Sürdürülebilirliğin Raporlanması ve Sürdürülebilirlik Performansının Ölçülmesi: Arçelik Örneği

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 1 - 13, 29.04.2025

Merve Aksay , Ömer Tekşen

https://doi.org/10.38057/bifd.1593559

Abstract

İşletme faaliyetlerinin çevresel, sosyal ve kurumsal yönetime yönelik uygulamaları sonucunda ortaya çıkan raporlar sürdürülebilir raporlamadır. İşletmeler son dönemlerde ekonomik ve sosyal faaliyetlerini sürdürebilir düzeyde raporlayabilmek ve aynı zamanda rekabet avantajı sağlamak için sürdürülebilir raporlamaya ihtiyaç duymaktadır. Böylece şirket yönetimi işletmenin güçlüve zayıf taraflarını belirleyerek, işletmenin önemli bölümlerindeki fırsatların ve risklerin değerlendirilmesini öngörmektedir. Çalışmanın amacı Küresel Raporlama Girişimi ilkeleri doğrultusunda Borsa İstanbul’da sürekli olarak işlem gören Arçelik A.Ş.’nin sürdürülebilirlik faaliyetleri ile faaliyet raporlama düzeylerini analiz etmek ve bu şirketin eksiklerini ya da olumlu taraflarını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Arçelik A.Ş.’nin BİST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 2011 ile 2023 yılları arasındaki kurumsal web sitesindeki faaliyet raporları, Küresel Raporlama Girişimi ilkelerindeki sosyal, ekonomik ve çevresel unsurlar kullanılarak içerik analizi yardımıyla incelenmiştir. Firmanın raporlarına ait bu yıl aralığının araştırma kapsamına alınma sebebi, diğer yıllara oranla daha kapsamlı sürdürülebilirlik raporu yayınlamış olmasıdır. Analiz sonucunda firmanın ekonomik, sosyal ve çevresel unsurlar bakımından duyarlı olduğu, bu duyarlılığı belgeler, faaliyetler ve sertifikalar ile kanıtladığı ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda firmanın ekonomik unsurlarına ait bilgileri tüm yıllarda ayrıntılı olarak açıkladığı, çevresel unsurlarından çevresel şikayet mekanizmasına en az yer verdiği görülmüştür. Sosyal unsurlardan ise, en az yer verilen unsur toplumsal şikayet mekanizması olmuştur.

Keywords

Sürdürülebilirliğin Raporlanması, Sürdürülebilirlik, İçerik Yöntemi

Reporting Sustainability and Measuring Sustainability Performance: Arçelik Example

Abstract

The reports generated from the environmental, social and corporate management practices of business activities are part of sustainable reporting. Recently, businesses have needed sustainable reporting to disclose their economic and social activities in a sustainable manner while also gaining a competitive advantage. Thus, the company management determines the strengths and weaknesses of the business and evaluates the opportunities and risks in important parts of the business. The aim of the study is to analyze the sustainability activities and activity reporting levels of Arçelik A.Ş., which is constantly traded in Borsa Istanbul in line with the principles of the Global Reporting Initiative, and to determine the shortcomings or positive aspects of this company. For this purpose, the activity reports on Arçelik A.Ş.'s corporate website between 2011 and 2023, which are included in the BIST Sustainability Index, were examined with the help of content analysis using the social, economic and environmental elements in the Global Reporting Initiative principles. This year’s range of the company’s reports was included in the research because it published a more comprehensive sustainability report than other years. As a result of the analysis, it was revealed that the company is sensitive to economic, social, and environmental factors and proves this sensitivity with documents, activities, and certificates. At the same time, it was observed that the company disclosed information about its economic elements in detail in all years, and gave the least space to the environmental complaint mechanism among its environmental elements. Among the social elements, the least mentioned element was the social complaint mechanism.

Keywords

Reporting Sustainability, Sustainability, Content Method

References

• Akarçay, Ç. (2014). Sürdürülebilirlik muhasebesi standartları kurulu. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(42), 1-11.
• Aksoy, F. (2019). İşletmelerde sürdürülebilirlik raporlama çerçeveleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), 324-346.
• Aksoylu, S., & Taşdemir, B. (2020). Kurumsal sürdürülebilirlik performans değerlendirmesi: Bist sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 95-106.
• Altınay, A. (2016). Entegre raporlama ve sürdürülebilirlik muhasebesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(25), 47-64.
• Aracı, H., & Yüksel, Ö. (2016). Şeffaflık ve hesap verilebilirliğin sağlanmasında sürdürülebilirlik raporları: BIST sürdürülebilirlik endeksindeki şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 103–131.
• Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS). (2024). www.casem.com.tr, Erişim Tarihi: (13.02.2025).
• Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları(ESRS). (2025). https://airqoon.com, Erişim Tarihi: (14.02.2025).
• Baumgartner, R. J., & Ebner, D. (2010). Corporate sustainability strategies: Sustainability profiles and maturity levels. Sustainable Development, 18(2), 76-89.
• Başar, B., & Başar, M. (2006). Sosyal sorumluluk raporlaması ve Türkiye’deki durumu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 213-230.
• Borsa İstanbul (2014). BIST sürdürülebilirlik rehberi. Erişim adresi: https://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf
• Bitik, Ö. (2018). Sürdürülebilirlik kavramına kısa bir giriş, Erişim Tarihi: (12.10.2024), https://www.yesilist.com/sur101-surdurulebilirlik-kavramina-kisa-bir-giris/.
• Çamlıca, Z., & Akar, G. S. (2014). Lojistik sektöründe sürdürülebilirlik uygulamaları. Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 5(11).
• Çelik, Y. (2018). Sürdürülebilirlik Muhasebesi, Sürdürülebilirlik Raporlama İlkeleri(GRI), Bist Sürdürülebilirlik Endeksinde İşlem Gören Bankaların Sürdürülebilirlik Raporlarının Karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirci, E., & Korkmaz, A. (2023). Sürdürülebilirlik raporları çerçevesinde perakende ticaret ve gıda imalatı yapan şirketlerin çevresel performansları üzerine bir uygulama. PressAcademia Procedia, 17(1), 113-123.
• Duran, B. (2018). Sürdürülebilirlik kavramının önemi karşılaşılan sorunlar ve şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması (2005-2017). Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), 463–478.
• Eşkin, P. (2019). Sürdürülebilirlik nedir, Erişim Tarihi:(12.10.2024), http://ekolojist.net/surdurulebilirlik-nedir/.
• Finkbeiner, M., Schau, E. M., Lehmann, A., & Traverso, M. (2010). Towards life cycle sustainability assessment. Sustainability, 2(10), 3309–3322.
• Gümrah, A., & Tanç, Ş. (2018). Sürdürülebilirlik raporlarının içerik kalitesi: BİST sürdürlebilirlik endeksinde bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Özel sayı/20, 334-357.
• Godard, O. (2010). The economic enterprise for sustainable development: Challenges and environmental policies. French Notebooks, 306.
• GRI, Global Reporting Inıtiative Guideline G3 Sürdürülebilirlik Raporlaması İlkeleri.
• Hernádi, B. H. (2012). Green accounting for corporate sustainability. Theory, Methodology, Practice–Review of Business and Management, 8(02), 23-30.
• Herzig, C., & Schaltegger, S. (2006). Reporting External Accounting Frameworks and Benchmarking: Corporate Sustainability Reporting. An Overwiev. Sustainability Accounting and Reporting. (Eds: S. Schaltegger, M. Bennetand R. Burrit). Netherlands, Dordrecht: Springer, (ss. 301-324).
• Karadeniz, E., & Uzpak, B. D. (2019). Dünyada en yüksek marka değerine sahip otel zincirlerinin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin küresel raporlama girişimi ilkeleri bağlamında incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(1), 6–20.
• Karadeniz, E. ve Urpak, B. (2020). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksinde sürekli olarak yer alan şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(3), 492-511.
• Kamu Gözetim Kurumu. (2023). Soru ve cevaplarla sürdürülebilirlik raporlaması, Ankara,https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Sustainability/Soru_ve_Cevaplarla_Surdurulebilirlik_Raporlamasi_14_02_2025-.pdf
• Kamu Gözetim Kurumu. (2024). KGK sürdürülebilirlik, https://www.kgk.gov.tr
• Lamberton, G. (2005). Sustainability accounting—a brief history and conceptual framework. In Accounting Forum, 29(1), 7-26.
• Marrewijk, M. V., & Werre, M. (2003). Multiple levels of corporates sustainability. Journal of Business Ethics, 44(2), 107-119.
• Mion, G., & LozaAdaui, C. R. (2019). Mandatory nonfinancial disclosure and its consequences on the sustainability reporting quality of Italian and German companies. Sustainability, 11(17), 4612.
• Nuñez, R., & Nuñez, E. (2018). Comparison of CSR reporting using the GRI framework for small and large companies. Proceedings of The Northeast Business & Economics Association, 233-238.
• Özçelik, F. (2013). Sürdürülebilirlik Performans Karnesi, Journal of Yaşar University, 8(30), 4985-5008.
• Pelit, E., Baytok, A., & Oybalı, H. H. (2015). Sürdürülebilir turizm mi? Turizmde sürdürülebilirlik mi? Kavramsal bir tartışma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(14), 39–58.
• Saban, M., Küçüker, H., & Küçüker, M. (2017). Kurumsal sürdürülebilirlik ile ilgili raporlama çerçeveleri ve sürdürülebilirlik raporlamada muhasebenin rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 101-115.
• Schaltegger, S., & Burrit, R. L. (2010). Sustainability accounting for companies: Catch phrase or decision support for business leaders?. Journal of World Business, (45) , 375-384.
• Şahin, Z., & Çankaya, F. (2018). KOBİ’lerde sürdürülebilirlik raporlaması ve Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 117-132.
• Tarquinio, L., Raucci, D., & Benedetti, R. (2018). An investigation of global reporting initiative performance indicators in corporate sustainability reports: Greek, Italian and Spanish evidence. Sustainability, 10(4), 1–19.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• TSRS 1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler (2024).https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Surdurulebilirlik/RaporlamaStandarti/TSRS1(5_09_2024RGileGuncellenmis).pdf
• TSRS 2 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler. (2024). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Surdurulebilirlik/RaporlamaStandarti/TSRS1(5_09_2024RGileGuncellenmis).pdf
• Tutkavul, K. (2020). Kurumsal sürdürülebilirlik bağlamında sürdürülebilirlik raporları ve sürdürülebilirlik performansının ölçümü: Arçelik A.Ş.’de bir uygulama. Financial Analysis/Mali Çözüm. Dergisi, 30(158).
• Tüm, K. (2014). Kurumsal sürdürülebilirlik ve muhasebeye yansımaları: Sürdürülebilirlik muhasebesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 58-81.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024). Sürdürülebilir kalkınma hakkında temel bilgiler. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/temel-tanimlar/.
• World Commission on Environment & Development (1987). Report of the worldcommission on environment and development-our-commonfuture. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf.
• Yanık, S., & Türker, İ. (2012). Sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk raporlanmasındaki gelişmeler (tümleşik raporlama). İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 291-308.
• Yücedağ Erdinç, N., Yeryakmaz, S., &Alibay, M. (2025). Sürdürülebilirlik raporlaması: BİST mali endeks üzerine bir inceleme. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 62-96.