Öz
This study was carried out with the aim of shortening the process of composting from the tea wastes obtained from the tea factories and determining the main characteristics of the compost. For this purpose; In the study conducted in Çanakkale Onsekiz Mart University (ÇOMÜ) Technology and Agricultural Research Application Center (TETAM), tea wastes from tea factories were mixed with fresh goat manure, dry alfalfa and water. The mixture was filled into temperature and air-controlled automatic reactors and the temperature, humidity and air temperatures of the mixture were monitored regularly during the composting period. C/N ratio analyzes with pH, EC, C%, N% values have been followed by taking samples from the tanks opened during each temperature decrease, and some elements (P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn, Mn, B, Na) analyzes were performed. According to the data obtained; while the pH value of the tea waste used before the compost increased from 5.48 to 6.89, the water soluble salt decreased from 1.885 dS m-1 to 1.690 dS m-1. The C and N values of the tea waste litter were 45.54% and 1.58% and the C/N value was 28.82, while the C and N values of the tea waste compost were 45.55 % and 2.57 % and C/N value was 17.70. Elemental contents were determined as P: 2659, K: 17146, Ca: 7990, Mg: 2766, Fe: 185, Cu: 15, Zn: 38, Mn: 832, B: 30, Na: 669 mg kg-1. According to the data obtained, it is concluded that tea waste compost can be formed in a short time and it can be used in agriculture.
Kaynakça
- Altun L (1998) Çay fabrikası lifsel artıklarının orman fidanlıklarında kompostlaştırılması ve bitkiler için öneminin araştırılması. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Aşık BB, Kütük C (2012) Çay atığı kompostunun çim alanların oluşturulmasında kullanım olanağı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(2): 47-57.
- Bilgin S, Koçer A, Yılmaz H, Acar M, Dok M (2016) Çay fabrikası atıklarının peletlenmesi ve pelet fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 33 (Ek sayı): 70-80.
- Dok M (2014) Karadeniz Bölgesinin tarımsal atık potansiyeli ve bunlardan pelet yakıt olarak yararlanılması. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı, Samsun, s. 211-222.
- Irmak ÜG, Müftüoğlu NM (2016) Farklı oranlarda kullanılan çay posasının marul bitkisi gelişimi üzerine etkisi. Bilinçli Sağlıklı Yaşam Dergisi Ocak 2016, Sayı:12, ISSN 2149-147X, s. 164-172.
- Jackson ML (1958) Soil Chemical Analysis. Verlag: Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs, NJ. 1958, 498 S. DM 39.40.
- Kacar B (1987) Çayın Biyokimyası ve İşlenme Teknolojisi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Yayını No: 6, DSİ Matbaası, Ankara, s. 329.
- Kacar B, İnal A (2010) Bitki Analizleri (2. Baskı). Nobel Yayınları No: 1241, Ankara.
- Kacar B, Kovancı İ, Atalay İZ (1980) Utilization of the tea waste products of tea factories in Agriculture. AÜZF Yıllığı 29(1): 158-173.
- Kacar B, Taban S, Kütük C (1996) Çay atıklarının zenginleştirilmiş organik gübreye dönüştürülerek kullanılması. Araştırma-Geliştirme-Uygulama Projesi (Kesin Rapor), Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Rize.
- Kacar B, Taban S, Kütük C (2004) Çay atıklarının zenginleştirilmiş organik gübreye dönüştürülmesi. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, Tokat, s. 805-814.
- Kütük C (2000) Çay atığı kompostu ve atık mantar kompostunun yetiştirme ortamı bileşeni olarak süs bitkisi yetiştiriciliğinde kullanılması. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 5(1–2): 75–86.
- Kütük C, Çaycı G, Baran A (1995) Çay atıklarının bitki yetiştirme ortamı olarak kullanılabilme olanakları. Tarım Bilimleri Dergisi 1(1): 35-40.
- Kütük C, Taban S, Kacar B, Samet H (1996) Etkinlikleri yönünden çay atığı ile ahır gübresi ve değişik kimyasal gübrelerin karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 2(3): 51–57.
- Müftüoğlu NM, Özer SP, Tanyel G, Kabaoğlu A (2012a) Doğu Karadeniz Bölgesinde Çay Tarımı Yapılan Topraklarda Bazı Bitki Besin Maddelerinde Zamana Bağlı Olarak Meydana Gelen Değişmeler. Kriter Yayınevi, Hobyar Mh. Ankara Cad. Güncel Han No: 45/18-20 Fatih/İstanbul, ISBN: 978-605-4613-36-6, Sertifika No: 11413, s. 167.
- Müftüoğlu NM, Mahmutoğlu H, Özer SP, Tanyel G, Kalcıoğlu Z, Turna T, Yüce E (2012b) Çay Bitkisinin Verim ve Kalitesi Üzerine Bazı Toprak ve Bitki Özelliklerinin Etkisi. Kriter Yayınevi, Hobyar Mah. Ankara Cad. Güncel Han No: 45/18-20 Fatih/İstanbul, ISBN: 978-605-4613-35-9, Sertifika No:11413, s. 100.
- Müftüoğlu NM, Türkmen C, Çıkılı Y (2014) Toprak ve Bitkide Verimlilik Analizler (2. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. Ankara Dağıtım Kültür Mah. Mithatpaşa Cad. No: 74 B01/02 Kızılay Ankara, ISBN: 978-605-133-895-8, s. 218.
- Müftüoğlu NM, Yüce E, Turna T, Kabaoğlu A, Özer SP, Tanyel G (2010) Çay Tarımı Yapılan Alanların Bazı Toprak ve Bitki Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Özel Sayı ISSN 1018-8851, İzmir, s. 309-316.
- Özyazıcı G (2013) Karadeniz Bölgesinde Organik Tarım Tekniklerinin Geliştirilmesi “Organik Çay İşleme Atıklarından Elde Edilen Kompostun Organik Çay Üretiminde Kullanılması”. Proje Yürütücüsü: Dr. Gülen Özyazıcı, 2013. Proje Gelişme Raporu, Proje Numarası: BBOT-11-10, Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01/01/2013-31/12/2013, Proje Yürütücüsü Kuruluş: 01/01/2013-31/12/2013.
- Resmî Gazete (2018) http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180223-4.htm. Erişim 4 Aralık 2018.
- Yakupoğlu T, Özdemir N (2007) Erozyona uğramış topraklara uygulanan arıtma çamuru ve çay endüstrisi atığının toprakların mikro element içeriklerine etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi 22(2): 207-213.
- Yalınkılıç MK, Altun L, Kalay Z (1996) Çay fabrikaları çay yaprağı artıklarının kompostlaştırılarak orman fidanlıklarında organik gübre olarak kullanılması. Ekoloji Dergisi 18: 28-32.
Öz
Bu
araştırma, çay fabrikalarından elde edilen çay çöpü atıklarından kompost yapımı
sürecinin kısaltılması ve oluşan kompostun temel özelliklerinin belirlenmesi
amacıyla yürütülmüştür. Bu amaç için; Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
(ÇOMÜ) Teknoloji ve Tarımsal Araştırma Uygulama Merkezi (TETAM)’nde kurgulanan
çalışmada çay fabrikalarından elde edilen çay atıkları taze keçi gübresi, kuru
yonca ve su ile karıştırılmıştır. Karışım, sıcaklık ve hava kontrollü otomatik
reaktörlere doldurularak kompost yapımı süresi boyunca karışımın sıcaklığı,
nemi ve hava sıcaklıkları düzenli şekilde takip edilmiştir. Her sıcaklık
azalması sırasında açılan tanktan örnek alınarak pH, EC, % C, % N değerleri ile
C/N oranı analizleri takip edilmiş, hazır hale gelen komposttan son bir örnek
alınarak bazı element (P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn, Mn, B, Na) analizleri
yapılmıştır. Elde edilen verilere göre; kompost öncesi kullanılan çay atığının
pH değeri 5.48 den 6.89 değerine yükselirken, suda eriyebilir tuz 1.885 dS m-1
değerinden 1.690 dS m-1 değerine düşmüştür. Takip edilen C ve N
değerleri çay atığında %45.54 ve %1.58 olup C/N değeri 28.82 iken, kompostlaşma
süreci sonunda alınan örnekte bu değerlerler %45.55 ve %2.57 olup C/N oranı
17.70 değerine düşmüştür. Element içerikleri ise P: 2659, K: 17146, Ca: 7990,
Mg: 2766, Fe: 185, Cu: 15, Zn: 38, Mn: 832, B: 30, Na: 669 mg kg-1
olarak tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre çay çöpü kompostunun kısa
sürede oluşturulabileceği ve tarımda kullanılabileceği kanaatine varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altun L (1998) Çay fabrikası lifsel artıklarının orman fidanlıklarında kompostlaştırılması ve bitkiler için öneminin araştırılması. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Aşık BB, Kütük C (2012) Çay atığı kompostunun çim alanların oluşturulmasında kullanım olanağı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(2): 47-57.
- Bilgin S, Koçer A, Yılmaz H, Acar M, Dok M (2016) Çay fabrikası atıklarının peletlenmesi ve pelet fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 33 (Ek sayı): 70-80.
- Dok M (2014) Karadeniz Bölgesinin tarımsal atık potansiyeli ve bunlardan pelet yakıt olarak yararlanılması. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı, Samsun, s. 211-222.
- Irmak ÜG, Müftüoğlu NM (2016) Farklı oranlarda kullanılan çay posasının marul bitkisi gelişimi üzerine etkisi. Bilinçli Sağlıklı Yaşam Dergisi Ocak 2016, Sayı:12, ISSN 2149-147X, s. 164-172.
- Jackson ML (1958) Soil Chemical Analysis. Verlag: Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs, NJ. 1958, 498 S. DM 39.40.
- Kacar B (1987) Çayın Biyokimyası ve İşlenme Teknolojisi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Yayını No: 6, DSİ Matbaası, Ankara, s. 329.
- Kacar B, İnal A (2010) Bitki Analizleri (2. Baskı). Nobel Yayınları No: 1241, Ankara.
- Kacar B, Kovancı İ, Atalay İZ (1980) Utilization of the tea waste products of tea factories in Agriculture. AÜZF Yıllığı 29(1): 158-173.
- Kacar B, Taban S, Kütük C (1996) Çay atıklarının zenginleştirilmiş organik gübreye dönüştürülerek kullanılması. Araştırma-Geliştirme-Uygulama Projesi (Kesin Rapor), Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Rize.
- Kacar B, Taban S, Kütük C (2004) Çay atıklarının zenginleştirilmiş organik gübreye dönüştürülmesi. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, Tokat, s. 805-814.
- Kütük C (2000) Çay atığı kompostu ve atık mantar kompostunun yetiştirme ortamı bileşeni olarak süs bitkisi yetiştiriciliğinde kullanılması. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 5(1–2): 75–86.
- Kütük C, Çaycı G, Baran A (1995) Çay atıklarının bitki yetiştirme ortamı olarak kullanılabilme olanakları. Tarım Bilimleri Dergisi 1(1): 35-40.
- Kütük C, Taban S, Kacar B, Samet H (1996) Etkinlikleri yönünden çay atığı ile ahır gübresi ve değişik kimyasal gübrelerin karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 2(3): 51–57.
- Müftüoğlu NM, Özer SP, Tanyel G, Kabaoğlu A (2012a) Doğu Karadeniz Bölgesinde Çay Tarımı Yapılan Topraklarda Bazı Bitki Besin Maddelerinde Zamana Bağlı Olarak Meydana Gelen Değişmeler. Kriter Yayınevi, Hobyar Mh. Ankara Cad. Güncel Han No: 45/18-20 Fatih/İstanbul, ISBN: 978-605-4613-36-6, Sertifika No: 11413, s. 167.
- Müftüoğlu NM, Mahmutoğlu H, Özer SP, Tanyel G, Kalcıoğlu Z, Turna T, Yüce E (2012b) Çay Bitkisinin Verim ve Kalitesi Üzerine Bazı Toprak ve Bitki Özelliklerinin Etkisi. Kriter Yayınevi, Hobyar Mah. Ankara Cad. Güncel Han No: 45/18-20 Fatih/İstanbul, ISBN: 978-605-4613-35-9, Sertifika No:11413, s. 100.
- Müftüoğlu NM, Türkmen C, Çıkılı Y (2014) Toprak ve Bitkide Verimlilik Analizler (2. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. Ankara Dağıtım Kültür Mah. Mithatpaşa Cad. No: 74 B01/02 Kızılay Ankara, ISBN: 978-605-133-895-8, s. 218.
- Müftüoğlu NM, Yüce E, Turna T, Kabaoğlu A, Özer SP, Tanyel G (2010) Çay Tarımı Yapılan Alanların Bazı Toprak ve Bitki Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Özel Sayı ISSN 1018-8851, İzmir, s. 309-316.
- Özyazıcı G (2013) Karadeniz Bölgesinde Organik Tarım Tekniklerinin Geliştirilmesi “Organik Çay İşleme Atıklarından Elde Edilen Kompostun Organik Çay Üretiminde Kullanılması”. Proje Yürütücüsü: Dr. Gülen Özyazıcı, 2013. Proje Gelişme Raporu, Proje Numarası: BBOT-11-10, Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01/01/2013-31/12/2013, Proje Yürütücüsü Kuruluş: 01/01/2013-31/12/2013.
- Resmî Gazete (2018) http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180223-4.htm. Erişim 4 Aralık 2018.
- Yakupoğlu T, Özdemir N (2007) Erozyona uğramış topraklara uygulanan arıtma çamuru ve çay endüstrisi atığının toprakların mikro element içeriklerine etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi 22(2): 207-213.
- Yalınkılıç MK, Altun L, Kalay Z (1996) Çay fabrikaları çay yaprağı artıklarının kompostlaştırılarak orman fidanlıklarında organik gübre olarak kullanılması. Ekoloji Dergisi 18: 28-32.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat Mühendisliği |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Mayıs 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Nisan 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 32 Sayı: Özel Sayı |
Kaynak Göster
Cited By
Evaluation of Tea Factory Wastes in Energy and Other Areas - A Review
ENERGY, ENVIRONMENT & STORAGE
Saliha Özarslan
https://doi.org/10.52924/QMDG6303
Mediterranean Agricultural Sciences is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.