Molla Mehmet Demirtaş ve Ehmedê Xanî’de Aşk

Year 2015, Volume: 1 Issue: 1, 147 - 156, 16.02.2015

Hatip Erdoğmuş

Abstract

Özet
Aşk, tarih boyunca insanoğluyla var olmuştur. Dolayısıyla aşk insanoğlunun
sosyal, kültürel ve edebi yaşamında önemli izler bırakmış bir kavramdır. Özellikle tasavvuf edebiyatı aşk ve sevgi üzerine kurulmuştur. Sûfî şair ve yazarlar için aşk, büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada, iki Kürt şairi; klasik dönem şairi Ehmedê Xanî ile günümüz şairlerinden Molla Mehmet Demirtaş’ın aşk tasavvuru, mukayeseli olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Her iki şairin, hakiki aşka yönelişleri ve bunun farklı tezahürleri bazı dizeler eşliğinde karşılaştırılmış, birbirine benzer ve farklı görüşleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Anahtar kelimeler: Tasavvuf, ilahî aşk, Sufî, Ehmedê Xanî, Molla Mehmet
Demirtaş.

Abstract
Throughout the history, love has been with human beings. Therefore, love
has left important tracks on the social, cultural and literary lives of human beings. Especially, the mysticism literature is established on the basis of love.
Love has great importance for the Sufi writers and poets. In this study, the
imagination of love in two Kurdish poets Ehmedê Xanî and another important
Kurdish poet of recent times, Molla Mehmet Demirtaş has been examined in
a comparative method. The orientation of the two poets to the true love and different outbreaks of this orientation have been compared together with some verses from their works and the similarities and differences between them were tried to examined.
Key Words: Love, mysticism, Sufi, Allah, Ehmedê Xanî, Molla Mehmet Demirtaş.

Keywords

Tasavvuf, ilahî aşk, Sufî, Ehmedê Xanî, Molla Mehmet Demirtaş

References

• Araz, Rıfat, Şiir İncelemesi, Alp Yayınevi, Ankara 2005.
• Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Kitabevi, İstanbul 2009.
• Cîhanî, Perwîz, Şîroveya Mem û Zîna Ehmedê Xanî, Nubîhar Yayınları, İstan- bul 2013.
• Demirtaş, Mehmet, Divan, Basılmamış Elyazması.
• Doski, İ.Tahsin, Cevheru’l-Maânî Şerhu Divâni Ahmed el-Hânî, Spirez Yay., Duhok 2005.
• Durre, Abdurrahman, Şerha Dîwana Ehmedê Xanî Felsefe û Jîyana Wî, Aves- ta Yayınları, İstanbul 2002.
• Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2010.
• Farqînî, Zana, Ferhenga Kurdî -Tirkî, Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, İstanbul 1992.
• Ferhengê Kirmanckî-Tirkî, Weşanxaneyî Vate, İstanbul 2005.
• Kayıntu, Ahmet, “Molla Mehmet Demirtaş’ın Zazaca Divanı”, II. Uluslarara- sı Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu 04-06 Mayıs 2012-Bingöl, Bingöl Üniversitesi Yayınları, Bingöl 2012.
• Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul 1999.
• Uludağ, Süleyman, “Aşk”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1991.
• Temo, Selim, Kürt Şiiri Antolojisi, Agora Kitaplığı, İstanbul 2007.
• Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara 1998.
• Turgut, Harun, Türkçe –Zazaca Sözlük, Do Yayınları, İstanbul 2010.
• Yıldırım, Kadri, Ehmedê Xanî’nin Fikir Dünyası, Berdan Matbaası, İstanbul 2011.