Balastsız Üstyapılarda Ondülasyon Bakım Maliyetinin Üstyapı Bakım Maliyeti İçindeki Oranının Örnek Hatta İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 509 - 517, 30.09.2017

Muhammed Nesih Demirdağ Zübeyde Öztürk

https://doi.org/10.31202/ecjse.331656

Öz

Demiryollarında altyapının ve üstyapının
kalitesine, hat geometrik değerlerine ve teker-ray temas yüzeylerine bağlı
olarak ondülasyonlar oluşmaktadır. Raylar üzerinde oluşan ondülasyonlar genel
olarak,  mantar üzerinde az ya da çok
periyodik biçimlerde oluşan düzlemsel bozukluklar olarak tanımlanabilir. Raylarda
oluşan ondülasyonlar treninin geçişi esnasında yol üstyapısında, trenlerde ve
çevre yapılarda gürültü ve titreşime neden olmaktadırlar. Ondülasyonların da
oluşturduğu bu dinamik etkiler üstyapıda birçok sorunlara neden olmaktadır.
Özellikle dinamik yüklerin artmasından dolayı yapım maliyetlerinin artmasına,
rayın ömrünün kısalmasına, bakım maliyetlerinin artmasına, elastomer pedlerin
ve ray bağlantı elemanlarının ömrünün kısalmasına ve çevresel problemlerinin
oluşmasına sebep olmaktadırlar. Ondülasyonların üstyapıda neden olduğu bu
sorunları minimuma indirmek için mutlaka bakım yapılması gerekmektedir. Bu
çalışmada örnek hat üzerinde yapılan koruyucu ve düzeltici bakımlar sıralanmış
ve bu bakımların maliyetleri belirlenmiştir. Koruyucu ve düzeltici bakımlar
dışında sadece ondülasyon kaynaklı yapılan veya yapılması gereken bakımlar
ortaya konularak bu bakımların maliyetleri bulunmuştur. Ondülasyon kaynaklı
bakım maliyetlerinin toplam bakım maliyeti içindeki yeri irdelenmiş ve yüzdesel
değerleri hesaplanmıştır. Buna göre ondülasyon kaynaklı bakımın toplam bakım
maliyeti içindeki oranı yaklaşık %25
civarında çıkmaktadır. Bu bakımın %75’lik bir kısmını taşlama maliyetleri
oluşturmaktadır. Bu da bize gösteriyor ki, taşlama işlemi demiryolu bakımları
için olmazsa olmaz bir iştir. Bundan dolayı ki taşlama periyotlarını ve taşlama
tipini mutlaka hattın üzerinden geçen yüke göre belli periyotlara bağlayarak,
periyodik bir şekilde yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Balastsız üstyapı, ondülasyon, demiryolu, ray taşlama, bakım

Kaynakça

• Erel, A., (1996). Raylı Sistemlerde Dalgalı Aşınma (Ondülasyon), 1. Ulusal Ulaşım Sempozyumu, İETT Genel Müdürlüğü Basım Bürosu, Tünel İstanbul.
• Kaess, G., (1983). Ergebnisse von Riffelversuchsstrecken der Deutschen Bundesbahn, Eishenbahntechnische Rundschau 10, s. 701-707
• Demirdağ, M.N., (2007). Kentiçi Raylı Sistemlerde Hat Bakım ve Maliyeti, Yüksek lisans tezi,, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Speno (1996), International and Rail Rectification Part 2. Rail Problems and Treatment.
• Öztürk, Z., (2010). Demiryolunda Ray Bozulmalarına Bağlı Titreşim ve Azaltma Yöntemleri, Transist 2010, Toplu Ulaşım Haftası, 2-3 Aralık 2010, Haliç Kongre ve Kültür Merkezi, İstanbul.