KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE TÜKETİCİLERİN HAZCI VE BİLİNÇLİ TÜKETİM ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 313 - 324, 28.11.2017

Halil İbrahim Şengün Nurettin Menteş

Öz

Bu çalışmada, Diyarbakır ili Bismil ilçesindeki tüketicilerin tüketim alışkanlıklarını değerlendirmek
amaçlanmıştır. Bu kapsamda yüz yüze anket yöntemi ile 450 katılımcıya 2017 yılının Mart ayında birtakım
sorular yöneltilmiştir. Örneklemin demografik yapısını ortaya koymak ve sosyoekonomik özelliklerini tespit
etmek için ilk olarak yüzde ve frekans oranları belirtilmiştir. Ayrıca bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki
nedensel ilişkileri belirlemek için çapraz tablolar yapılmış, ki kare testi ile sonuçlar test edilmiştir. Ayrıca hazcı
tüketim alışkanlığı ve bilinçli tüketim alışkanlığı olarak belirlenen bağımlı değişkenlerin cinsiyet, medeni
durum, meslek, öğrenim durumu gibi değişken grupları arsında nasıl değiştiğinin tespiti için bağımsız örneklem
t-Testi ve Tek Yönlü Varyans analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, kredi kartı ile alışveriş yapanların,
nakit alışverişi tercih edenlere oranla alışveriş yaparken hazlarına yenik düştüklerini göstermiştir. Gelir artıkça
markanın insan kişiliğini yansıttığına olan inanç oranı da artmaktadır. Bekârlar evlilere göre; yüksekokul
mezunları ilköğretim mezunlarına göre daha fazla hazcı davranmaktadır. Ayrıca genel olarak gelir seviyesi
arttıkça alışveriş konusunda katılımcıların daha hazcı oldukları tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Küreselleşme, Tüketim Kültürü, Tüketim Toplumu

Kaynakça

• Alpar, Reha (2013) Çok Değişkenli İstatiksel Yöntemler, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aydın, Serdar(2010) “Hedonik Alışverişin Cinsiyet, Gelir ve Yerleşim Büyüklüğüne Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma”, S.D.Ü. İİBF Dergisi, 15(3), s.435-452.
• Büyüköztürk, Şener (2002) “Sosyal Bilimler için Veri Analizi İçin El Kitabı”, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Duman, Zeki (2014) “Tüketim Toplumu Eleştirel Bir Bakış”, Ankara: Kadim Yayınları.
• Erkmen Turhan, Cenk A. YÜKSEL (2008) “Tüketicilerin Alışveriş Davranış Biçimleri İle Demografik ve Sosyo Kültürel Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 8(2), s.683-727.
• Kirtiş, Kazım (2013) Pazarlama Yönetimi Global ve Yönetimsel Yaklaşım, İstanbul: Hizmet Vakfı Yayınları.
• Marshall, Gordon (1999) Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mazlum, Mustafa (2010) Pazarlama İlkeleri, Adana: Çağ Üniversitesi Yayınları.
• Nar, Şükrü (2015) Küreselleşmenin Tüketim Kültürü Üzerindeki Etkisi: Teknoloji Tüketimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), s. 941-954.
• Odabaşı, Yavuz (2006) Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özbölük, Tuğba (2010) Pazarlamada Bilinçli Tüketim ve Tüketicilerin Bilinçli Tüketime İlişkin Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir Şuayip, Fikret Yaman (2007) “Hedonik Alışverişin Cinsiyete Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), s.81-91, Ekim 2007.
• Penpece, Dilek (2006) Tüketici Davranışlarını Belirleyen Etmenler: Kültürün Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wallerstein, Immanuel (2002) Tarihsel Kapitalizm, (Çev., Necmiye Alpay), İstanbul: Metis Yayınları.
• Yazıcıoğlu, Yahşi, Saniye Erdoğan (2004) SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.