FİNANSAL DOLARİZASYON UNSURLARI OLARAK KREDİ DOLARİZASYONU VE MEVDUAT DOLARİZASYONU İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 325 - 344, 28.11.2017

Emine Kaya Bengü Açdoyuran

Öz

Finansal dolarizasyon, yerleşiklerin yabancı para cinsinden varlık ve yükümlülük tutmaları şeklinde
tanımlanmaktadır. Öyle ki dolarizasyon ile hisse senedi piyasaları arasındaki ilişkinin belirlenmesi dolarizasyon
için önlem almak açısından önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, finansal dolarizasyon
unsurları ve hisse senedi getirileri arasındaki ilişkiyi Türkiye ekonomisi için tespit etmektir. Bu kapsamda
finansal dolarizasyon unsurları olarak kredi dolarizasyonu ve mevduat dolarizasyonu ile BIST 100 endeks
getirisi değişkenleri kullanılmış ve bu değişkenler arasındaki ilişki için ilk olarak VAR modeli kurulmuş,
ardından Granger nedensellik analizi gerçekleştirilmiştir. Nedensellik analizi bulguları, BIST 100 endeks getirisi
değişkeninden kredi dolarizasyonu ve mevduat dolarizasyonu değişkenlerine doğru nedensellik ilişkisi olduğuna
işaret etmektedir. Bu durumda ulusal paraya olan güvenin artması ile yükselebilen borsa performansına bağlı
olarak dolarizasyonun azalması durumu, aslında hisse senedi piyasasından finansal dolarizasyona doğru olan
nedensellik ilişkisini destekler niteliktedir. 

Anahtar Kelimeler

Kredi Dolarizasyonu, Mevduat Dolarizasyonu, Hisse Senedi Piyasası.

Kaynakça

• Alp, Bengü ve Cihan Yalçın (2015) “Türkiye’de Şirketlerin Borç Dolarizasyonu ve Büyüme Performansı”, TCMB Çalışma Tebliği, 15/(01), s. 1-41.
• Akçay, Cevdet O.,C. Emre Alper, Meral Karasulu (1997) “Currency Substitution and Exchange Rate Instability: The Turkish Case”, European Economic Review, 41, s. 827-835.
• Arteta, C. (2003) “Are Financially Dollarized Countries More Prone to Costly Crises?”, International Financial Discussion Paper, (763), Board of Governors of the Federal Reserve System.
• Bailey, Sherene A. (2007) “Investigating The Link Between Financial Dollarization and Inflation: Evidence From Jamaica”, Business, Finance & Economics in Emerging Economies, 2/(1), s.67-95.
• Basso, Henrique S., Oscar Calvo-Gonzalez,Marius Jurgilas (2007) “Financial Dollarization The Role Of Banks And Interest Rates”, European Central Bank WorkPaper, (748).
• Bleakley, Hoyt, Kevin Cowan (2002) “Corporate Dollar Debt and Devaluations: Much Ado About Nothing?,” Mimeo, M.I.T., s.1-30.
• Brown, Martin, Ralph De Haas, Vladimir Sokolov(2013) “Regional Inflation and Financial Dollarisation”, European Bank Working Paper, 163, s. 1-21.
• Catao, Luis A.V.,Marco E. Terrones (2016) “Financial De-Dollarization: A Global Perspective and the Peruvian Experience”, IMF Working Paper, s. 1-25.
• Çağlayan, Mustafa, OleksandrTalavera (2016) “Dollarization, LiquidityandPerformance: EvidencefromTurkishBanking”, International Finance and Banking Society Conference, Barcelona.
• Dumrul, Cüneyt (2010) “Türk Ekonomisinde Para İkamesinin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Eş-Bütünleşme Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, s. 199-231.
• Durkaya, Memet, Servet Ceylan (2006) “Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi, 1/(150), s. 79-89.
• Edwards, Sebastian, I. Igal Magendzo, (2004) “Strict Dollarization and Economic Performance: An Empirical Investigation”, NBER Working Paper Series, Cambridge, MA, United States: National Bureau Of Economic Research.
• Gençay, Oya (2007) Finansal Dolarizasyon ve Finansal İstikrar Arasındaki İlişki: Türkiye Değerlendirmesi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü.
• Gujarati, Domadar N. (1999) Temel Ekonometri, (Çev. Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), İstanbul: Literatür Yayınları.
• Fabris, Nikola, NinaVujanovic (2017) “The Impact of Financial Dollarization on Inflation Targeting: Empirical Evidence from Serbia”, Journal of Central Banking Theory and Practice, 2, s. 23-43.
• Güngör, B., Ömer Yılmaz (2008) “Finansal Piyasalardaki Gelişmelerin İktisadi Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye için Bir VAR Modeli”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22/(1), s. 173-193.
• Hekim, Derya (2008) “Para İkamesi Histerisi: Türkiye Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3/(1), s. 27-43.
• Ize, Alain, Eduardo Levy-Yeyyati (2003) “Financial Dollarization”, Journal of International Economics, 59, s. 323-347.
• Ize, Alain, Eric Parrado (2002) “Dollarization, Monetary Policy and the Pass- Through”, IMF Working Paper, (188), s. 1-33.
• International Monetary Fund, (1997) “Exchange Rate Arrangements and Economic Performance in Developing Countries”, World Economic Outlook, s. 78-97.
• Kadılar, Cem (2000) Uygulamalı Çok Değişkenli Zaman Serileri Analizi, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Levy-Yeyyati, Eduardo (2004) “Financial Dollarization: Evaluating The Consequences”, Econometric Society, Latin American Meetings 184.
• Lin, Shu, HaichunYe (2013) “Does Inflation Targeting Help Reduce Financial Dollarization?”, Journal of Money, Credit and Banking, 45/(7), s. 1253-1274.
• Mucuk, Memet, Volkan Alptekin (2008) “Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006)”, Maliye Dergisi, 155, s. 159-174.
• Neanidis, Kyriakos C.,Christos S. Savva (2009) “Financial Dollarization: Short-Run Determinants in TransitionEconomies”, Journal of Banking& Finance, 33/(10), s. 1860-1873.
• Özcan, Kıvılcım M.,Vuslat Us (2007) “Dedollarization in Turkey After Decades of Dollarization: A Myth or Reality?”, Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 385, s. 292- 306.
• Ponomarenko, Alexey, Alexandra Solovyeva, Elena Vasilieva (2013) “Financial Dollarization in Russia: CausesandConsequences”, Macroeconomics and Finance in Emerging Market Economies, 6/(2), s. 221-243.
• Sarı, İlker (2007) “Makroekonomik Değişkenlerin Dolarizasyon Sürecine Etkisi: Ampirik Bir Yaklaşım”, TCMB, Uzman Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Sever, Erşan (2012) “Türkiye'de Dolarizasyon Süreci ve Döviz Kuru Belirsizliği İlişkisi”, Sosyo Ekonomi Dergisi, 1, s. 204-222.
• Sims, Christopher A. (1980) “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, 48/(1), s. 1-48. Tarı, Recep (2011) Ekonometri, Kocaeli: UmuttepeYayınları.
• Şimşek, Hayal A. (2007) “Türkiye’de 2000 Sonrasında Uygulanan İstikrar Programlarının Kamu Maliyesine Etkileri”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44/(512), s.52-67.
• Tarı Recep, Hilal Bozkurt (2006) ‘‘Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri İle Analizi (1991.1-2004.3)’’, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4, s.12-28.
• Terzi, Harun, Serdar Kurt (2007) “Dolarizasyon, Enflasyonve Reel Döviz Kuru İlişkisinin VAR Analizi ile Tespiti”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 18/(64), s. 1-22.
• Uluç, Arzu, Elif Ö. Acar (2008) “Financial Dollarization and Financial Fragility: The Experience of Developing Countries”, The 25th Symposium on Money, Banking and Finance, Luxembourg.
• Yinusa, Olalekan D. (2008) “Between Dollarization and Exchange Rate Volatility: Nigeria's Portfolio Diversification Option”, Journal of Policy Modeling, 30/(5), s. 811-826.
• Yılmaz, Gökhan (2005) “Financial Dollarization, (De)Dollarization and The Turkish Experience”, Discussion Paper, Turkish Economic Association, 6, s. 1-20.