Açık Kaynak Kodlu CBS ve Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) Yöntemi Kullanılarak Edirne Sanayi İşletmelerinin Deprem Tehlike Analizi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 524 - 537, 31.07.2017

CİHAN Yalçın LEVENT Sabah

Öz

Türkiye’de il ve/veya ilçe bazında faaliyet gösteren
sanayi kuruluşları için yapılan deprem tehlikesi ve deprem riski çalışmaları
istenilen düzeyde değildir. Can ve mal güvenliğini korumak ve sanayi
kuruluşlarının ekonomik zararlarını en aza indirmek amacıyla, illerde faaliyet
gösteren sanayi işletmelerinin deprem açısından tehlike ve risk içeren
alanlarının saptanması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, açık kaynak kodlu
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımı (QGIS) ve Analitik Hiyerarşi Proses
(AHP) yöntemi kullanılarak Edirne ilinde faaliyet gösteren sanayi firmalarının
deprem tehlikesi analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada parametre olarak ilin
jeolojisi, 1908-2016 yılları arasında il genelinde meydana gelmiş depremlerin
deprem dış merkez noktaları,  fay
uzunlukları ve aktif faylara uzaklıklar kullanılmıştır. Bu veri seti
değerlendirilerek tematik haritalar oluşturulmuş, çalışma alanındaki tehlikeli
ilçeler tespit edilmiş ve ilçeler tehlike derecelerine göre sıralanmıştır. Daha
sonra ise Edirne ilinde faaliyet gösteren firmaların konumları, oluşturulan
tematik haritalar üzerine aktarılarak deprem tehlikesi analizi yapılmıştır.
Sonuç olarak, Keşan ve Enez ilçelerinde faaliyet gösteren 59 adet sanayi
kuruluşunun deprem tehlike değerlerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

CBS, AHP, Deprem Riski, Sanayi, Edirne

Analysis the Earthquake Hazard of Edirne Industry Enterprises by Using Open Source Geographic Information Systems (GIS) and Analytic Hierarchy Process (AHP) Method

Öz

On a basis of city-county which operating industrial enterprises in Turkey, earthquake hazard and seismic risk studies are not at the desired level Thus it is important that identification of earthquake hazard and risk areas for industrial enterprises, which operates in the provinces. Earthquake hazard analysis demonstrated on Industrial firms, which operates in the province of Edirne via Open Source Geographic Information Systems (GIS) and Analytic Hierarchy Process (AHP) in this study. AHP parameters are determined as geology of the city, epicenter points of occurred earthquakes between 1908-2016 throughout the province, length of faults and far of active faults. Thematic maps created, dangerous counties were found and counties are ordered according to their degree of hazard after evaluated the data set. Then earthquake hazard analysis is reviewed. on the locations of operating companies in the province of Edirne with thrown on thematic maps. As a result, it was determined that the values were high of earthquake hazard for 59 establishment of industrial units which operating in Keşan and Enez districts.

Anahtar Kelimeler

GIS, AHP, Earthquake Risk, Industry, Edirne

Kaynakça

• R. Efe, A. Demirci Türk Coğrafya Dergisi. (36) (2001) 1-15.
• W. A. Mitchell, N. Özgüç, Geographical perspectives on political, social and economic aftershocks from the Marmara (NW Turkey) Earthquake Disaster of August 17, 1999, Association of American Geographers Annual Meeting, Pittsburg, (2000).
• İ.Y. Hacısalihoğlu, Türkiye’nin Kentsel Gelişim Süreci ve 1999 Marmara Depremi, Çantay Kitabevi, İstanbul, (2001).
• E. Kotil, F. Konur, H. Özgür, The economic impacts of gulf earthquake, International Kocaeli Earthquake Symposium, Kocaeli-Turkey,(2007).
• M. Utkucu ve Ö. Alptekin İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi. 14(1-2) (2001)139-152.
• C. Yalçın Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 4(7) (2016) 21-30.
• C. Ayday, S. Sarıdöl, L. Sabah, N. Yaman, Eskişehir ilçelerinin açık kaynak kodlu CBS ve önerici sistemleri kullanılarak deprem tehlikesi analizi, TMMOB Eskişehir İl Koordinasyon Kurulu TMMOB Eskişehir Kent Sempozyumu, Eskişehir, (2014).
• Edirne Tarım İl Müdürlüğü, Edirne Tarım Master Planı, İl Tarım ve Kırsal Kalkınma Master Planlarının Hazırlanmasına Destek Projesi, 2005. http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Master/edirne.pdf, (15.03.2016).
• T. L. Saaty Interfaces, 24 (1994) 19-43.
• Y. Wind ve T. L. Saaty Management Science. 26(7) (1980) 641-658.
• M. Değerliyurt, Kentsel gelişim ve deprem arasındaki ilişkinin incelenmesine bir örnek: İskenderun (Hatay), 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Hatay, (2013).
• Y. Chen, J. Yu, K. Shahbaz, E. Xevi, GIS-Based sensitivity analysis of multi-criteria weights, 18th World IMACS / MODSIM Congress, Cairns-Australia, (2009).
• C. Yalçın Verimlilik Dergisi. 2017/2 (2017) 121-133.
• MTA Genel Müdürlüğü, Yerbilimleri harita görüntüleyici ve çizim editörü, http://yerbilimleri.mta.gov.tr. (15.03.2016).
• Ö. Emre, T.Y. Duman, S. Özalp, H. Elmacı, Ş. Olgun, F. Şaroğlu, Açıklamalı Türkiye Diri Fay Haritası Ölçek 1/1.125.000, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Özel Yayın Serisi-30, Ankara, Türkiye. ISBN:978-605- 5310-56-1, 2013. A.M.C. Şengör J. Geol. Soc. Lond, 136 (1979) 269-282. A.M.C, Şengör ve Y. Yılmaz Tectonophysics. 75 (1981) 181-241.
• A.M.C. Şengör, N. Görür, F. Şaroğlu Soc. Ecol. Paleontol. Mineral. Spec. Publ. 37 (1985) 227-264.
• A.M.C. Şengör, O. Tüysüz, C. İmren, M. Sakınç, H. Eyidoğan, N. Görür, X. Le Pichon, C. Rangin Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 33 (2004) 37-112.
• A.A. Barka Ann. Tectonicae. 6, (1992) 164-195.
• Şaroğlu F, Emre Ö, Kuşcu I. “Türkiye Diri Fay Haritası”, M.T.A., Ankara, 1992.
• C. Yaltırak, B. Alpar, ve H. Yüce Tectonophysics. 300 (1998) 227–248.
• C. Yaltırak, ve B. Alpar Mar. Geol., 190 (2002) 352-366.
• Herece E, ve Akay E. “Kuzey Anadolu Fayı Atlası”, M.T.A. Yayını, Ankara, 2003.
• E. Altunel, M. Meghraoui, H.S. Akyüz ve A. Dikbaş Terra Nova, 16 (2004) 198-204.
• Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Deprem Sorgulama Sistemi, http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/zeqdb/, (15.03.2016)
• B. Akbaş, N. Akdeniz, A. Aksay, İ. Altun, V. Balcı, E. Bilginer, T. Bilgiç, M. Duru, T. Ercan, İ. Gedik, Y. Günay, İ.H. Güven, H.Y. Hakyemez, N. Konak, İ. Papak, Ş. Pehlivan, M. Sevin, M. Şenel, N. Tarhan, N. Turhan, A. Türkecan, Ü. Ulu, M.F. Uğuz, A. Yurtsever. ve diğerleri. Türkiye Jeoloji Haritası, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara, Türkiye.
• D. Öztürk, F. Batuk Yıldız Teknik Üniversitesi Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 25 (2007) 86–98.
• T. L. Saaty Interfaces, 24 (1994) 19-43.
• Ş. Tağıl, Ç. Alevkayalı Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(28) (2013) 369-379.
• E. Özşahin Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(11) (2014) 861-879.
• H. Pektezel International Journal of Social Science, 36 (2015) 179-201.