THE LABOR PROCESS OF TELEVISION DRAMA WRITERS IN TURKEY

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 806 - 835, 11.04.2018

Evrim Yörük

https://doi.org/10.19145/e-gifder.379086

Öz

This
study focuses on television dramas which is a dominant form of production in
television sector in Turkey and discusses the Turkish television drama writers'
labor process. There has been an ongoing debate about whether creativity is
possible on television, and if so, who can be accepted as the main actor of
this creative process. In order to contribute to this discussion properly, it
is important to carefully examine the capitalist cultural production and the
working practices of cultural workers, instead of easily rejecting creativity
in the production of television, or conversely praising the creative people.
The working practices of television drama writers are quite convenient for
conducting such an investigation. This study is based on the field research
conducted between 2011-2014. The fieldwork of this study is based on
participant observation research in the writing workshops located in İstanbul
and Ankara, the interviews with 18 professional writers using a semi-structured
in-depth interview technique. In addition, the study examines the recently
published how-to books written by screenwriters and as well as various news,
interviews, reports etc. about screenwriters obtained from the press and
internet sources. The introduction part of the study presents a general
overview of the creative industries and creative labor discussion and also reviews
the characteristic features of Turkish television drama production sector. In
the following sections, the problems of precarity and autonomy of television
drama writers have been discussed and the ways in which television writers
establish relationships with their own texts and audiences have been examined. 

Anahtar Kelimeler

Creative labor, turkish television dramas, television drama writers, screenwriting, cultural production

TÜRKİYE'DE TELEVİZYON DRAMA YAZARLARININ EMEK SÜREÇLERİ

Öz

Bu çalışma,
Türkiye’de televizyon sektörünün hâkim üretim formu olan dramalara odaklanmakta
ve televizyon drama yazarlarının emek süreçlerini tartışmaya açmaktadır.
Televizyonda yaratıcılığın mümkün olup olmadığı, eğer yaratıcılık söz konusu
ise, bu yaratıcı sürecin temel aktörünün kim olduğu epey tartışmalı bir
konudur. Bu tartışmaya doğru bir katkı sunmak için, televizyon üretimindeki
yaratıcılığı kolayca reddetmek ya da tam tersinden yaratıcı insanlara övgü
düzmek yerine, kapitalist kültürel üretime ve kültür işçilerinin çalışma
pratiklerine ilişkin dikkatli bir sorgulama yapmak önemlidir. Televizyon drama yazarlarının
çalışma pratikleri, bu tür bir sorunsallaştırmanın somutlaştırılması bakımından
oldukça elverişlidir. Bu çalışma, 2011-2014 yılları arasında yürütülmüş olan
saha araştırmasına dayanmaktadır. Çalışmanın saha araştırması, İstanbul'da ve
Ankara'da senaryo yazarlığı atölyelerindeki katılımlı gözlemlere, 18 senaryo
yazarı ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle yapılan görüşmelere bağlıdır.
Bu çalışmada ayrıca, yakın tarihe kadar, senaryo yazarlarının kaleme aldıkları
kitapların yanı sıra senaryo yazarları hakkında basından ve internet
kaynaklarından elde edilmiş çeşitli haber, söyleşi, rapor vb. veriler de
incelenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde, yaratıcı endüstriler ve yaratıcı
emek tartışmaları hakkında genel bir değerlendirme sunulmuş ve de Türkiye'de
televizyon drama üretiminin karakteristik özellikleri gözden geçirilmiştir. Ardından
gelen başlıklarda ise, Türkiye'deki televizyon drama yazarlarının güvencesizlik
ve özerklik sorunları tartışmaya açılmış, yazarların kendi metinleri ve
izleyicileri ile kurdukları ilişki tarzları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı emek, Türk televizyon dramaları, televizyon drama yazarları, senaryo yazarlığı, -kültürel üretim

Kaynakça

• ARTUN, Ali (2014). "Sanatın Özerkliği Üzerine", e-skop, http://www.e-skop.com/skopbulten/sanatin-ozerkligi-uzerine/1749, Erişim Tarihi: 10.10.2017. BORA, Tanıl; BORA, Aksu; ERDOĞAN, Necmi; ÜSTÜN, İlknur (2012). "Boşuna mı Okuduk?": Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, İstanbul: İletişim. BRAVERMAN, Harry (2008). Emek ve Tekelci Sermaye: Yirminci Yüzyılda Çalışmanın Değersizleştirilmesi, (Çev: Çiğdem Çidamlı), İstanbul: Kalkedon. BUĞRA, Ayşe (Ed.) (2010). Sınıftan Sınıfa: Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları, İstanbul: İletişim. BULUT, Ergin (2016). "Dramın Ardındaki Emek: Dizi Sektöründe Reyting Sistemi, Çalışma Koşulları ve Sendikalaşma Faaliyetleri", İleti-ş-im, 24, s. 79-99. BUTLER, Jeremy G. (2012). Television: Critical Models and Applications, New York: Routledge. CONOR, Bridget Elizabeth (2010). Screenwriting as Creative Labour: Pedagogies, Practices and Livelihoods in the New Cultural Economy, http://research.gold.ac.uk/2642/1/MED_thesis_Conor_2011.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2017. ÇELENK, Sevilay (1998). Türkiye’de Televizyon Program Endüstrisi: Bağımsız Prodüksiyon Şirketleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. DELOITTE TÜRKİYE (2014). Dünyanın En Renkli Ekranı: Türkiye'de Dizi Sektörü, http://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-telecommunications/tr-media-tv-report.pdf, Erişim Tarihi: 10.12.2017. GARNHAM, Nicholas (2005). “From cultural to creative industries: An analysis of the 'creative industries' approach to arts and media policy making in the United Kingdom”, International Journal of Cultural Policy, 11(1), p. 15-29. GILL, Rosalind; PRATT, Andy (2008). "Precarity and Cultural Work In the Social Factory? Immaterial Labour, Precariousness and Cultural Work", Theory, Culture & Society, 25(7-8), p. 1-30. GÖZTEPE, Özkan (Ed.) (2012). Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak, Ankara: NotaBene. HESMONDHALGH, David; PRATT, Andy C. (2005). “Cultural industries and cultural policy”, International Journal of Cultural Policy, 11(1), p. 1-13. HESMONDHALGH, David (2008). Cultural and Creative Industries, (Editors), Tonny Bennett ve John Frow. Handbook of Cultural Analysis, Oxford and Malden, MA: Blackwell, p. 553-569. HESMONDHALGH, David (2010). “Normativity and Social Justice in the Analysis of Creative Labor”, Journal for Cultural Research, 14(3), p. 231-249. HESMONDHALGH, David; BAKER, Sarah (2011). Creative Labor: Media Work in Three Cultural Industries, London: Routledge. KIRAN, Ayşe (2010). Türkiye'deki Sinema Emekçileri ve Sine-Sen, (Editör) Ayşe Buğra. Sınıftan Sınıfa: Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları, İstanbul: İletişim, s. 69-88. KONUŞLU, Fırat (2013). "Emek Süreci Analizinden Sınıf Tartışmasına Bir Yol Denemesi: Türkiye Özel Televizyon Dizilerinin Üretim ve Emek Sürecinde Sınıfsal İlişkiler", Praksis, 32, s. 165-189. LEE, David (2011). "Networks, cultural capital and creative labour in the British independent television industry", Media, Culture & Society, 33(4), p. 549-565. MCROBBIE, Angela (2011). "Re-Thinking Creative Economy as Radical Social Enterprise", Variant, 41, p. 32-33. NEGUS, Keith (2006). Rethinking Creative Production Away From the Cultural Industries, (Editors), James Curran ve David Morley. Media and Cultural Theory, London: Routledge, p. 197-208. ÖZKAN TÖRE, Evrim (2010). İstanbul Kültür Endüstrisi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. RYAN, Bill (1992). Making Capital From Culture, Berlin, New York: Walter de Gruyter. THOMPSON, Robert J. (1990). Adventures on Prime Time: The Television Programs of Stephen J. Cannell, New York: Praeger Publishers. URSELL, Gillian (2000). "Television production: Issues of exploitation, commodification and subjectivity in UK television labour markets", Media, Culture and Society, 22(6), p. 805-825. WAYNE, Mike (2009). Marksizm ve Medya Araştırmaları: Kilit Kavramlar ve Çağdaş Eğilimler, (Çev: Barış Cezar), İstanbul: Yordam. YENGİN, Hülya (1994). Ekranın Büyüsü, İstanbul: Der. YÜCESAN-ÖZDEMİR, Gamze (2014). İnatçı Köstebek: Çağrı Merkezlerinde Gençlik, Sınıf ve Direniş, İstanbul: Yordam.