TRACE OF FRENCH LANGUAGE AND CULTURE İN AHMET MİTHAT EFENDİ’S “FELȂTUN BEY İLE RȂKIM EFENDİ”

Yıl 2017, Sayı: 54, 46 - 55, 31.10.2017

Ali Yağlı

Öz

This study was
established as a result of analitical reading and based on character analysis.
The characters in the novel were evaluated directly and a complete subjective
approach was presented. Depending upon such a proposition, the effect of
A.Mithad Efendi’s view to French language and culture and  to Turkish society was tried to be presented.
After the proclamation of reforms, the era that began
with the translation of western novels into our language and written of similar
ones left its place into new works. Ahmet Mithat Efendi was one of the most
important writers of this era who had produced every kind of novel to prepare
the society for social and literary amendments. In his novel “Felȃtun Bey ile
Rȃkım Efendi” he not only compared the western and  the eastern culture but also hardworking and
honesty with Rȃkım Efendi; laziness, squandering and westernism with Felȃtun
Bey. Writer had changed the prejudice of the western society about Ottoman
Turkish guys with the ethical, cultural and spiritual values. While the writer
was criticizing western women with Polini and French female cook in Ziglas
family, he also praised the eastern women with Canan. 

Anahtar Kelimeler

Ahmet Mithat Efendi, Felȃtun Bey, Rȃkım Efendi, French Language and Culture

AHMET MİTHAT EFENDİ’NİN FELȂTUN BEY İLE RȂKIM EFENDİ ADLI ROMANINDA FRANSIZ DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN İZLERİ

Öz

Tanzimat’ın
ilânından sonra Batılı romanların dilimize çevrilmesiyle ve benzerlerinin
yazılmasıyla başlayan süreç daha sonra yerini yerli eserlere bırakır. Bu
devirde halkı sosyal ve edebî alanlardaki Batılı değişikliklere hazırlamak için
edebiyatın her türünde eserler veren en önemli yazarlarımızdan biri de Ahmet
Mithat Efendi’dir. Felâtun Bey ile Râkım
Efendi adlı romanında, yazar sadece Doğu ile Batı kültürünü karşılaştırmaz,
aynı zamanda Râkım Efendi’yle temsil ettiği çalışkanlık ve dürüstlüğü, Felâtun
Bey ile de tembelliği, israfı ve alafrangalığı karşılaştırır. Her iki
kahramanın da aynı derecede eğitim almış olmalarına rağmen en önemli fark
tercih ettikleri hayat tarzlarında ortaya çıkar. Râkım Efendi anne ve dadısının
kendisine verdiği manevî ve ahlȃkî değerlerle aile ortamında yetişirken,
Felâtun Bey ise alafranga hayata düşkün babasının ilgisizliği, özel ders için
eve gelen Fransızca hocası, yabancı aşçı ve hizmetçilerin terbiyesiyle büyür.
Batılıların Osmanlı-Türk gencini iyi tanımamaları ve ona önyargıyla bakmalarını
yazar, Rȃkım Efendi’ye yüklediği ahlȃkî, kültürel ve manevî değerlerle
değiştirir. Yazar, Polini ve Ziglas ailesinde ki Fransız aşçı kadın üzerinden
de Batılı kadınları eleştirirken, Canan üzerinden de Doğulu kadınları över.
Ahmet Mithat Efendi’ye göre çocuğun yetiştirilme sürecinde ihmal edilmemesi
gereken en önemli unsurlar ailesinden ve eğitim ortamından alması gereken millî,
manevî ve kültürel değerleridir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Mithat Efendi, Felȃtun Bey, Rȃkım Efendi, Fransız Dili ve Kültürü

Kaynakça

• Moran, B. (1989). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1.( 7. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okay, O. (1989). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. İstanbul: M. E. B. Yayınları.