SERVET-İ FÜNÛN ŞAİR VE YAZARLARININ TRANSVAAL (BOER) SAVAŞLARI KARŞISINDAKİ TUTUMU HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 81 - 94, 30.04.2018

Ferhat Korkmaz

https://doi.org/10.31465/eeder.411376

Öz

SERVET-İ
FÜNÛN ŞAİR VE YAZARLARININ TRANSVAAL (BOER) SAVAŞLARI KARŞISINDAKİ TUTUMU
HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA

İngilizlerle
Hollandalılar arasında 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Güney
Afrika’da cereyan eden bir dizi çarpışmaya Transvaal veya Boer Savaşları adı
verilmektedir. Jön Türk hareketine mensup İsmail Kemal (Vlora) Bey’in
önderliğinde hazırlanan ve İngilizlerin Güney Afrika’da zafer kazanmasını tebrik
eden bir bildirinin 1899 yılında İngiliz elçiliğine sunulması ve akabinde
yaşanan sürgün ve tartışmalar nedeniyle tarih ve edebiyat araştırmaları içinde bu
soruna “Transvaal Meselesi” denilmiştir. Servet-i Fünûn Edebiyatına mensup İsmail
Safâ, Hüseyin Sîret, Tevfik Fikret ve Mehmed Rauf’un da imzaladığı bildiriye
edebiyat tarihi araştırmalarında da önemli yer ayrılmıştır. Servet-i Fünûn sanatçıları
ve aydınlar, desteklediklerini sundukları İngilizlerin yerli halka karşı
uyguladıkları savaş politikaları nedeniyle eleştirilmişlerdir. Çalışmamızda Transvaal
Savaşlarının gerçek mahiyetinin yanı sıra Servet-i Fünûn şair ve yazarlarının yaşanan
hadiseler karşısındaki tutumu ve bu konu hakkında sanatçı ve araştırmacılar
tarafından yapılan değerlendirmeler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:
Tansvaal Savaşları, Servet-i Fünûn Edebiyatı, İngiliz Elçiliği, Bildiri.

AN EXAMINATION ABOUT THE SERVET-İ
FÜNÛN’S POETS AND WRITERS UNDERSTANDING THROUGH THE SOUTH AFRICAN WARS

The
wars that called The South African Wars or Transvaal Wars (Boer Wars) had been
took place between Dutch migrant and Victorian Britain Army in late 19th
century and beginning the 20th century. Jeunne Ottoman member İsmail Kemal
(Vlora) and some intellectuals preapared a memorandum supporting Britain
to  English Mission in Ottoman
Empire  in 1899. This is very important
peripetie for the Turkish history and literature. Late 19th Century Turkish
literary movement Servet-i Fünûn’s poets and writers İsmail Safâ, Hüseyin
Sîret, Tevfik Fikret and Mehmed Rauf who signed that memorandum caused harsh debates
between Turkish authority and intellectuals. The Servet-i Fünûn’s writers and
poets are critisized for supporting British victory with the memorandum in war against
Boer’s who are mercilessly crushed by the British goverment. In this study, The
South African Wars are analysed with the all aspects and Servet-i Fünûn’s poets
and writers understanding is handled about the war. In addition, writers, poets
and researchers evaluations about the war are examined.

Keywords:
The South African Wars, 19th Century Turkish Literary, Servet-i Fünûn
Literature, Boers, Memorandum, British Embassy, Scorched Earth Policy.

Anahtar Kelimeler

Tansvaal Savaşları, Servet-i Fünûn Edebiyatı, İngiliz Elçiliği, Bildiri

Kaynakça

• Akyüz, Kenan (1947). Tevfik Fikret. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayımları.
• Atsız, Nihal (1977). Türk Tarihinde Meseleler. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Creswicke, Louis (t.y.).South Africa and the Transvaal War. Edinburg & London: Ballantyne, Hanson.
• Çoruk, Ali Şükrü (2005). “Meşrutiyet İçin Transval’de Ölmek” Türk Edebiyatı Dergisi. S.386.İstanbul. ss.12-16.
• Ersoy, Mehmed Âkif (2009). Safahât. Ankara: Hece Yayınları.
• Hanioğlu, Şükrü (1985). Bir Siyasal Örgüt Olarak; Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük. İstanbul: İletişim Yayınları.
• İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2002). Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-Şuarâ). Hazırlayan: İbrahim Baştuğ. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• İsmail Hikmet (1925). Türk Edebiyatı Tarihi. Bakü: Azer Neşr.
• İsmail Kemal (1318). Meseletü’t-Transvaal. Arapçaya Çeviren: Mehmed Kadri Nasuh. Kahire: el-Matbaatü'l-Osmaniyye.
• İsmail Kemal (1318). Transvaal Meselesi. İstanbul: Matbaa-i Osmaniye
• İsmail Safâ (1328). Hissiyat. İstanbul: Osmanlı Matbaası.
• Karaca, Alaattin (1987). “Edebî Tenkitleri ve Şiirleriyle İsmail Safâ’nın Edebiyatımızdaki Yeri”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karataş, Turan (2011). Hüseyin Sîret Bedbaht Bir Muhalif Kırgın Bir Şair Sırlı Bir Derviş. İstanbul: Timaş Yayınları
• Kısakürek, Necip Fazıl (2003). Ulu Hakan İkinci Abdülhamîd Han. Büyük Doğu Yayınları: İstanbul.
• Mardin, Şerif (2012). Jön Türklerin Siyasî Fikirleri 1895-1908. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thompson, Leonard (2001). The History of South Africa.New Haven: Yale University Press.
• Van Heyningen, Elizabeth (2015). “The South African War as Humanitarian Crisis” International Review of the Red Cross 97 The evolution of warfare (900), 999–1028).
• Yalçın, Hüseyin Cahit (1999). Edebiyat Anıları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• [mschaga.pbworks.com/f/Anglo-Boer+War+power+point.ppt] Erişim Tarihi:20.03.2018