65 YAŞ VE ÜZERİNDEKİ BİREYLERDE AŞILAMA PROGRAMLARI VE HEMŞİRELİK

Yıl 2018, Cilt: 34 Sayı: 3, 148 - 156, 25.12.2018

Elif Okur Sevilay Hintistan

Öz

Başlık:65 YAŞ VE ÜZERİNDEKİ BİREYLERDE
AŞILAMA PROGRAMLARI VE HEMŞİRELİK 

Özet: Ülkemizde
nüfusun her geçen gün yaşlandığı düşünülürse, yaşlı sağlığı ile ilgili koruma
hizmetlerinin planlanması gerekmektedir. Yaşlı sağlığını korumada en önemli
koruyucu sağlık hizmeti ise aşılamadır. Yaşlanmayla birlikte kronik
hastalıklar, komorbidite, kırılganlık, malnütrisyon nedeniyle bağışıklık
sisteminin baskılanması ve buna bağlı olarak birçok enfeksiyon hastalığına
yatkınlık artmaktadır. Son yıllarda erişkin aşılarının yapılması yaşlılık
sürecinde enfeksiyon hastalıklarını ve bunlara bağlı gelişen komplikasyonları
önleyerek daha kaliteli yaşam sürdürülmesine ve enfeksiyon hastalıklarına bağlı
morbidite ve mortalitenin azaltılmasına katkı sağlanmaktadır. Koruyucu sağlık
hizmetlerinin önemli bir parçası olan aşılama ile hastalıklar ve ölümler önemli
ölçüde önlenebilmektedir. Ülkemizde aşılar çoğunlukla çocukluk döneminde
yapılmakta, erişkin aşıları ihmal edilmekte ve ileri yaşlardaki erişkin
aşılamasına ise gereken önem verilmemektedir. Bağışıklama hizmetlerinde
hemşirelerin aktif rol alması hastaların sağlığını olumlu etkilemektedir.
Hemşireler 65 yaş ve üzeri bireyler ile her karşılaşmasında, bu yaş grubunda
yapılması gereken aşıların önemini vurgulamalı, kronik hastalığı ve riskli
durumları olan bireyleri ise hekim danışmanlığında aşılanmaya yönlendirmelidir.
Altmış beş yaş ve üzeri nüfusu etkileyebilecek ve aşılama ile önlenebilecek
hastalıkların başında influenza (grip), pnömokokal hastalıklar (pnömoni,
menenjit, sepsis), tetanoz ve zona zoster gelmektedir. Altmış beş yaş ve üzeri
tüm bireylerin her yıl bir kez mevsimsel grip aşısı yanı sıra pnömokok ve zona
aşısı, 10 yılda bir ise tetanoz aşısı rapeli olmaları önerilmektedir.  Özellikle aile sağlığı merkezlerinde çalışan
hemşirelerin toplumdaki yaşlı bireyleri bağışıklama konusunda bilgilendirmeleri,
çocuklarda olduğu gibi 65 yaş üstü bireylerde de aşı kartlarının oluşturulması
ve takibinin yapılması erişkin aşılanma oranlarının artması açısından oldukça
önemlidir. Yaşlı hastaların aşılanma oranlarının artırılması için yazılı ve
görsel medyanın yanı sıra sosyal medyanın da etkin biçimde kullanılarak
aşıların tanıtımının yapılması, öneminin vurgulanması ile farkındalığın
artırılması gereklidir.

SUMMARY

If
the population is thought to be aging every day in our country, protection
services related to elderly health should be planned. Vaccination is the most
important preventive health service for the protection of the elderly. Together
with aging, the immune system is suppressed and accordingly, the susceptibility
to many infectious diseases is increasing because of comorbidity, frailty,  malnutrition. In recent years, adult vaccines
have contributed to maintaining a better quality of life and reducing morbidity
and mortality due to infectious diseases by preventing infectious diseases and
related complications in the aging process. Vaccination, which is an important
part of preventive health services, can significantly prevent diseases and
deaths. In our country, vaccinations are mostly carried out in childhood, adult
vaccinations are neglected, and adult vaccination is not given importance to
elderly adults. Nurses should
emphasize the importance of vaccinations to be done in this age group in any
encounter with the age of 65 and over, and direct the individuals with chronic
diseases and risky situations to vaccination in doctor counseling. Influenza
(influenza), pneumococcal diseases (pneumonia, meningitis, sepsis), tetanus and
zona zoster are leading diseases that can affect the population over 65 years
of age and can be prevented by vaccination. It is recommended that all
individuals over 65 years of age and over have seasonal influenza vaccine once
a year, as well as pneumococcal and zona vaccination, and tetanus vaccination
every 10 years. Particularly, it is important that creation and follow-up of
vaccination cards in individuals over 65 years of age like in children, nurses
working in family health centers inform older people in society about
immunization. In order to increase the vaccination rates of elderly patients,
it is necessary to raise awareness by emphasizing the importance of promoting
vaccines using social media as well as written and visual media.

Anahtar kelimeler:   Aşılama, Bağışıklama, Hemşirelik, Yaşlı

Destekleyen kurumlar:yok

Kaynakça:Andre
FE, Booy R, Bock  HL, et al. Vaccination
greatly reduces disease, disability, death and inequity worldwide. Bulletin of
the World Health Organization 2008; 86(2), 14-1460.

Aslan
D. İleri Yaşta Bağışıklama. Yaşlı Sağlığı Modülleri. T.C. Sağlık Bakanlığı
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; Ankara; 2011:15‐23, http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/yaslisagligi.pdf.
Erişim:07.06.2018

Baştürk
B, Boyacıoğlu S. İmmün yaşlanma. Türk. Geriatri Dergisi 2004;7: 159-61.

Büke
ÇA. Yaşlılarda Bağışıklama.  Ege Journal of Medicine 2015; 54: (Supplement )35-40.

CDC.gov.
[homepage on the Internet]. USA: Active Bacterial Core Surveillance (ABCs)
Report Emerging Infections Program Network Streptococcus pneumoniae, 2010
(ORIG). Available from: http://www.cdc.gov/abcs/reports-findings/survreports/spneu10-orig.pdf.
Erişim: 05.06.2018

Centers
for Disease Control and Prevention. Recommended Adult Immunization Schedule by
Vaccine and Age Group 2018. http://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/adult.html
Erişim: 04.06.2018.

Demicheli V, Jefferson T, Di Pietrantonj C et al. Vaccines for
preventing influenza in the elderly. Cochrane
Database Syst Rev. 2018; Feb 1;2:CD004876.

Hızel
K. Yaşlılık döneminde görülen başlıca enfeksiyonlar. Türk Geriatri Dergisi
2012;15: 40-1.

 Jefferson T, Rivetti D, Rivetti A, et al.
Efficacy and effectiveness of influenza vaccines in elderly people: a
systematic review. Lancet 2005;

 366(9492):1165-74.

 Kimberlin DW, Whitley RJ. Varicella-zoster
vaccine for the prevention of herpes zoster. N Engl J Med 2007;356(13):1338-43.

 Koldaş
ZL. Yaşlı popülasyonda bağışıklama (aşılama). Turk Kardiyol Dern Ars 2017;45 (Suppl
5): 124–7.

 MacIntyre
CR. Elderly vaccination—The glass is half full. Health 2013 (5): 80-5.

 Naylor K, Li
G, Vallejo AN, et al. The influence of age on T cell generation and TCR
diversity. J Immunol 2005;174(11):7446-52.

Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu,
Yetişkin Risk Grubu Aşılama Programı 2017, Ankara, http://www.adanahsm.gov.tr/uploads/files/Risk%20Grubu%20  A%C5%9F%C4%B1lamalar%C4%B1.pdf, Erişim:
05.06.2018

Schaffner W,
MD and Susan J. Rehm, MD Geriatric Nursing… Geriatric Health Care: Keeping our
Treasures Healthy Nurses Urged to Take a Role in Vaccinating Older Adults 2009.
http://www.adultvaccination.org/professional-resources/nbna-geriatric-vaccination.pdf
Erişim: 10.06.2018

 Schimdt‐Ionas
M, Lode H. Treatment of pneumonia in elderly patients. Expert opinion on
pharmacotherapy 2006;7(5): 499‐507.

 Simonsen L, Reichert TA, Viboud C, et al.
Impact of influenza vaccination on seasonal mortality in the US elderly
population. Archives of Internal Medicine 2015; 165(3):  265-72.

 Tseng HF, Smith N, Harpaz R, et al. Herpes
zoster vaccine in older adults and the risk of subsequent herpes zoster
disease. JAMA 2011;305(2):160-6.

 Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Erişkin Bağışıklama Rehberi; Yaşlılık
döneminde aşılama. İstanbul: Gülmat Matbaacılık: 2016.  

 Öz Pulat F. Sağlığın
Korunması ve Geliştirilmesinde Hemşirenin Çağdaş Bir Rolü: Eğitici Kimliği Maltepe Üniversitesi
Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı 2010; 293-7.

Öztürk R. Erişkinde
bağışıklama. Klinik Gelişim 2012; (25): 49-59

Öztürk A, Özenç S, Canmemiş S,
Bozoğlu E. Yaşlılık Döneminde Koruyucu Sağlık Bakımı. TJFM&PC
WWW.TJFMPC.GEN.TR 2016; 10(1):34-41.

TÜİK Haber Bülteni 2018: 27595,
İstatistiklerle Yaşlılar (15 Mart 2017).
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27595 2. Erişim: 06.06.2018

 Udell JA, Zawi R, Bhatt DL, et al.  Association between influenza vaccination and
cardiovascular outcomes in high-risk patients: a meta-analysis. Jama
2013;310(16), 1711-20.

 Ulusal Aşı Çalıştayı Raporu. T.C. Sağlık
Bakanlığı İnfeksiyon Hastalıkları Derneği. 27-29 Mart 2014-Ankara.

 Vu T, Farish S, Jenkins M, et al. A
meta-analysis of effectiveness of influenza vaccine in persons aged 65 years
and over living in the community. Vaccine 2002;20(13-14):1831-6.

 Weston WM, Friedland LR, Wu X, et al.
Vaccination of adults 65 years of age and older 
with tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis
vaccine (Boostrix®): Results of two randomized trials. Vaccine. 2012;30:1721-8.

 Zeybek Y,
Tokalak İ, Boyacıoğlu S. Altmış beş yaş ve üzeri erişkinlerde aşılanma durumu.
Türk Geriatri Dergisi 2004; 7: 152-4.

Anahtar Kelimeler

Aşılama, Bağışıklama, Hemşirelik

Kaynakça

• Andre FE, Booy R, Bock HL, et al. Vaccination greatly reduces disease, disability, death and inequity worldwide. Bulletin of the World Health Organization 2008; 86(2), 14-1460.Aslan D. İleri Yaşta Bağışıklama. Yaşlı Sağlığı Modülleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; Ankara; 2011:15‐23, http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/yaslisagligi.pdf. Erişim:07.06.2018Baştürk B, Boyacıoğlu S. İmmün yaşlanma. Türk. Geriatri Dergisi 2004;7: 159-61. Büke ÇA. Yaşlılarda Bağışıklama. Ege Journal of Medicine 2015; 54: (Supplement )35-40.CDC.gov. [homepage on the Internet]. USA: Active Bacterial Core Surveillance (ABCs) Report Emerging Infections Program Network Streptococcus pneumoniae, 2010 (ORIG). Available from: http://www.cdc.gov/abcs/reports-findings/survreports/spneu10-orig.pdf. Erişim: 05.06.2018Centers for Disease Control and Prevention. Recommended Adult Immunization Schedule by Vaccine and Age Group 2018. http://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/adult.html Erişim: 04.06.2018.Demicheli V, Jefferson T, Di Pietrantonj C et al. Vaccines for preventing influenza in the elderly. Cochrane Database Syst Rev. 2018; Feb 1;2:CD004876. Hızel K. Yaşlılık döneminde görülen başlıca enfeksiyonlar. Türk Geriatri Dergisi 2012;15: 40-1. Jefferson T, Rivetti D, Rivetti A, et al. Efficacy and effectiveness of influenza vaccines in elderly people: a systematic review. Lancet 2005; 366(9492):1165-74. Kimberlin DW, Whitley RJ. Varicella-zoster vaccine for the prevention of herpes zoster. N Engl J Med 2007;356(13):1338-43. Koldaş ZL. Yaşlı popülasyonda bağışıklama (aşılama). Turk Kardiyol Dern Ars 2017;45 (Suppl 5): 124–7. MacIntyre CR. Elderly vaccination—The glass is half full. Health 2013 (5): 80-5. Naylor K, Li G, Vallejo AN, et al. The influence of age on T cell generation and TCR diversity. J Immunol 2005;174(11):7446-52. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Yetişkin Risk Grubu Aşılama Programı 2017, Ankara, http://www.adanahsm.gov.tr/uploads/files/Risk%20Grubu%20 A%C5%9F%C4%B1lamalar%C4%B1.pdf, Erişim: 05.06.2018 Schaffner W, MD and Susan J. Rehm, MD Geriatric Nursing… Geriatric Health Care: Keeping our Treasures Healthy Nurses Urged to Take a Role in Vaccinating Older Adults 2009. http://www.adultvaccination.org/professional-resources/nbna-geriatric-vaccination.pdf Erişim: 10.06.2018 Schimdt‐Ionas M, Lode H. Treatment of pneumonia in elderly patients. Expert opinion on pharmacotherapy 2006;7(5): 499‐507. Simonsen L, Reichert TA, Viboud C, et al. Impact of influenza vaccination on seasonal mortality in the US elderly population. Archives of Internal Medicine 2015; 165(3): 265-72. Tseng HF, Smith N, Harpaz R, et al. Herpes zoster vaccine in older adults and the risk of subsequent herpes zoster disease. JAMA 2011;305(2):160-6. Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Erişkin Bağışıklama Rehberi; Yaşlılık döneminde aşılama. İstanbul: Gülmat Matbaacılık: 2016. Öz Pulat F. Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesinde Hemşirenin Çağdaş Bir Rolü: Eğitici Kimliği Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı 2010; 293-7.Öztürk R. Erişkinde bağışıklama. Klinik Gelişim 2012; (25): 49-59Öztürk A, Özenç S, Canmemiş S, Bozoğlu E. Yaşlılık Döneminde Koruyucu Sağlık Bakımı. TJFM&PC WWW.TJFMPC.GEN.TR 2016; 10(1):34-41.TÜİK Haber Bülteni 2018: 27595, İstatistiklerle Yaşlılar (15 Mart 2017). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27595 2. Erişim: 06.06.2018 Udell JA, Zawi R, Bhatt DL, et al. Association between influenza vaccination and cardiovascular outcomes in high-risk patients: a meta-analysis. Jama 2013;310(16), 1711-20. Ulusal Aşı Çalıştayı Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı İnfeksiyon Hastalıkları Derneği. 27-29 Mart 2014-Ankara. Vu T, Farish S, Jenkins M, et al. A meta-analysis of effectiveness of influenza vaccine in persons aged 65 years and over living in the community. Vaccine 2002;20(13-14):1831-6. Weston WM, Friedland LR, Wu X, et al. Vaccination of adults 65 years of age and older with tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis vaccine (Boostrix®): Results of two randomized trials. Vaccine. 2012;30:1721-8. Zeybek Y, Tokalak İ, Boyacıoğlu S. Altmış beş yaş ve üzeri erişkinlerde aşılanma durumu. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7: 152-4.