PLACE, EFFECT AND IMPORTANCE OF AHMAD YASSAWI IN TURKHISH RELIGIOUS MUSIC

Yıl 2016, Cilt: 52 Sayı: 4, 215 - 242, 01.12.2016

MUSTAFA Demirci

Öz

Ahmad Yassawi’s sufi c thoughts
and Yesevî (Yeseviyye) Cult
which was established by him
had an infl uence on a wide
geography from Middle East
to Anatolia and the Balkans.
Yesevî who became prominent
with his literary personality as
well as his spiritual personality,
higlighted divine love, religious
subjects and religious-sufi c
factors which create a virtuous
person, in the poems that he
wrote in ‘’Dîvân-ı Hikmet’’
and so played an important role
for developing Islam among
Turkish people. The music
tradition that Middle East Turks
had performed with Lute before
Islamisation had a different
content when Yesevî’s wisdom
was added to it. Therefore
Yassawi’s wisdom penetrated
into Turkish religious music
which refl ects our Anatolian
tradition of knowledge and
had started to draw attention
with the new composition and
performance types made in the
last period. This article aims to
reveal Ahmad Yassawi’s place,
effect and importance in Turkish
religious music.

Anahtar Kelimeler

Ahmad Yassawi, Yesevi Cult, Religious music, Music, Invocation, Lute, Wisdom.

TÜRK DİN MÛSİKİSİNDE AHMED YESEVÎ’NİN YERİ, TESİRİ VE ÖNEMİ

Öz

Ahmed Yesevî'nin tasavvufî düşünceleri ve kurucusu olduğu
Yesevîlik (Yesevîyye) tarikatı, Orta Asya'dan başlayarak Anadolu'ya
ve Balkanlar'a kadar uzanan geniş bir coğrafyada etkili
olmuştur. Manevi kimliğinin yanı sıra edebî kimliği ile de öne
çıkan Yesevî, "Dîvân-ı Hikmet"'inde yazdığı şiirlerinde; ilâhî
aşkı, dinî konuları ve erdemli insanı oluşturan dinî-tasavvufî
unsurları öne çıkararak İslâm'ın Türkler arasında yayılmasında
önemli rol üstlenmiştir. Orta Asya Türklerinin İslâmlaşma
öncesi Kopuz eşliğinde icra ettikleri müzik geleneği Yesevî'nin
hikmetlerinin de eklenmesiyle farklı bir muhtevaya bürünmüş-
tür. Böylece, Yesevî'nin hikmetleri Anadolu irfan geleneğimizi
yansıtan Türk din mûsikisine de nüfuz etmiş ve son dönmede
yapılan yeni beste ve icra şekilleri ile dikkatleri üzerinde
toplamaya başlamıştır. Bu makale, Ahmed Yesevî'nin Türk
din mûsikisindeki yerini, tesirini ve önemini ortaya koymayı
amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Ahmed Yesevî, Yesevîlik, Din mûsikisi, Mûsiki, Zikir, Kopuz, Hikmet