Effect of Critical Reading Education on Metacognitive Reading Strategies and Media Literacy / Eleştirel Okuma Eğitiminin Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ve Medya Okuryazarliği Üzerindeki Etkisi

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 4, 1167 - 1184, 13.04.2015

Ayşegül Karabay

Öz

Bu çalışmada, eleştirel okuma eğitiminin sınıf öğretmeni adaylarının üst bilişsel okuma stratejilerini kullanma düzeyleri ve medya okuryazarlık düzeyleri üzerinde etkisi olup olmadığı sınanmaya çalışılmıştır. Araştırma, 2013-2014 ve 2014-2015 Öğretim Yıllarında, Sınıf Öğretmenliği Bölümünde üçüncü sınıfta okuyan 50 öğretmen adayı üzerinde yapılmıştır. Araştırma bir deney ve bir kontrol grubunda yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak “Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği” ve “Medya ve Televizyon Okuryazarlık Düzeyleri Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada nicel veriler üzerinde kovaryans analizi yapılmış, analizlerde anlamlılık düzeyi p<.05 olarak alınmıştır. Araştırmada, üst bilişsel okuma stratejileri ve medya okuryazarlık düzeyleri ölçeklerinden elde edilen öntest puanları kontrol altına alındığında sontest puan ortalamaları açısından deney grubu ile kontrol grubu arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma, üst bilişsel okuma stratejileri, medya okuryazarlığı, Türkçe öğretimi, öğretmen yetiştirme

Kaynakça

• Arke, E. (2005). Media literacy and critical thinking: Is there a connection? Unpublished Doctoral Dissertation, Duquesne University, Pittsburg.
• Aufderheide, P. (1993). Media literacy: A report of the national leadership conference on media literacy. Washington, DC, Aspen Institute.
• Ayberk, B., & Demir, R. (2013). Lise öğrencilerinin medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 287- 304 .
• Bardakçı, M. (2010). The impact of raising awareness about reasoning fallacies on the development of critical reading. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Barker, L., & Brown, A. L. (1984). Metacognitive skills and reading. New York: Longman.
• Belet, Ş. D. (2011). Eleştirel okuma becerisinin geliştirilmesinde hikaye anlatma yönteminin kullanımı: Öğretim deneyi uygulaması. Bilig, 59, 67-96.
• Breivik, P. S. (2000). Information literacy for the sceptical library director. IATUL Conference. [Available online at: http://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgiarticle=1497&context=iatul], Retrieved on January 21,2014.
• Çöğmen, S., & Saracaloğlu, S. A. (2010). Üst bilişsel okuma stratejileri ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışmaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültes Dergisi, 28(2), 91-99.
• Devine, T. G. (1986). Teaching reading comprehension. Boston: Allyn and Bacon.
• El-Hindi, A. E. (1997). Connecting reading and writing: College learner's metacognitive awareness. Journal of Developmental Education, 21 (2), 10-15.
• Feuerstein, M. (1999). Media literacy in support of critical thinking. Journal of Educational Media, 24 (1), 43-54.
• Flower, L., Stein, V., Ackerman, J., Kantz, M. J., McCormick, K., & Peck, W. C. (1992). Reading to write: Exploring a cognitive & social process. College Composition and Communication, 43 (3), 411-415.
• Fogarty, R. (1994). How to teach for metacognition. Palatine, Ill: IRI/Skylight.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. New York: John Wiley& Sons.
• Goatly, A. (2000). Critical reading and writing. London: Routledge.
• Gomez, L. M., & Gomez, K. (2007). Reading for learning: Literacy supports for 21st-Century Work. Phi Delta Kappan, 89, 224-228.
• Heinle, J. T. (1999). Media literacy: Soft focus on the intellectual opportunities afforded students. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Wisconsin- Madison, Madison.
• İnceoğlu, Y. (2005). Medya okuryazarlığı. N. Türkoğlu ve M.Cilman Şimşek (Eds.), Medyayı doğru okumak (s. 4-7). İstanbul: Kalemus Yayıncılık.
• Karabay, A. (2012). Eleştirel okuma-yazma eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının akademik başarılarına ve eleştirel okuma- yazma düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma-yazma eğitimi programının Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe dersini planlama ve uygulama sürecine etkisi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (8),745-759.
• Karasakaloğlu, N., & Bulut, B. (2012). Kurmaca metinlerin eleştirel okuma becerisini geliştirme aracı olarak kullanılması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 95-109.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S. A., & Yılmaz Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kellner, D., & Share, J. (2005). Toward critical media literacy: Core concepts, debates, organizations, and policy. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 26(3), 369-386.
• Kıncal, R. Y., & Kartal, O. Y. (2009). Medya okuryazarlığı eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 181, 318-333.
• Korkmaz, Ö., & Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 110-126.
• Kurt, A. A. ve Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: Kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 20-34.
• Manzo, K. K. (2007). Alliance provides 'core principles' for media literacy. Education Week, 26, 42.
• Nash- Ditzel, S. (2010). Metacognitive reading strategies can improve self- regulation. Journal of College Reading and Learning, 40 (2), 45-63.
• Özçınar, H. N. (1996). Enhancing critical thinking skills of preparatory üniversity students of English at intermediate level. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara.
• Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersinin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Parson, J. M. (1985). The effect of metacognitive strategy training on critical reading ability. Unpublished Doctoral Dissertation, Louisiana State University, Louisiana.
• Pekman, C. (2005). Medya okuryazarlığı. N. Türkoğlu ve M.Cilman Şimşek (Eds.), Avrupa birliğinde medya okuryazarlığı (s. 16-25). İstanbul: Kalemus Yayıncılık.
• Phakiti, A. (2003). A closer look at gender and strategy use in L2 reading. Journal of Language Learning, 53 (4), 649-702.
• RTUK, (2007). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı. [Çevrim-içi: http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/kaynaklar/MEDYAlkitabı.doc], Erişim tarihi: 11.01.2014.
• Roussey, J., & Piolat, A. (2008). Critical reading effort during text revision. European Journal of Cognitive Psychology, 20(4), 765-792.
• SCONUL, (2011). The SCONUL seven pillars of information literacy core model for higher education. SCONUL working group on information literacy. [Available online at: http://www.sconul.ac.uk/sites/default/files/documents/coremodel.pdf.], Retrieved on January 21, 2014.
• Şahinel, S. (2001). Eleştirel düşünme becerileri ile tümdeşik dil becerilerinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Taraban, R., Kerr, M., & Rynearson, K. (2004). Analytic and pragmatic factors in college students’ metacognitive reading strategies. Reading Psychology, 25, 67–81.
• Thayer, C. M. (2006). The impact of a media literacy program on critical thinking and writing in a high school tv production classroom. Unpublished Doctoral Dissertation, Touro University, California.
• Thoman, E., & Jolls, T. (2003). Literacy for the 21st century. An overview and orientation guide to media literacy education. Part I: Theory CML MediaLit KitTM A Framework for Learning and Teaching in a Media Age. Center for Media Literacy/ www.medialit.org.
• Thoman, E., & Jolls, T. (2008). 21. yüzyıl okuryazarlığı: Medya okuryazarlığına genel bir bakış ve sınıf içi etkinlikler (C. Elma & A. Kesten, Çev.) Ankara: Ekinoks Yayinevi.
• Toker Erdoğan, M. (2010). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında medya okuryazarlığının rolü. Unpublished Expertise Thesis, Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.