VERGİ USUL KANUNU’NUN 359’UNCU MADDESİNDE DÜZENLENEN SAHTE VEYA MUHTEVİYATI İTİBARİYLE YANILTICI BELGE DÜZENLEME VEYA KULLANMA SURETİYLE KAÇAKÇILIK SUÇU

Year 2023, Volume: 13 Issue: 2 (Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılına Armağan), 877 - 911, 23.01.2024

Tahsin Torunoğlu

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1362819

Abstract

Daha az vergi ödemek ya da hiç ödememek veya kayıt dışı gelir edebilmek için sahte ve/veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenebildiği ve/veya düzenlenen bu belgelerin kullanılabildiği uygulamada sıklıkla karşılaşılan durumlardır. Sahte ve/veya muhteviyatı itibariyle yanıl-tıcı belge düzenlemek ve/veya kullanmak fiilleri Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde kaçakçılık suçu olarak düzenlenmiştir.
Bu suç, her ne kadar Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmişse de atılı suçun işlenip işlenmediği, işlendiyse verilecek cezanın tayini işi asliye ceza mahkemelerine aittir. Bu yüzden söz konusu suçun değerlendirilmesi, diğer suçlardan farklı olmayacaktır. Başka bir deyişle bir suç olarak kaçakçılık suçunun da kanuni unsur, hukuka aykırılık unsuru, manevi unsur ve maddi unsur gibi suçun unsurları vardır. Benzer şekilde iştirak, teşebbüs ve içtima gibi suçun özel gö-rünüş şekilleri bulunmaktadır. Ancak suçun, vergi ile bağlantısının bir sonucu olarak Vergi Usul Kanunu’ndaki ve diğer vergi kanunlarındaki gerek vergi suçuyla gerekse vergi aslı ve vergi kabahatiyle bağlantılı diğer sonuçlarının da dikkate alınmasının gerekli olduğu unutulmamalıdır. Özellikle Vergi Usul Kanunu’nun 367’nci maddesinin ilk fıkrasındaki düzenlemeye göre kaçakçılık suçu bakımından vergi dairesinin mütalaası bir dava şartı olup mütalaa verilmeyen bir fiil hakkında yargılama yapılamayacaktır. Bunun dışında kaçakçılık suçunun işlendiğinin sabit hale gelmesi halinde üç kat vergi ziyaı cezasının kesilmesi, matrahın re’sen tarhı, (özel) usulsüzlük cezalarının kesilmesi, tarhiyat öncesi ve sonrası uzlaşmadan yararlanamama ve KDV indirimle-rinin reddi gibi hürriyeti bağlayıcı cezaya ek olarak uygulanan vergi aslı ve kabahatiyle bağlantılı diğer sonuçları da bulunmaktadır.
Ayrıca Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesine bakılacak olursa, sahte ve/veya muh-teviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ve/veya kullanma fiili dışında, suçun oluşumuna sebebiyet veren pek çok fiile yer verildiği görülecektir. Yani, maddede belirtilen fiillerden birinin yapılması halinde kaçakçılık suçunun maddi unsuru gerçekleşmiş olacaktır. Bu bakımdan bunlara, sanki bağımsız birer suçmuş gibi sahte ve/veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge suçları demek yerine, sahte ve/veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek ve/veya kullanmak suretiyle kaçakçılık suçları demek daha uygun olacaktır.

Keywords

Sahte belge, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge, vergi, suç, mütalaa

References

• Ağar, Serkan. “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme veya Kullanma Suçları”. TBB Dergisi, 58 (2005): 273-301.
• Arslan, Mehmet. Vergi Hukuku, İstanbul: Marmara Kitap Merkezi, 2011.
• Aslanpınar, Burak. TCK’nın Genel Hükümleri Çerçevesinde Vergi Kaçakçılığı Suçları, Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Bakır, Tunay. “Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleyen ve Kullananlara Uygulanacak Cezalar ve Özellik Arzeden Durumlar”. Kazancı Hukuk, İşletme ve Maliye Bilimleri Dergisi, S. 2 (2004): 103-110.
• Baykara, Bekir. “Vergi Kaçakçılığı Suçunda Kast Unsuru 4369 Sayılı Kanunla Kaldırıldı Mı?”, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2023, http://www.bekirbaykara.av.tr/dosya/pdf/Vergi_ Kacakciliginda_Kast_Kaldirildi_mi_1209.pdf.
• Bayraklı, Hasan Hüseyin. “Vergi Kaçakçılık Suçlarına Teşebbüs”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 37 10(2019): 1-23.
• Bilici, Nurettin. Vergi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınları, 2013.
• Candan, Turgut. Vergi Suçları ve Cezaları. İstanbul: Süryay Yayınları, 2004.
• Çakmakçı, Ali ve Köseer, Semra. 213 sayılı VUK ve 5237 Sayılı TCK’ya göre Sahte Belge ve Vergi Kaçakçılık Suçları, Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
• Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
• Gören, Ömer. “Vergi Ceza Hukukunda İştirak”. Ankara Barosu Dergisi, 2, (2013): 359- 368.
• Kaneti, Selim. “Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi”, Erişim Tarihi: Nisan 26, 2023, http://www.vergidunyasi.com.tr/arsiv/makaleler/vergi-hukukunda-ekonomikyaklasim- ilkesi.
• Karakoç, Yusuf. “Yargı Kararları Işığında Vergi Sorunlarının Çözümü”. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları No: 69, 1996.
• Karakoç, Yusuf. Genel Vergi Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2007.
• Karakoç, Yusuf. Vergi Ceza Hukuku. (Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Kızılot, Şükrü ve Kızılot. Zuhal. Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2010.
• Köşşekoğlu, Abdullah. “Vergi Usul Kanunu’nun 359/b Maddesinde Düzenlenen Vergi Kaçakçılığı Suçu”. Adalet Dergisi, 39 (2011): 1-23.
• Mercimek, Fulya ve Gerçek, Adnan. “Vergi Kaçakçılığı Suçuna İştirak ve Cezai Sorumluluk”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 14 (2013): 191-228.
• Mutluer, M. Kamil. Vergi Genel Hukuku, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Ok, Nuri ve Gündel, Ahmet. Açıklamalı İçtihatlı Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Vergi Kaçakçılığı Suçları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2002.
• Öğütçü, Burhan. “Vergi İnceleme Raporu ve Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge”. İstanbul Barosu Dergisi Özel Sayısı, (2008): 125-146.
• Öncel, Mualla; Çağan, Nami ve Kumrulu, Ahmet. Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2000.
• Özcan, Onur. Vergi Suçları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2015.
• Sarıcaoğlu, Ercan. Türk Vergi Hukukunda Vergi Suç ve Kabahatleri Bakımından Yorum ve İspat, Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
• Sümer, Seda Yağmur. “Kanunilik İlkesi Bağlamında Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme ve Kullanma Suçların Manevi Unsur”. Ankara Barosu Dergisi, S. 81 1(2023): 149-212.
• Şen, Ersan. “Vergi Kaçakçılığında Belge Sahteciliği”, Erişim Tarihi: Ekim 29, 2016, http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1366410-vergi-kacakciligindabelge- sahteciligi.
• Şenyüz, Doğan. Vergi Ceza Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları, 2008.
• Talay, Mahmut. “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme veya Kullanımında Olası Mali ve Cezai Yükümlülükler”, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2023, https://portal.yaklasim.com/makale/2018-2/sahte-ve-muhteviyati-itibariyleyaniltici- belge-duzenleme-veya-kullaniminda-olasi-mali-ve-cezai-yukumlulukler-eyaklasim? term=sahte%20ve%20muhteviyat%C4%B1%20itibariyle.
• Taşdelen, Aziz. Vergi Usul Kanunu Yönünden Vergi Kabahatleri. Ankara: Turhan Kitabevi, 2010.
• Taştan, Mehmet. “Vergi Kaçakçılığı Suçlarından Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme ve Kullanma Suçu”. Adalet Dergisi (2014): 208-233.
• Tezcan, Durmuş; Erdem, Mustafa Ruhan ve Önok, Rıfat Murat. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları, 2006.
• Torunoğlu, Tahsin. “Vergi Ziyaı Kabahati”. Prof. Dr. Burhan Ceyhan’a Armağan, C. I (2012): 477-544.
• Tünal, S. Selman. “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Vesikalar Tanzim Eden veya Bunları Bilerek Kullanan Mükellef veya Sorumluların Vergi Usul Kanunu Çerçevesinde Muhatap Olacağı Kanuni Müeyyideler”, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2023, https:// www.vergidunyasi.com.tr/arsiv/makaleler/sahte-ve-muhteviyati-itibariyle-yanilticivesikalar- tanzim-eden-veya-bunlari-bilerek-kullanan-mukellef-veya-sorumlularinvergi- usul-kanunu-cercevesinde-muhatap-olacagi-kanuni-mueyyideler.
• Uğur, Hüsamettin. “Vergi Suçların Kovuşturma Şartı Olarak Mütalaa (VUK m. 367)”. Terazi Hukuk Dergisi, S. 88 (2013): 34-43.
• Ünal, Oğuz Kürşat. “Sahte Fatura ve Faturadan Doğan Sorumluluklar”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 10 1-2 (2006): 1-32.
• Yiğit, Uğur. Vergi Kaçakçılığı Suçları ve Diğer Hürriyeti Bağlayıcı Vergi Suç ve Cezaları. İstanbul: Beta Yayınları, 2004.
• Yüce, Mehmet. Vergi Kaçakçılığı Suçu (Sahte Belge ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme veya Kullanma Suçu) ve Yargılama Usulü, Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.