AKADEMİK ELEŞTİRİ HAKKINDA BAZI DİKKATLER

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 15, 29.12.2017

Ulaş Bingöl

https://doi.org/10.31465/eeder.361836

Cited By: 1

Öz

AKADEMİK
ELEŞTİRİ HAKKINDA BAZI DİKKATLER

Özet

Bir edebî eserin estetik değerinin
ortaya konulup okuyucuyla buluşturulmasında edebiyat eleştirisine önemli
vazifeler düşer. Eleştirmen, eserin estetik değerini ortaya koymaya çalışırken aynı
zamanda anlamsal olarak kapalı yönlerini açıklığa kavuşturup okuyuculara eseri
anlamaları noktasında yol gösterir. Edebiyat eleştirisinin ilke ve kurallarının
belirlenmesinin geçmişi son yüzyıllara dayansa da bir olgu olarak edebiyat
eleştirisinin kökeni Platon ve Aristoteles’e kadar götürülebilir. Tarihin
farklı zaman dilimlerinde farklı eleştiri yaklaşımları ortaya atılmış,
eleştirmenin görevi ve eleştirinin mahiyeti hakkında değişik görüşler dile
getirilmiştir. Edebiyat eleştirisi tarihine kısaca göz gezdirildiğinde
izlenimcilik, yapısalcılık, göstergebilim, biçimcilik, Marksist estetik,
tarihselcilik, yeni tarihselcilik, post-yapısalcılık, Yeni Eleştiri gibi edebiyat
kuramlarının öne çıktığına tanık olunur. Esas itibariyle bir kuram olmamasına
karşın akademik eleştiri de bir edebiyat eleştirisi yaklaşımı olarak kabul
görmeye başlamıştır. Akademik eleştiri, üniversitelerin ilgili alanlarında
uzman olan akademisyenlerin edebî metinleri bilimsel ilkeler çerçevesinde
incelemesine göndermede bulunan faaliyetin adıdır. Bu çalışmanın amacı,
akademik edebiyat eleştirisinin bazı sorunlarını incelemek ve bu sorunlarla
ilgili birtakım öneriler sunmaktır.

Anahtar
Kelimeler:
Akademik Eleştiri, Eleştiri,
Estetik, Estetik Yargı, Felsefe.

SOME REMARKS ON ACADEMİC
CRITICISM

Abstract

Literature critique
is very important in determining aesthetic value of a literary work. When critic tries to yield up aesthetic value of a literary work, he also guides readers
for they understand
literary work
clearing up semantically ambiguities of literary work. Even though determining history of literature critique’s principles and rules base on last centuries, literature critique as a phenomenon origin is based on Plato and Aristotle. There are  different criticism approaches, different opinions are expressed about the nature of criticism and
the critic’s task. When it is dipped into the history of criticism impressionism,
structuralism, semiotics, formalism, Marxist aesthetics, historicalism, new historicalism,
post-structuralism and New Criticism stand out as outstanding criticism
techniques. Even though academic criticism isn’t a criticism approach, it has
started to accept one of criticism approach. Academic criticism is name of
activity that it is carried out in terms of scientific principles by
academicians in universities. The aim of this work is investigating on academic
criticism’s problems and offering suggestions about these problems.

Keywords: Academic Criticism,
Criticism, Aesthetic, Aesthetic Judgment, Philosophy.

Anahtar Kelimeler

Akademik Eleştiri, Eleştiri, Estetik, Estetik Yargı

Kaynakça

• Abrams, Meyer Howard (1999). A Glossary of Literary Terms. Massachusetts: Heinle & Heinle.
• Barthes, Roland (1999). Yazı ve Yorum (haz. ve çev. Tahsin Yücel). İstanbul: Metis Yayınları.
• Barthes, Roland (2012). Eleştirel Denemeler. (çev. Esra Özdoğan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Eagleton, Terry (2004). Edebiyat Kuramı. (çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eliot, Thomas Stearns (2007). Edebiyat Üzerine Düşünceler. (çev. Sevim Kantarcıoğlu). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Esen, Nükhet (2014). Akademik Eleştiri Alanında Aklın Kötümserliği, İradenin İyimserliği (Söyleşi yapan: Yalçın Armağan). Monograf 2014/1, s. 123-163.
• Frye, Northrop (2015). Eleştirinin Anatomisi (çev. Hülya Koçak). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Immanuel Kant (2006). Yargı Yetisinin Eleştirisi. (çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kaplan, Mehmet (1997). Şiir Tahlilleri 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kula, Onur Bilge (2008). Kant Estetiği ve Yazın Kuramı. İstanbul: Doruk Yayımcılık.
• Moran, Berna (2008). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okay, Orhan (2003). Eleştiri Üzerine Paradokslar. Hece Eleştiri Özel Sayısı, Mayıs-Haziran-Temmuz 2003, Yıl: 7, Sayı: 77/78/79, s. 781-783.
• Özbek, Yılmaz (2005). Postmodernizm ve Alımlama Estetiği. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Özçelebi, Hasan (2006). Cumhuriyet Döneminde Edebî Eleştiri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, s.103.
• Quinn, Edward (2006). A Dictionary of Literary and Thematic Terms. New York: Infobase Publishing.
• Yücel, Tahsin (2007). Eleştiri Kuramları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Timuçin, Afşar (2005). Estetik Bakış. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Timuçin, Afşar (2011). Estetikte Anlam ve Yorum. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Townsend, Dabney (2002). Estetiğe Giriş. (çev. Sabri Büyükdüvenci). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Zariç, Mahfuz (2017). Akademik Eleştiri Bağlamında Mehmet Rauf’un Eylül Adlı Romanı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/5, p. 529-558.
• Zıma, Peter V. (2003). Modern Edebiyat Teorilerinin Felsefesi. (çev. Mustafa Özsarı). Ankara: Hece Yayınları.