Afazili Vakalarda Değerlendirme Sonuçlarının Analizi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 3, 224 - 244, 01.12.2018

Nur Melike Doğruöz İlknur Maviş

Öz

Amaç: Afazi dil değerlendirmesi, afazi rehabilitasyonun en önemli aşamasıdır. Afazi değerlendirmesiyle, afazili bireyin dil becerilerindeki sorunlar ele alınır ve bunun sonucunda uygun terapi programları oluşturulur. Türkçe konuşan afazili bireyler için geliştirilmiş olan Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) dil becerilerini ayrıntılı şekilde değerlendiren, geçerlik ve güvenirliği yapılmış bir değerlendirme aracıdır. Bu çalışmanın amacı; afazi hastalarında yaş, cinsiyet, eğitim, inme üzerinden geçen zaman, felç durumu, afazi tipi gibi değişkenlerin ADD testinden alınan toplam puan ve dil puanı üzerindeki etkisini incelemek ve geriye dönük genel bir tarama yaparak ADD testinin afazi tiplerini belirlemede ne derece uygun olduğunu saptamaktır. Yöntem: Araştırma geriye dönük veri kontrollü araştırma modeli ile gerçekleştirilmiştir. Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne (DİLKOM) değerlendirmeye gelmiş, yaşları 33-84 arasında değişen 24 kadın, 29 erkek, toplam 53 afazili bireyin ADD test puanları (dil puanı ve toplam puan) kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler için aritmetik ortalama ve ± standart sapma, verilerin analizi için de Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların eğitim düzeyi ile ADD toplam ve dil puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Cinsiyet, yaş, felç durumu, inme üzerinden geçen zaman ile ADD toplam puan ve dil puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. Araştırmada spontane dil-konuşma, işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma ve ADD dil ve toplam puanları açısından afazi tipleri arasında farklılıklar saptanmıştır. Sonuç: Araştırma bulguları, Türkçe konuşan afazili bireylerin, afazi tipi fark etmeksizin, genel olarak işitsel anlamalarının daha iyi olduğunu göstermektedir. ADD'nin afazili bireyleri afazi tipine göre sınıflandırmada uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

afazi, afazi değerlendirmesi, afazi dil değerlendirme testi (ADD), afazi tipleri, afazi değişkenleri

Analysis Of The Assessment Results Of Turkish Speaking Patients With Aphasia

Öz

Purpose: Language assessment is the most important stage of aphasia rehabilitation. With aphasia assessment, problems in the language skills of the aphasic person are addressed and as a result, appropriate therapy program is implemented. The Aphasia Language Assessment Test (ADD), developed for Turkish-speaking aphasics, is a validated and reliable assessment tool that evaluates language skills in detail. The purpose of this study was to investigate the effects of variables such as age, gender, education, paralysis, aphasia onset, aphasia type on total score and language score obtained from the ADD test and to determine the extent to which the ADD test was appropriate to determine the aphasia types. Method: The research was conducted in a retrospective datacontrolled research model. ADD test scores of 24 female and 29 male aphasics were used in the study. Arithmetic mean ± standard deviation was used for descriptive statistics. For the analysis of the data, Mann Whitney U and Kruscal-Wallis was used. Results: A statistically significant difference was found between the educational level of the participants and the ADD total and language scores. There was no statistically significant difference between gender, age, paralysis, stroke onset and ADD total and language scores. In the study, differences between aphasia types were found in terms of spontaneous language-speech, auditory comprehension, repetition, naming and ADD language and total scores. Conclusion: Research findings showed that Turkish speaking aphasic individuals, regardless of aphasia types, generally have better auditory comprehension. As a result, ADD seems to be appropriate to classify individuals to their aphasia types

Anahtar Kelimeler

aphasia, aphasia assessment, aphasia language assessment Test (ADD), aphasia types, aphasia variables

Kaynakça

• Atamaz, F., Yağız On, A. ve Durmaz, B. (2007). Ege Aphasia Test. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 53, 5-10.
• Benson, D. F. ve Ardila, A. (1996). Aphasia: A clinical perspective. New York, NY, US: Oxford University Press.
• Benson, D. F. (1979). Aphasia Alexia and Agraphia, Churchill-Livingstone, Edinburgh.
• Davis,G. A. (2000). Aphasiology: Disorders and Clinical Practice, Boston: Allyn & Bacon.
• Göçer E. (1996). Frenchay Afazi Tarama Testi: Türk Nöroloji Bireyleri için Bir Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 11(38), 56-63.
• Maviş, İ. (2004). Nörojenik Dil ve Konuşma Bozuklukları, H. Oğuz, E. Dursun ve N. Dursun, (Ed) (s. 797-809). Tıbbi Rehabilitasyon. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Maviş, İ. ve Toğram, B. (2009). Afazi Dil Değerlendirme (ADD) kullanım yönergesi. Ankara: Detay Yayınları.
• McNeil, M. R ve Pratt, S. R. (2001). Defining aphasia: some theoretical and clinical implications of operating from a formal definition, Aphasiology., 15 (10/11), 900-911.
• Özdamar, K. (2003). SPSS ile Biyoistatistik, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Öztürk, S. (2010). Kronik Tutuk afazili bireylerde iletişim yeterliliğinin iletişim değerlendirme aracı (İYDA) ve sözel olmayan iletişim sınıflaması (SOİS) ile Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Spreen, O. ve Risser, A. H. (2003). Assessment of aphasia. New York: Oxford University Press.
• Tanrıdağ, O. (2005). Gülhane Afazi Testi. Dil ve Konuşma Bozuklukları 2. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi Bildiri Kitabı. İstanbul: Kök Yayınları.
• Tanrıdağ, O., Maviş, İ. ve Topbaş, S. (2011). GAT-2: Gülhane Afazi Testi-2. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Toğram, B. (2008). Sağlıklı ve inmeli bireylere uygulanan afazide dil değerlendirme aracı’nın geçerlik, güvenirlik ve standardizasyon çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yule, G., (2010). The Study of Language (4. baskı). Cambridge: Cambridge University Press.