ELEŞTİREL PEDAGOJİDEN ELEŞTİREL OKURYAZARLIĞA EĞİTİME FARKLI BİR YAKLAŞIM

Year 2022, Volume: 5 Issue: 2, 109 - 124, 31.12.2022

Önder Potur

https://doi.org/10.38120/banusad.1198105

Abstract

Eleştirel pedagoji, gelişen eleştirel yaklaşımın bir sonucu olarak radikal bir eğitim kuramı olarak bilinmektedir. Eleştirel Pedagojinin bir devamı olarak Eleştirel Okuryazarlığı sosyokültürel eleştirel bakış açısı, eleştirel pedagoji ve Paulo Freire’nin düşünceleri ortaya çıkarmıştır. Eleştirel okuryazarlık; eleştirel pedagoji ilkelerinin sınıf ortamına, edebiyata ve dil sanatlarına sözlü, yazılı ve görsel olarak uygulanmasıdır. Eleştirel Okuryazarlık adalet, eşitlik ve güç ilişkilerine önem vermekte ve bireylerin sorgulayan aktif vatandaşlar olmasını desteklemektedir. Bu çalışmanın amacı Eleştirel Pedagoji kuramından Eleştirel Okuryazarlığa giden süreçte eğitime farklı bir yaklaşımı ortaya koymaktır. Çalışmada literatür taraması ile elde edilen bilgilerden yola çıkılarak öneriler sunma amaçladığından tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Eleştirel Okuryazarlık uygulamalarının eğitim ortamlarında ve eğitim müfredatlarında kullanılmasına yönelik öneriler verilmiştir.

Keywords

Eleştirel pedagoji, Eleştirel okuryazarlık, Eğitim, Paulo Freire

References

• Assoun, P. (2012) “Frankfurt Okulu” (çev.) I. Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Christensen, L. (2000) “Critical Literacy: Teaching Reading, Writing and Outrage”, English Journal High School Edition, 53-62.
• Christensen, L. (2000) “Reading, Wriling, and Rising up”, Milwaulcee, wı: Rethinking Schools.
• Ciardiello, A.V. (2004) “Democracy’s Young Heroes: An Instructional Model of Critical Literacy Practices”, Reading Teacher, 58, 138-147.
• Comber, B. (2001) “Critical Literacy: Power and Pleasure With Language in the Early Years”, Australian Journal of Language and Literacy, 24(3), 168–181.
• Coffey, H. (2008) “Critical Literacy”, Retrieved from http://www.learnnc.org/ lp/pages/4437style. (13.05.2022)
• Darder, A. (2009) “Critical Pedagogy: An Introduction. The Critical Pedagogy Reader”, New York: Routledge, (1-20).
• Freebody, P. (2008) “Critical Literacy Education: On Living with Innocent Language”, Encylopedia of Language and Education, 209-226.
• Freire, P. (1985) “The Politics of Education: Culture, Power, and Liberation”, New York:Bergin and Garvey.
• Freire, P. (2003) “Ezilenlerin Pedagojisi”, (çev.) D. Hattatoğlu, E. Özbek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freire, P., Macedo, D. (1998) “Okuryazarlık Sözcükleri ve Dünyayı Okuma”, (çev.) S. Ayhan, Ankara: İmge Kitabevi.
• Gee, J. P. (1996) “Social Linguistics and Literacies: Ideology in Discourses”, London: pa:Taylor & Francis.
• Giroux, H. (1993) “Literacy and the Politics of the Text”, Albany, ny: Suny Press. 367- 377.
• Giroux, H. (2009) “Critical Theory and Educational Practice”, New York: Routledge. 305-323.
• Green, P. (2001) “Critical Literacy: A Collection of Articles from the Australian Literacy Educators Association”, Delaware: International Reading Association. Newark, 7-13.
• Hern, M. (2008) “Alternatif Eğitim Hayatımızın Okulsuzlaştırılması”, (çev.) E. Ç. Babaoğlu, İstanbul: Kardelen.
• İnal, K. (2009) “Eleştirel Pedagoji: Ezilenler için Eğitim”, Eleştirel Pedagoji Dergisi, 1, 2-10.
• Karasar, N. (1999) “Bilimsel Araştırma Yöntemi”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Luke, A. (2004) “Critical Literacy: Enhancing Students Comprehension of Text”, New York, Scholastic.
• Marshall, G. (1998) “Sosyoloji Sözlüğü (çev.) O. Akınay; D. Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• McLaughlin, M., Devoogd, G. L. (2004a) “Critical Literacy as Comprehension: Expanding Readerresponse”, New York: Journal of Adolescent Adult Literacy, 1-48.
• McLaughlin, M., DeVoogd,G.L.(2004b) “Critical Literacy Enhancing Students Comprehensionof Text”, NewYork: Published by Scholastic Inc. McLaren, P. (2011) “Okullarda Yaşam Eleştirel Pedagojiye Giriş”, (çev.) M. Y. Eryaman; H. Arslan, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Pietrandrea, L. M. (2008) “Co-Constructing Critical Literacy in the Middle School Classroom”, The Degree Doctor of Philosophy in the Graduate School of The Ohio State University, ABD.
• Peters, M. (2005) “Critical Pedagogy and the Future of Critical Theory. Critical Theory and Critical Pedagogy Today”, Studies in Education, University of Haifa, Israel.
• Peterson, R. E. (2009) “Teaching How to Read the World and Change it: Critical Pedagogy in the Intermediate Grades”, The Critical Pedagogy Reader, New York: Routledge. (305-323)
• Shannon, P. (1995) “Text, Lies and Videotape”, Portsmouth. Nh: Heinemann.
• Swedeen, S. T. (2011) “First Steps in Critical Literacy”, Degree of Master of Education Professiollal Development, University of Wisconsin-la Crosse.
• Tezcan, M. (2005) “Sosyolojik Kuramlarda Eğitim”, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tüzel, S. (2012a) “İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Medya Okuryazarlığı Eğitimi: Bir Eylem Araştırması”, Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Vasquez, V. (2007) “Using the Everyday to Engage in Critical Literacy with Young Children”, New England Reading Association Journal, 43, 6-11.
• Wolk, S. (2003) “Teaching for Critical Literacy in Sodal Studies”, The Social Studies. May/June, 101-106.
• Yıldırım, A. (2011) “Eleştirel Pedagoji”, Ankara: Anı Yayıncılık.