevarım yöntemini kullandığımız
çalışma sonucunda Dîvân-ı Hikmet’te eğitim konusuna
dair çeşitli tespitlere ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hoca Ahmed-i Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, Eğitim Yöntemi, Din Eğitimi, Tasavvuf Eğitiminde Yöntem