TY  - JOUR
T1  - Deleuzian Conceptualizaion of “Agency”: Muslim Women Questions
TT  - Deleuze’ın Felsefesi Bağlamında İrade Kavramı: Müslüman Kadına Dair Sorular
AU  - Aksel, Hesna Serra
PY  - 2019
DA  - December
DO  - 10.18505/cuid.540227
JF  - Cumhuriyet İlahiyat Dergisi
JO  - CUID
PB  - Sivas Cumhuriyet University
WT  - DergiPark
SN  - 2528-9861
SP  - 1009
EP  - 1025
VL  - 23
IS  - 2
LA  - en
AB  - There are many studies aboutwhether Muslim women are oppressed or emancipated by Islamic traditions. Someclaim that Islamic traditions, such as the headscarf, oppress women whileothers want to prove that these women have agency when they perform Islamictraditions. This project aims to use a Deleuzian conceptualization of agencyand freedom that will enable us to examine multi-faced, relational, andspatial formations of Muslim women’s lives. In other words, I apply therelational ontology of the France philosopher, Gilles Deleuze, to contestationsover Muslim women. Through this relational ontology, I problematize thedepictions of Muslim women solely based on religious frameworks in a pejorativeway and want to explore alternative patterns in Muslim women’s experiences andpractices. Therefore, I use the Deleuzian conceptualization of agency andfreedom to demassify the depictions of Muslim women as submissive beings basedon their religious engagements. I suggest scholarly projects that will beattentive to the situatedness of Muslim women. Summary:Based on the clash of civilizationsframework, some western institutions depict a monolithic community of Muslimsand use this monolithic depiction to prove the need to fight against Islam andMuslims. Muslim women become a focal point within this narrative since they areportrayed as an oppressed group by the Islamic traditions and Muslim men. Forexample, the headscarf as the marker of Muslim women’s identities sparksdiscussions about whether it is oppressive or not. There are many studies onwhether Muslim women are oppressed or emancipated. Some claim that Islamictraditions such as the headscarf oppresses women while others want to provethat these women perform their agency when they wear a headscarf. For instance,Saba Mahmood challenged this narrative by questioning the liberal conceptionsof agency, freedom, desire, and resistance. Although these studies point outthe necessity of historical and spatial analysis of Muslim women and theiragencies, this issue requires further investigation and articulation.In thisproject, I aim to use a Deleuzian conceptualization of agency and freedom thatwill enable us to examine multi-faced, relational, and spatial formations ofMuslim women’s experiences, desires, and practices. In other words, I apply therelational ontology of the France philosopher, Gilles Deleuze, to contestationson Muslim women. According to this Deleuzian ontology, the world is constitutedof bodies. Every entity, biological organism, social structure, and abstractionis a body. Each of these bodies, whether it is a human or non-human body,material or immaterial, social or psychological construction, is produced byconfluences of relations. Every aspect of the human body including itsbiological, mental, social, and psychological components is also constitutedthrough multiple relations. Therefore, when we talk about a human subject, werefer to the assemblages of complex and multiple relations. Thisconceptualization of the body brings a new conceptualization of agency as well.This Deleuzian understanding of agency focuses on relations that produce thebody. Since bodies are generated through the flux of relations, theircapacities to feel, to act, and to desire in certain ways will change accordingto the relations they have. Throughthis relational ontology, I suggest seeing bodies of Muslim women as complexassemblages of multiple elements constituted through flows of relations. Thisconceptualization problematizes the portrayal of Muslim women’s embodimentsexclusively based on a religious tradition. Experiences, practices, and desiresof Muslim women, as well as their agencies, constraints, and capabilities, areproduced through relational engagements with multiple elements such associo-political discourses, familial relations, material availabilities, and economicconditions. In other words, their power to act is generated by relations withsurrounding elements (bodies in Deleuzian ontology), whether these bodies arereligious or secular, human or non-human, material or immaterial. Consequently,their bodies and forms of their agency are always remade through variouselements which continuously connect and disconnect. I usethis Deleuzian conceptualization of body and agency to problematize thedepictions of Muslim women as a submissive group of women by their religiousengagements. I aim to illuminate the multiplicities of constituent elements intheir lives and suggest a fragmented and relational depiction of theiragencies. Through the lenses of relationality, I explore what becomes invisibleand left out in terms of depicting heterogeneous and dynamic experiences ofMuslim women. For this purpose, I apply this Deleuzian perspective to aninterview conducted in Capital City Women’s Platform (Baskent Kadin Platformu)in 2018 for my Ph.D. project as well as some ethnographic observations inTurkey. Given the theoretical basis I propose, I aim an in-depth analysis ofthe data collected from this interview instead of a collection of a highervolume of data. In addition to the analysis of the interview, I use otherresources such as ethnographic observations, material culture, and analyses ofhistorical and political contexts. By applying the Deleuzian ontology on Muslimwomen, I aim to pay attention to multiple and relational generative forces inMuslim women’s lives. Specifically, I problematize the depictions of Muslimwomen solely based on religious frameworks in a pejorative way and want toexplore alternative patterns in Muslim women’s experiences and practices. Toput it differently, I argue that Muslim women’s experiences are relational,multi-faced, fractured, and particular. We should explore this multiplicity andrelationality instead of assuming an imaginary singular category. Therefore, Isuggest grounded scholarly projects that will be attentive to the situatednessof Muslim women. In this type of analysis, the task of the scholar should be toexplore the multi-faced and situated subjectivity and agency of Muslim womenthat enable us to understand intertwined forms of oppression and liberation. Weshould stress the constant co-construction and re-construction of experiencesand actions over marginalizing and categorizing identities.
KW  - Religious Studies
KW  - Muslim Women
KW  - Turkey
KW  - Deleuze
KW  - Headscarf
KW  - Agency
N2  - Müslüman kadınların İslami gelenekler tarafındanbastırılmış mı özgürlüğe kavuşturulmuş mu olduğuna dair pek çok çalışmabulunmakta. Bu çalışmalardan bazıları başörtüsü gibi İslami geleneklerin birbaskı unsuru olarak görürken, bazıları da Müslüman kadınların bu gelenekleriuygularken kendi iradelerini ortaya koyduğunu, dolayısıyla bu geleneklerin birbaskı emaresi olarak görülemeyeceğini savunur. Bu çalışmada, Müslümankadınların hayatlarının çok yönlü, ilişkisel ve mekân bağlamında şekillendiğiniincelememizi sağlayacak, Deleuze felsefisi bağlamında ele alınan irade veözgürlük kavramlarını kullanmak amaçlanmıştır.Diğer bir ifade ile Fransız filozof Gilles Deleuze tarafından ortayakoyulan ilişkisel ontoloji Müslüman Kadın çalışmalarını sorgulamak için kullanılmaktadır.Bu ilişkisel ontoloji üzerinden, Müslüman kadınların dini söylemlerçerçevesinde olumsuz resmedilmeleri sorgulanmakta ve bu kadınlarındeneyimlerine ve pratiklerine dair alternatif açıklamalar ortaya konulmaktadır.Böylece, Deleuze’in felsefesi bağlamında ele alınan irade ve özgürlükkavramları kullanılarak Müslüman kadınların dini katılım ve uygulamalarıüzerinden pasif ve irade göstermeyen kadınlar olarak tasvir edilmesisorgulanmaktadır. Müslüman kadınların durumsal uygulama ve deneyimlerinikeşfedebilecek nitelikte akademik bir bakış açısı önerilmektedir. Özet: Bazıbatılı kuruluşlar medeniyetler çatışması söylemini temel alarak tekil birMüslüman dünyası tarif edip bu tek tipleştirilmiş tarifi Islama ve Müslümanlarakarşı mücadele etmenin neden gerekli olduğunu gerekçelendirmek içinkullanmaktadır. Müslüman kadınlar İslam gelenekleri ve Müslüman erkeklertarafından baskıya uğrayan bir gurup olarak resmedildiği için, bu söylemlerdeMüslüman kadınlara dair konular önemli odak noktalarından birisi olmaktadır.Örneğin Müslüman kadın kimliğinin sembolü olarak görülen başörtüsünün bir baskıunsuru olup olmadığına dair tartışmalar görülür. Müslüman kadının başörtüsü ilebastırılmış mı özgürleştirilmiş mi olduğuna dair pek çok çalışma da bulunmaktadır.Bu çalışmalardan bazıları başörtüsü gibi İslami geleneklerin Müslüman kadınlarıbaskıladığını ileri sürerken bazıları da kadınlar başörtüsü kullandığında bunukendi iradeleri ile yaptığını tartışır. Örneğin Saba Mahmood irade, özgürlük,istek ve direnme gibi kavramların liberalizm temelinde anlaşılmasınısorgulayarak Müslüman kadınlar hakkındaki bu söylemlere karşı çıkar. Buçalışmalardan bazıları da Müslüman kadınların ve onların iradelerinikullanmalarına dair konuların tarihsel ve mekânsal bağlamda yapılmasıgerektiğini savunur. Her ne kadar bu konuda yapılan çalışmalar olsa da, bu konudaha fazla araştırmaya ve yeniden ele alınmaya muhtaçtır. Bu çalışmada, bu konuyu çokyönlü, Müslüman kadınların deneyimlerini, isteklerini ve uygulamalarını ilişkiselve mekânsal olarak ele alma imkânı vereceğinden, ilk olarak irade ve özgürlükkavramlarını Deleuze felsefesi temelinde ele alınmaktadır. Diğer bir deyişle,Fransız filozof Gilles Deleuze’a dayandırılan ilişkisel ontolojik bakış açısıMüslüman kadına dair tartışmalara uygulanmaktadır. Bu ilişkisel ontolojiyegöre, dünya bedenlerin toplamından oluşur. Her varlık, biyolojik organizma,sosyal yapı ve soyut yapı bir bedendir. Bu bedenlerin her birisi, ister insanbedeni ister insana ait olmayan bir beden olsun, ister maddi ister madde dışıolsun, ister sosyal ister psikolojik yapılar olsun, ilişkilerin akımı ileşekillendirilir. İnsan bedeninin biyolojik, zihinsel, sosyal ve psikolojikbileşenlerini içine alan her yönü de çoklu ilişkiler ile oluşturulur. Buyüzden, bir insan öznesi hakkında konuştuğumuzda, aslında karmaşık ve çokluilişkilere dair konuşuruz. Bedenin bu şekilde ele alınması irade kavramının dayeniden ele alınmasını gerektirir. İrade kavramının bu bağlamda ele alınmasıdikkati bedenleri üreten ilişkiler üzerine odaklar. Bedenler ilişkilerin akımıile şekillendirildiği için, bedenlerin belirli şekillerde hissetme, davranma veistemeye dair kapasiteleri de sahip oldukları ilişkilere göre şekillenir. Bu ilişkisel ontolojitemelinde, Müslüman kadınların bedenlerinin ilişkilerin akımı ile şekillenençoklu elementlerin karmaşık bir araya gelişler olarak ele alınmalıdır. Bukavramlaştırma Müslüman kadınların hayatının izole edilmiş dini geleneklertemelinde oluşmuş gibi resmedilmesini sorgulatmaktadır. Müslüman kadınlarıniradeleri, kapasiteleri ve sınırlılıkları kadar deneyimleri, pratikleri veistekleri de sosyal-politik söylemler, aile içi ilişkiler, materyal yapılar veekonomik şartlar gibi çoklu faktörler ile kurulan ilişkiler üzerindenşekillenir. Diğer bir ifade ile bu kadınların belirli şekillerde davranmayadair güçleri kendilerini çevreleyen bedenler ile kurdukları ilişkilere göreşekillenir. Bu bedenler dini veya seküler unsurlar olabilir, insan veya insanaait olmayan unsurlar olabilir, ya da maddi veya madde dışı faktörler olabilir.Sonuç olarak, Müslüman kadınların bedenleri ve irade gösterme şekilleri herzaman bir süreklilik içinde bağlantı kuran veya bağlantılarını koparan çeşitlielementler ile üretilmektedir. Deleuze felsefesi temelindekibu beden ve irade kavramlaştırmaları Müslüman kadınların dini geleneklerinesalt itaat temelinde resmedilmelerini sorgulamak için kullanılmaktadır. Bukadınların hayatlarındaki çoklu yapısal denebilecek elementlerin aydınlatılmasıamaçlanmakta ve onların iradelerinin parçalı ve ilişkisel bir şekildeanlaşılması önerilmektedir. İlişkisel ontolojik lensler aracılığı ile Müslümankadınlar resmedilirken görünmez kılınan veya fotoğrafın dışında bırakılan dinamikve heterojen unsurlar tetkik edilmektedir. Bu amaç için, Deleuze felsefesitemelinde yapılan kavramlaştırılmalar 2018’de doktora çalışması için BaşkentKadın Platformunda yapılan bir röportaja ve Türkiye’deki bazı etnografikgözlemlere uygulanmaktadır. Ortaya konulan teorik bağlama daha uygunolacağından, bir gruptan ya da daha geniş bir çerçevede veri toplamak yerine,bu röportajdan elde edilen verilerin detaylı bir şekilde ele alınmasıamaçlanmaktadır. Bu ontolojik bakış açısınıMüslüman Kadın konusuna uygulayarak, Müslüman kadınların hayatındaki çoklu veilişkisel etken güçlere odaklanılması amaçlanmaktadır. Müslüman kadınınyalnızca dini söylemler temelinde negatif olarak tanımlanması sorgulanmakta veMüslüman kadınların deneyimlerini ve uygulamalarını anlamak için alternatifmodeller olabileceğine dikkat çekilmektedir. Diğer bir şekilde ifade etmekgerekirse Müslüman kadınların deneyimleri ilişkisel, çok yönlü, parçalı vemuayyen olarak ele alınmalıdır. Hayal edilen tekil bir grup yerine, çok yönlülüğünve ilişkiselliğin keşfedilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yüzden Müslümankadınların belirli zeminler temelinde anlaşılmaya çalışılması önerilmektedir.Bu tur bir analizde, bir araştırmacının amacı Müslüman kadını çok yönlü birözne ve irade anlayışı temelinde belirli zeminlerde keşfetmek olmalıdır ki içiçe geçmiş baskı ve özgürleşme şekilleri de anlaşılabilsin. Müslüman kadınınkimliğinin kategorileştirilmesi ve marjinalleştirilmesi yerine, devam edegelenşekilde deneyimlerin ve uygulamaların oluşum ve yeniden oluşumlarının üzerindedurulmalıdır.
CR  - Abu-Lughod, Lila. "Do Muslim Women Really Need Saving? Reflections on Anthropological Relativism and Its Others". Wiley 104/3 (2002): 783–790.
CR  - Ahearn, Laure. "Privileging and Affecting Agency". Privilege, Agency and Affect: Understanding the Production and Effects ofAction. London: Palgrave Macmillion, 2013.
CR  - Badran, Margot. "Between Muslim Women and the Muslimwoman". Journal of Feminist Studies in Religion, 24/1 (2008): 101–107.
CR  - Blackman, Lisa - Venn, Couse. "Affect". Body and Society, 16/1 (2010): 7–28.
CR  - Braidotti, Rosi. "Nomadism with a Difference: Deleuze’s Legacy in a Feminist Perspective". Man and World, 29/3 (1996): 305–314.
CR  - Butler, Judith. The Physic Life of Power: Theories in Subjection. Stanford: Stanford University Press, 1997.
CR  - Currier, Dianna. "Feminist technological futures: Deleuze and Body/Technology assemblages". Feminist Theory, 4/3 (2003): 321–338.
CR  - Çınar, Alev. "Subversion and Subjugation in the Public Sphere: Secularism and the Islamic Headscarf". Signs, 33/4 (2008): 891–913.
CR  - Duff, Cameron. "Towards a Developmental Ethology: Exploring Deleuze’s Contribution to the Study of Health and Human Development". Health: An Interdisciplinary Journal for 
the Social Study of Health, Illness and Medicine 14/6 (2010): 619–634.
CR  - Fox, Nick & Pam, Alldred. "The Sexuality-Assemblage: Desire, Affect, Anti-Humanism". The Sociological Review 61 (2013): 769–89.
CR  - Fox, Nick. "Creativity and health: An Anti-humanist Reflection". Health:: An Interdisciplinary Journal for the Social Study of Health, Illness and Medicine 17/5 (2012): 495–511.
CR  - Fox, Nick - Pam, Alldred. "New Materialist Social Inquiry: Designs, Methods and the Research-Assemblage". International Journal of Social Research Methodology 18/4 (2015): 
399–414.
CR  - Fox, Nick - Pam, Alldred. "Mixed Methods, Materialism and the Micropolitics of the Research-assemblage". International Journal of Social Research Methodology 5579 
(November 2017): 1–14.
CR  - Frost, Samantha. "Fear and the Illusion of Autonomy". New Materialisms: Ontology, Agency, and Politics. Durham: Duke University Press, 2010.
CR  - Grosz, Elizabeth. "A Thousand Tiny Sexes: Feminism and Rhizomatics". Topoi 12/2 (1993): 167–179.
CR  - Grosz, Elizabeth. "Feminism, Materialism and Freedom". New Materialisms: Ontology, Agency, and Politics. Durham: Duke University Press Books, 2010.
CR  - Hemmings, Clare. "Invoking Affect". Cultural Studies 19/5 (2005): 548–567.
CR  - Kadinlar Camilerde. "Hakkimizda". Accessed April 23, 2018. Available at: http://kadinlarcamilerde.com/hakkimizda/.
CR  - Kandiyoti, Deniz. "Bargaining With Patriarchy". Gender and Society 2/3 (1988): 274–290.
CR  - Lorraine, Tamsin. "Feminism and Poststructuralism: A Deleuzian Approach". The Blackwell Guide to Feminist Philosophy. Oxford: Blackwell Publication, 2007.
CR  - Mahmood, Saba. Politics of Piety: The Islamic Revival and The Feminist Subject. New Jersey: Princeton University Press, 2005.
CR  - Marrati, Paola. "Time and Affects". Australian Feminist Studies 21/51(2006): 313–325.
CR  - Mohanty, Chandra. “‘Under Western Eyes’ Revisited: Feminist Solidarity through Anticapitalist Struggles”. Sıgns, 28/2 (2003):499–535.
CR  - Najmabadi, Afsaneh. "( Un ) Veiling Feminism". Social Text 18/3 (2010): 29–46.
CR  - Parker, Lyn - Dales, Laura. "Introduction: The Everyday Agency of Women in Asia". Asian Studies Review, 38/2 (2014): 164–167.
CR  - Potts, Annie. "Deleuze on Viagra (Or, What Can a ‘Viagra-Body’ Do?)". Body and Society 10/1(2004): 17–36.
CR  - Secor, Anna. "The Veil and Urban Space in Istanbul: Women’s Dress, Mobility and Islamic Knowledge". Gender, Place and Culture, 9/1 (2002): 5–22.
CR  - Shilling, Chris. The Body in Culture, Technology and Society. London: SAGE Publications, 2004.
CR  - Toor, Saadia. “Gender, Sexuality and Islam under the Shadow of Empire”. Scholars and Feminist Online. Accessed March 5, 2018. Available at: 
http://sfonline.barnard.edu/religion/toor_02.htm.
CR  - Woodward, Kath; Woodward, Sophie. Why Feminism Matters: Feminism Lost and Found. New York: Palgrave Macmillion, 2019.
UR  - https://doi.org/10.18505/cuid.540227
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/895559
ER  -