The Effects of Portage Early Education Program on Family Involvement and Development of Children At The Age of 5-6 / Portage Erken Eğitim Programının 5–6 Yaş Çocuklarının Gelişimleri İle Aile Katılım Düzeyleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 6, 1181 - 1204, 28.10.2016

Kazım Biber Ozana Ural

Öz

Bu araştırma, Portage Erken Eğitim Programının 5–6 yaş çocuklarının gelişimleri ile aile katılım düzeyleri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilen deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini Balıkesir il merkezinde bulunan ve Balıkesir İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı iki ilköğretim okulunun anasınıfına devam eden, aileleriyle yaşayan 5-6 yaş grubu 64 çocuk ve bu çocukların aileleri oluşturmaktadır. Ön-test–son-test kontrol grubu modelinin kullanıldığı araştırmada çalışma gruplarının oluşturulmasında “grup eşleştirme” tekniği kullanılmıştır.

Deney ve kontrol gruplarını oluşturan 5-6 yaş çocuklarına ilişkin demografik veriler araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile, gelişim alanlarına yönelik veriler “Portage Gelişim Ölçeği” kullanılarak, aileye yönelik veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve “Aile Katılım Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Deney gruplarına Portage Erken Eğitim Programı araştırmacı tarafından 20 hafta süreyle uygulanmıştır.

Verilerin analizlerinde yüzde ve frekans dağılımlarının yanı sıra, araştırmanın hipotezlerini test etmek için parametrik istatistiklerden t testi kullanılmıştır.

Çocukların anne babalarına ilişkin demografik sonuçlar, genel olarak eğitim seviyesinin düşük olduğunu aynı zamanda gelir durumlarının da düşük olduklarını göstermektedir.

Aileleriyle yaşayan deney ve kontrol gruplarında yer alan 5-6 yaş çocuklarının Portage Gelişim Ölçeği ön-test puanları ararsında anlamlı bir farklılık bulunmazken, Portage Erken Çocukluk Eğitim Programının uygulandığı deney gruplarında son-testte anlamlı farklılık saptanmıştır. Bu durum uygulanan programın etkililiğine işaret etmektedir.

Deney gruplarında ailelerin, aile katılımına ilişkin düşünceleri olumlu yönde değişmiştir. Ailelerin çocukların gelişimlerine yönelik böyle programlara gereksinim duyduğu görülmektedir.

Aile destekli programların okul öncesi eğitimin kalıcılığı, etkililiği açısından katkı sağladığı görülmektedir. Bu sonuca dayanarak aile destekli, çocuklar için uygulanan eğitim programının hem çocuklar için hem de aile için etkililiğinden söz etmek mümkündür.

Anahtar Sözcükler: Okul Öncesi Eğitim Alan 5-6 yaş Çocukları, Aileler, Çocuk Yuvası, Grup Sorumlusu, Aile Eğitimi ve Katılımı

Kaynakça

• Ajayı, H. O. (2008). Early Childhood Education in Nigeria: a reality or a mirage? Contemporary Issues in Early Childhood Volume 9 Number 4 www.wwwords.co.uk/CIEC Web adresinden 2 Şubat 2015 Tarihinde edinilmiştir.
• Artan, İ., Öncü, Ç. E., Oklan, ve Elibol .F.(2003). Alt Sosyo Ekonomik Düzey annelerin Ev Ortamındaki Materyalleri Çocukların Eğitiminde Kullanım Şekilleri. Omep 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. 8-10 Ekim, Kuşadası.
• Arslan, Ü. ve Nural, E. (2004). Okul öncesi eğitiminde okul-aile iş birliğinin önemi. Milli Eğitim Dergisi, 162, 99-108.
• Arvio. M., Hautamaki, J. and Tilikka, P. (1993). Reliability and validity of the Portage assessment scale for clinical studies of mentally handicapped populations. Child Care, Health and Development, 19 (2), 89-98.
• Aydın, B. (2000). Gelişimin Doğası. Editör: Binnur Yesilyaprak, Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, Ankara: Pegem Yayıncılık,
• Aytaç, T. (2000). Okul Merkezli Yönetim, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Brown, R. I. (1976). Psychology andEducation of Slow learner. Published by Routledge K. Paul, London.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel Desenler-Ön-test-Son-test, Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. (2.Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. ( 2007). Sosyal Bilimler İçin veri analizi el kitabı. (7. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık
• Cameron, R. J. (1997). Early intervention for young children with developmental delay: The Portage approach. Health and Development, 23 (1), 11-27.
• Can Y., M. (2001). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Ailenin Eğitime Katılımı. Gazi Üniversitesi Anaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı.İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Comer, JP. (1984). Home-school relationships as they affect the academic success of children. Education and Urban Society, 16 (3), 323- 337.
• Çağdaş, A. ve Yıldız, F. Ü. (2000). Deneysel Yaratıcılık Programının 4-5 Yaş Çocuklarının Bilişsel Gelişimine Olan Etkileri. Konya: Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Selçuk Üniversitesi.
• Çelik, R. R. (2003). Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Anne-Babaların Okulda Anne-Baba Katılımına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, İ. E. (2002). Çok amaçlı Karar verme Konusunda Yeni Yaklaşımlar Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çivi, S. (1991). Konya Çocuk Yuvasındaki 0-12 Yaş Çocuklarının Gelişim Özellikleri Ve Anne Yoksunluğunun Çocuk Gelişimine Etkileri Açısından Koruyucu Aile Bakımı Ve Aile Çocuklarının Kurum Bakımı İle Karşılaştırılmalı İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Davies, D. (1999). Looking back, looking ahead: reflections on lessons over twenty-five years, in Smit, F, Moerel, H, Van der Wolf, K & Sleegers, P (eds) Building bridges between home and school. Nijmegen: Institute for Applied Social Sciences.
• Dennis, W. (1973). Children of The Crèche. New York: Appleton-Century-Croft.
• Dewey, J. (1987). Özgürlük Ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Dinç, B. ve Gültekin, M. (2003). Okulöncesi eğitimin 4–5 yaş çocuğunun sosyal gelişimine etkileri konusunda öğretmen görüşleri. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. Kuşadası, Türkiye.
• Epsteın, J.L. (1992). School and family partnership. Encyclopedia of Educational Research., New York: Mac Millan
• Epstein, JL. (2001). School, family and community partnerships. Preparing educators and improving schools. Boulder: Westview.
• Epstein, J. L., Simon, B. S., ve Salinas, K. C. (1997). Involving parents in homework in the middle grades. Research Bulletin, No. 18. Bloomington, IN: Phi Delta Kappa/Center for Evaluation, Development, and Research.
• Ersoy, Ö., Tezel, Şahin, F. (1999) 0-6 Yaş Döneminde Anne-Baba Eğitiminin Önemi.
• Mesleki Eğitim Dergisi. 1, 58-62.
• Estrada, P, Arsenio, WF, Hess, RD and Holloway, S. (1987). Affective quality of the mother and child relationship: Longitudinal consequences for children’s school relevant cognitive functioning. Developmental Psychology, 23 (2), 210-215.
• Henderson, A.T. (1987). The evidence continues to grow: Parent involvement improves student achievement. National Committee for Citizens in Education: Columbia,MD.
• Henderson, A.T. (1989). The Evidence Continues To Grow: Parent İnvolvement İmproves Student Achievement. National Committee For Citizens İn Education: Columbia,Md.
• Hildyard, K.L. and Wolfe, D.A. (2002). Child Neglect; Developmental Issues And Outcomes, Child Abuse & Neglect, 26 (6-7), 679-695.
• Gürşimsek, I. (2003). Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı Ve Psikososyal Gelişim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 3 (1), 125-144.
• Gürşimsek, I., Girgin, G. ve Kefi, S.(2007). Okul Öncesi Eğitime Babaların Katılım Düzeyi İle İlişkili Değişkenlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 33, 181-192.
• Gürşimşek, I., Girgin,,G., Harmanlı, Z. ve Ekinci, D. (2004). “Annenin Ruhsal Belirtileri İle 5-6 Yaş Dönemi Çocuklarının Davranış Problemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Uluslar arası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi. Kongre Kitabı (2006). Cilt:3. 359-369.
• Kanklıkılıçer, P. (2005). Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği Geçerlilik Güvenirlik Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü. Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı.
• Kapusuzoğlu, Ş. (2004). Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitim bProgramının Uygulamasının Değerlendirilmesi. Uluslar arası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Kaya, Ö. M. (2002). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Uygulanan Programlara Ailelerin İlgi ve Katılımları ile Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Aile Eğitimine Katkısı Konusun¬da Anne Baba Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eği¬tim Bilimleri Enstitüsü,
• Kerem, E. A. ve Cömert, D. (2003). 2000'li Yıllarda Okul Öncesi Eğitim Sorunlarına Genel Bir Bakış. Türkiye Örneği. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul: 1.Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, Cilt l, Ya-Pa Yayınları, 234-235.
• Kutlu, M. (1992). Yetiştirme Yurdunda Ve Ailesi Yanında Kalan Öğrencilerin Özsaygı Düzeylerini Etkileyen Bazı Değişkenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Liontos, L. B. (1992). At-risk families and schools: Becoming partners. ERIC Clearinghouse on Educational Management.
• Mackner, LM., Starr, RH Jr. ve Black, MM. (1997). The Cumulative effect Of neglect and failure to thrive on cognitive functioning. Child Abuse Negl 21, 691-700.
• Oktay, A. (2002). Yasamın Sihirli Yılları Okulöncesi Dönem, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Oktay, A. (1983). Okulöncesi Eğitime Toplu Bir Bakış. Okulöncesi Eğitim ve Sorunları. Ankara: TED Yayınları.
• Radhike, B.; Noleen, W.; Christie, S. (2005). Home school communication in the early childhood development phase Faal, V. 126;1, 60-77.
• Saifer,S. and Ellis, D.(2000). Strengthening Family Involvement. A Guide To Resources Available From The Northwest Regional Educational Laboratory. Portland.
• Saltz, R. (1973). Effects Of Part-Time Mathering On IQ And SQ Of Young Institutionalized Children.. Child Development. Number:44.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Seçkin, N. ve Koç, G. (1997). Okulöncesi Eğitimde Okul-Aile İşbirliği. Yaşadıkça Eğitim, (51). 5-10.
• Sevinç, M. (2005) Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• St. Pierre, R. G., Layzer, J. I., Goodson, B. D., & Bernstein, L. (1997).National impactb evaluation of the Comprehensive Child Development Program: Final report. Cambridge, MA: Abt Associates.
• Suğur, N. ve Doğru E. S. (2010). Koruma Altındaki Çocukların Aile Ve Devlet Algısı Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65,1, 115
• Şahin,T. ve Turla, A. (1996). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Yapılan Anne- Baba Eğitim Çalışmalarının İncelenmesi. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri 18-20 Eylül 1996 İstanbul: Marmara Üniversitesi. Teknik Eğitim Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Matbaa Birimi.
• Tanyer, S. (2003). Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği. (5. Baskı), Konya: Dizgi Matbaacılık.
• Temel, F. (2001). Okul Öncesi Eğitime Ana-Babanın Katılımı. Gazi Üniversitesi Anaokulu /Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı. İstanbul: YA-PA Yayınları, 342
• Thorkildsen, R., Stein, M. R. (1998). Is parent involvement related to student achievement? Exploring the evidence. Research Bulletins Online [Online], 22. Available: http://www.pdkintl.org/edres/resbul22.htm.
• Tuğrul, B. (1992). Anaokulu Eğitim Alan ve Almayan Çocukların İlk Okul Birinci Sınıftaki Akademik Başarısı ve Ruhsal Uyum Davranışlarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Ural, O. (2010). Dünden Bu Güne Aile Eğitimi. Aile Eğitimi Ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları. (Edt. Fulya Temel) Ankara: Anı Yayınları
• Ural, O. (2005). Okul Öncesi Eğitim Ve Aile Katılımı Okul Öncesi Eğitimde Güncel Konular. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Uzundemir, Marangoz, (2001). Portage Erken Eğitim Kılavuzu. Ender Özel Eğitim Danışmanlık. İzmir: Duyal Matbaası.
• Ural, A., Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (1999). Ana-Baba Ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Zelman, G. L., Waterman, J M. (1998). Understanding the impact of parent school involvement on children’s educational outcomes. The Journal of Educational Research, 91(6):370-380.
• Zembat, R., Ö. P. Unutkan. (2001). Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Yeri (Aile Katılım Programı Uygulama Örnekleriyle) . İstanbul: YA-PA Yayınları.