Evaluation of the Effectiveness of Incentive Policies from Spatial Perspective

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 1, 1 - 12, 01.02.2017

Necmettin Çelik

Öz

The one of the objectives of new incentive system is encouraging and increasing of huge investments to improve competitive capacity of the regions. However; the presence of different ideas about the efficiency of incentives and the changes have taken place three times since 2002 require examining of the effectiviness of them. Therefore, study includes analysis of the efficiency of incentives for manufacturing sector while 2003-2011 period in Turkey’s NUTs-2 regions with considering the probability of spatial dependency because of the clustering patterns of the investment expenditures at regional level.The findings of the Fixed Effects Spatial Lag Panel Model designed for this purpose indicates that there is crucial spatial effect as cluster and incentives have an positive effects on investment decisions in their regions; but they have negative impacts on investment decisions in neighbouring regions at almost the same level. It demonstrates that the incentive policies are inefficient at macro level and conditions of regions and their neighboors should be considered when decision process

Anahtar Kelimeler

Incentive policies, new incentive system, investment decisions, spatial dependency

Teşvik Politikalarının Etkinliğinin Mekansal Perspektiften Değerlendirilmesi

Öz

Yeni teşvik sisteminin hedeflerinden biri bölgelerin rekabet güçlerinin arttırılması amacıyla özellikle büyük ölçekli yatırımların özendirilmesi ve arttırılmasıdır. Fakat; teşviklerin etkinliğine yönelik farklı görüşlerin varlığı ve teşvik kanununun 2002 yılından itibaren üç kez değişikliğe uğramış olması, teşvik politikalarının etkinliğinin irdelenmesini gerektirmiştir. Bu amaçla, 2003-2011 döneminde ve Düzey 2 Bölgelerinde, imalat sanayine yönelik düzenlenen teşviklerin yatırım kararları üzerindeki etkinliği, yatırım harcamalarının bölgesel dağılımının kümelenme niteliği sergilemesi sebebiyle, mekansal bağımlılık olasılığı da dikkate alınarak analiz edilmek istenmiştir. Bu doğrultuda kurgulanan Mekansal Gecikmeli Sabit Etkiler Panel Modeli’nin bulguları, kümelenme niteliği taşıyan ciddi bir mekan etkisinin varlığına işaret etmekte ve bir bölgeye yönelik düzenlenen teşviklerin bölgedeki imalat sanayi yatırım kararları üzerinde arttırıcı; ancak komşu bölgelerdeki yatırım kararları üzerinde neredeyse benzer ölçüde saptırıcı etkilerinin olduğunu göstermektedir. Bu durum, teşvik politikalarının makro düzeyde etkinsiz olduğunu ve düzenlenme aşamasında, sadece bölgenin kendisinin değil; aynı zamanda komşu bölgelerinin koşullarının da dikkate alınması gerektiğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Teşvik politikaları, yeni teşvik sistemi, yatırım kararları, mekansal bağımlılık

Kaynakça

• Acar, O. ve Çağlar, E. (2012) “Yeni Teşvik Paketi Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Akan, Y. ve Arslan İ. (2008) “Türkiye’de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri ile İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama (1980-2006)”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2008(1): 107-119.
• Anselin, L. ve Rey, S. (1991) “Properties of Tests for Spatial Dependence in Linear Regression Models”, Geographical Analysis, 23(2): 112-131.
• Anselin, L. (1998) Spatial Econometrics: Methods and Models Kluwer, Boston Londan, Academic Publishers.
• Anselin, L. ve Bera A.K. (1998) “Spatial Dependence in Linear Regression Models with an Introduction to Spatial Econometrics” Library of Congress Cataloging in Public Data, 237-289.
• Ay, H. M. (2005) “Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2): 176-184.
• Aydıner, M. (2016) “İthalatta Mekansal Etki: Türkiye Üzerine Bir Mekansal Panel Veri Analizi”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12: 43-52.
• Becker, S.O., Egger, P.H. Ve Fenge, R. (2008) “Going NUTS: The Effect of EU Structural Funds on Regional Performance”, CESifo Working Paper No: 2495.
• Bondonio, D. ve Greenbaum, R. T. (2006) “Do Business Investment Incentives Promote Employment in Declining Areas? Evidence from EU Objective 2 Regions”, European Urban and Regional Studies, 13(3): 225-244.
• Bondonio, D. ve Greenbaum, R. T. (2007) “Do Local Tax IncentivesAffect Economic Growth? What Mean Impacts Miss in The Analysis of Enterprise Zone Policies”, Regional Science and Urban Economics, 37(2007): 121-136.
• Camioni, B., Esposti, R., Lobianco, A., Pagliacci, F. ve Sotte, F. (2013) “How Does Space Affect the Distrribution of the EU RDP Funds? An Econometric Assessment” Associazione Italiana Di Economia Agraria Eapplicata.
• Çağlar, E. (2012) “Yeni Teşvik Paketi ve Öteki Türkiye” Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Çelik, N. ve Altay, N. O. (2016) “Avrupa Birliği Yapısal Fonlarının Yatırım Kararları Üzerindeki Etkisi: AB-25 İçin SAR Panel Veri Modeli”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 15(1): 73-84.
• Dall’erba, S. ve Gallo, J. L. (2008) “Regional Convergence and the Impact of European Structural Funds over 1989 – 1999: A Spatial Econometric Analysis”, Regional Science, 87(2): 219-245.
• Doğruel, F. (2012) “Bölgesel Kalkınma ve Kalkınma Ajansları” TÜRKONFED, İstanbul.
• Elhorst, J.P. (2003) “Specification and Estimation of Spatial Panel Data Models” International Regional Science Review, 26(3): 244-268.
• Elhorst, J.P. (2010) “Applied Spatial Econometrics: Raising the Bar”, Spatial Economic Analysis, 5(1): 9-28.
• Eser, E. (2011) “Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Sistemleri ve Mevcut Sistemin Yapısına Yönelik Öneriler”, Uzmanlık Tezi, DPT.
• Ekonomi Bakanlığı (2012) “Yeni Teşvik Sistemi Yatırımlarda Devlet Yardımları”. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü.
• Erkan, H. (2010) Ekonomi Politikasının Temelleri, Yenilenmiş 4.Baskı, İlkem Ofset Yayınları.
• Goss, E.P. ve Phillips, J. M. (1999) “Do Business Tax Incentives Contribute to A Divergence in Economic Growth”, Economic Development Quarterly, 13(3): 217- 228.
• Gujarati, D.N. ve Porter, D.C. (2012) Temel Ekonometri, (Çev: Şenesen, Ü. ve Şenesen, G.G.) İstanbul, Literatür Yayıncılık.
• Gülmez, M. ve Yalman, İ. N. (2010) “Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2482): 235- 257.
• Gürler-Hazman, G. (2010) “Türkiye’de Mali Nitelikteki Teşviklerin Doğrudan Yabancı Sermaye Üzerindeki Etkisi: Toda-Yamamato Nedensellik Analizi Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Maliye Dergisi, 158: 262-277.
• Hazine Müsteşarlığı (2010) “Yeni Yatırım Teşvik Sistemi I.Yıl Uygulama Sonuçları”, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü.
• Johnston, J. ve Dinardo, J. (1997) Econometric Methods, New York, McGraw-Hill.
• Kar, M. ve Tatlısöz, F. (2008), Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”, KMU İİBF Dergisi, 10(14): 1-23.
• LeSage, J. ve Peace R. K. (2009) Introduction to Spatial Econometrics, New York, CRC Press.
• Loh, E. S. (1995) “The Effects of Jobs-targeted Development Incentive Programs”, Growth and Change, 24(3): 365-383.
• Mohl, P. ve Hagen, T. (2010) “Do EU Structural Funds Promote Regional Growth? Evidence From Various Panel Data Approaches”, Regional Science and Urban Economics, 40(5): 353-365.
• Mohl, P. ve Hagen, T. (2011) “Do EU Structural Funds Promote Regional Employment? Evidence From Dynamic Panel Data Models”, European Central Bank Workin Paper Series No:1403.
• Penalver, M.C.P. (2007) “The Impact of Structural Funds Policy on European Regions’ Growth: A Theoretical and Empirical Approach”, The European Journal of Comparative Economics, 4(2): 179-208.
• Polat, Ç. (2004) “Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikaları” Yaklaşım Dergisi, 140: 505-524.
• Pose, A.R. ve Fratesit, U. (2007) “Between Development and Social Policies: The Impact of Eurpean Structural Funds in Objective 1 Regions”, Regional Studies, 38(1): 97-113.
• Taşdoğan, C. (2013) “Yeni Teşvik Programı: Stokastik Sınır Analizi ile Bir Değerlendirme”, Ekonomik Yaklaşım, 24(89): 1-23.
• Yavan, N. (2012) “Türkiye’de Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Belirleyicileri: Mekansal ve İstatistiksel Bir Analiz” Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1): 9-37.
• Yavan, N. (2011) “Teşviklerin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 22(81): 65-104.
• Yıldırım, J. (2005) “Regional Policy and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Data Analysis, 18th European Advanced Studies Institute in Regional Science, 01 July -10 July 2004, Lodz-Krakow-Poland.
• http://www.verginet.net (15.12.2014).
• http://www.tbmm.gov.tr (15.12.204).