Nepotizmin Örgütsel Sessizliğe Etkisinde Öz Yeterlilik Algısının Rolü: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 343 - 351, 01.07.2018

Abdurrahman Çalık Atılhan Naktiyok

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, çalışanların nepotizm algılarının örgütsel sessizliğe etkisinde öz yeterlilik algılarının rolünü incelemektir. Bu amaçla mevcut araştırma nepotizm, örgütsel sessizlik ve öz yeterlilik üzerine olan alana bu değişkenleri ele alarak ve öz yeterliliğin aracılık rolünü de inceleyerek katkıda bulunmaktadır. Bu araştırmada, Van ilindeki iki özel hastanede istihdam edilen 313 iş görenden anket tekniği ile veri toplanmış, korelasyonel analiz ile hiyerarşik regresyon analizleri yapılarak çalışanların nepotizm algılarının ve öz yeterliliklerinin örgütsel sessizlik
davranışlarını etkilediği tespit edilmiştir. Çalışanların nepotizm algılarının kabullenici, korunmacı ve korumacı sessizlik davranışlarını artırıcı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Çalışanların öz yeterlilik algıları ise kabullenici, korunmacı ve korumacı sessizlik davranışlarını azaltıcı bir etki yapmaktadır. Bunların yanı sıra çalışanlarının öz yeterlilik algılarının, nepotizm ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide aracılık rolü oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Nepotizm, Örgütsel Sessizlik, Öz Yeterlilik, Kayırmacılık

The Effect of Nepotism on Organizational Silence and Mediating Role of Self Efficacy: A Research on Hospital Employees

Öz

The main purpose of this study is to examine the role of self-efficacy of the employees on their nepotism perception on organizational silence. For this purpose, this study contributes to the conceptual frameworks of nepotism, organizational silence and self-efficacy by considering these variables and examining the mediating role of self-efficacy. In this study, by using questionnaire technique, data were collected from 313 employees of two private hospitals in Van province and after the analysis, it was determined that employees nepotism perceptions and self-efficacy affect organizational silence behaviors by performing hierarchical regression analysis with correlation analysis. It has been identified that nepotism perception of employees cause an increase on their organizational silence behaviors such as concession, being protectionist and conservator. On the other hand, it has been found that self-efficacy of employees cause a decrease on their organizational silence behaviors such as concession, being protectionist and conservator. Besides these, it has been obtained that self-efficacy of employees has a mediating role in shaping the relation between nepotism and organizational silence.

Anahtar Kelimeler

Nepotism, Organizational Silence, Self Efficacy

Kaynakça

• Abdalla, H.F., Maghrabi, A.S., & Raggad, B.G. (1998). “Assessing The Perceptions Of Human Resource Managers Toward Nepotism”[İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Nepotizm Algısının Değerlendirilmesi], International Journal Of Manpower, 19(8), 554-570.
• Afşar, L. (2013). Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Güven İlişkisi: Konuya İlişkin Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslaner, E., Erol, G., & Boylu, Y. (2014). “Konaklama İletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Bir Araştırma”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 62-77.
• Asunakutlu, T.,&Avcı,U. (2010). “Aile İşletmelerinde Nepotizm Algısı ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Bandura, A. (1977). “Self-Efficacy. Toward a Unifying Theory of Behavioral Change” [Öz Yeterlilik: Davranışsal Değişikliği Birleştirici Bir Teori], Psychological Review, 84(2),191-215.
• Bandura, A. (1986) Social Foundations Of Thought And Action: A Social Cognitive Theory, NJ:Prentice-Hall.
• Basım, H. N., Korkmazyürek, H. & Tokat, A.O. (2008).“ Çalışanların Öz Yeterlilik Algılamasının Yenilikçilik ve Risk Alma Üzerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 121-130.
• Büte, M. (2011). “Nepotizmin ĠĢ Stresi, ĠĢ Tatmini, Olumsuz Söz Söyleme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Aile İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma”,Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (1), 177-194
• Candan Wilson, H. (12 Ekim 2012), İş Yerinde Adalet, http:// hazarcandanwilson-ik.blogspot.com.tr/2012/10/is-yerindeadalet. html .
• Çakıcı, A. (2007). “Örgütlerde Sessizlik: Sessizliğin Teorik Temelleri ve Dinamikleri”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 145-162.
• Düz, S. (2012). Konaklama İşletmelerinde Nepotizm İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dyne, L.V., Ang,S., & Botero, I.C. (2003).“Conceptualizing Employee Voice As Multidimensional Constructs”[Çok Boyutlu Kurumlarda Çalışan Sesinin Kavramlaşması], Journal Of Management Studies, 40 (6) ,1359-1392.
• Erdem, B., Ceylan, U. &Saylan, U. (2013). “Aile işletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kütahya’da Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXII (2), 171-197.
• Ford, R., McLaughin, F. (1985). “Nepotism”[Nepotizm], Personnel Journal, 64 (9), 57-61.
• Hernandez, E, H., & Page, R.A. (2006). “Nepotism In The Employment Recruitment Process:How Nepotism Builds Organzational Commitment” [İşe Alım Sürecinde Nepotizm: Nepotizm Örgütsel Bağlılığı Nasıl Sağlar], Journal of Business Management and Change, 1(1), 3-13.
• İşçi, E., Bal Taştan & S., Kozal, A. (2013). “Örgütlerde Kurumsallaşma Düzeyinin Nepotizm Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Hastane Çalışanları Örneği” Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 61-83.
• İnandı,Y., Tunç, B., & Gündüz, B. (2013).“Okul Yöneticilerinin Özyeterlilik Algıları İle Çatışmayı Çözme Stratejileri Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9 (2), 275-294.
• Karacaoğlu, K., & Cingöz, A. (2009) “İşgören Sessizliğinin Kaynağı Olarak Liderlik Davranışı ve Örgütsel Adalet Algısı”, 17.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 21-23 Mayıs 2009 EskiĢehir: EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi.
• Karahan, A., & Yılmaz, H. (2014). “Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki ilişkinin İncelenmesi ve Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 123-148
• Karakaş, M., Çak, M. (2007).“Yolsuzlukla Mücadelede Uluslararası Kuruluşların Rolü”, Maliye Dergisi, (Temmuz- Aralık), 74-101.
• Kiechel, W. (1984). ”How To Relate To Nepotism” [Nepotizme İlgi Nasıl], Fortune, February, 143-144.
• Korkmaz, Ö. (2011). “Öğretmen Adaylarının Öğretim Materyallerinden Yararlanmaya Dönük Öz yeterlilik Algıları”, Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 2(4), 1-17.
• Korkut, K. (5 Ocak 2013). İşe Girişlerde Mülakat Yapılması Birilerini Torpille İşe Almak İçindir, http://blog.milliyet.com.tr/ ise-girislerde-mulakat-yapilmasi-birilerini-torpille-ise-almakicindir/ Blog/?BlogNo=395955 .
• Kutlay, Y. (2012). Araştırma Görevlilerimin Örgütsel Adanmışlık ve Öz-Yeterliliklerinin Örgütsel Sessizlikleri Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Monappa, A. & Saiya dain, M.S. (2001). Personnel Management, New Delhi: Tata McGraw-Hill Publishing Company.
• Özgen, I. & Sürgevil, O. (2009). “Örgütsel Sessizlik Olgusu ve Turizm İşletmeleri Açısından Değerlendirilmesi” Z.
• Sabuncuoğlu (Ed.), Turizm Örgütlerinde Örgütsel Davranış. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B. Paine, J. B. & Bachrach, D. G. (2010). “Organizational Citizenship Behaviors; A Critical Review Of The Theoritical And Emprical Literature, Suggestions For Future Research”, [Örgütsel Vatandaşlık Davranışı; Teorik ve Ampirik Literatür İle Gelecek Araştırmalar İçin İnceleme ve Öneriler]. Journal of Management, 26(3),512-563
• Rafferty, A.E. & Restubog, S. L. D. (2011), “The Influence of Abusive Supervisors on Followers” [Kötü Niyetli Amirlerin Takipçileri Üzerine Etkileri], British Jourmal of Managemet, 22 (2), 270-285.
• Ryan, K, D. & Oestreich, D. K. (1991). Driving Fear Out Of The Workplace, San Fransisco: Jossey-Bass.
• Scoppa, V. & Ponzo, M. (2010). A Simple Model Of Nepotism (Working Paper n.17-2010), http://www.ecostat.unical.it/ RePEc/WorkingPapers/WP17_2010.pdf .
• Sünneli Erden, P. (2014). The Relationship Between Paternalistic Leadership, Percieved Employement Discrimination and Nepotism. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şehitoğlu, Y. & Zehir, C. (2010). “Türk Kamu Kuruluşlarında Çalışan Performansının Çalışan Sessizliği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bağlamında İncelenmesi”, Amme İdaresi Dergisi, 43(4), 87-110.
• Vakola, M.& Bouradas, D. (2005). “Antecedents and Consequences of Organizational Silence: An Emprical Investigation”[Geçmişi ve Sonuçları Açısından Örgütsel Sessizlik: Ampirik Bir İnceleme], Employee Relations, 27 (4- 5), 441-458.