Muğla-Dalaman yöresi sulama sularının sulama suyu kalitelerinin belirlenmesi ve mevsimsel değişiminin incelenmesi

Year 2020, Volume: 37 Issue: 1, 18 - 26, 01.06.2020

Resul Altın Sahriye Sönmez

https://doi.org/10.16882/derim.2020.613100

Cited By: 3

Abstract

Bu çalışma, Muğla-Dalaman yöresi sulama sularının sulama suyu kalitelerinin belirlenmesi ve mevsimsel değişimlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, Dalaman yöresi sınırları içerisinde 3 farklı mevkii (Kapıkargın, Gürköy ve Atakent) belirlenmiş ve bu mevkilerden Ekim-Kasım 2017 (1. Dönem), Şubat-Mart 2018 (2. Dönem) ve Mayıs-Haziran 2018 (3. Dönem) dönemlerinde toplam 54 adet su örneği alınmıştır. Örneklerde pH, EC, Ca+2, Mg+2, Na+, K+, CO3-2, HCO3-, Cl- ve SO4-2 analizleri yapılarak, SAR ve %Na değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre; sulama sularının pH’larının 6.87-8.41, EC’lerinin 523-7990 µS cm-1, SAR değerlerinin 0.09-12.37 me L-1, %Na’larının %1.58-56.58, Cl- içeriklerinin 0.08-72 me L-1, SO4 içeriklerinin 0.38-29.38 me L-1 ve RSC değerlerinin ise -51.32-29.38 me L-1 arasında değiştiği saptanmıştır. Dalaman İlçesi sulama sularının pH’larının genel olarak hafif alkali ve alkali reaksiyon gösterdikleri; orta tuzlu (C2) ve fazla tuzlu (C3) sınıfa girdikleri ve EC’lerinin 1. Dönemden 3. Döneme doğru arttığı; SAR ve %Na değerlerinin 1. ve 2. sınıfta yer aldığı ve 1. dönemden 3. döneme doğru azaldığı belirlenmiştir. Su örneklerinin Cl, SO4 içerikleri ve RSC değerlerinin değişkenlik göstermekle beraber, büyük çoğunluğunun 1. ve 2. sınıf sulama suyu olduğu ve suların Cl ve SO4 içeriklerinin 1. dönemden 3. döneme doğru artış gösterdiği, RSC değerlerininse azaldığı saptanmıştır. Mevkiler değerlendirildiğinde; sulama sularının EC, SAR, %Na, Cl, SO4 bakımından en problemli mevkinin Kapıkargın mevkii olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; sulama sularının büyük bölümünün EC yönünden problemli olduğu ve tarımsal üretimde kullanılmaması gerektiği, eğer kullanılacaksa gerekli önlemlerin alınması gerektiği, ancak %Na ve Cl bakımından herhangi bir problemlerinin olmadığı belirlenmiştir.

Keywords

Sulama suyu, Elektriksel iletkenlik, SAR, %Na, Dalaman

Determination of the irrigation water qualities in Muğla-Dalaman district and investigation of its seasonal changes

Abstract

This study was carried out to determine the irrigation water quality, and to investigate the seasonal changes of irrigation water in Muğla-Dalaman region. For this purpose, 3 locations (Kapıkargın, Gürköy and Atakent) were determined and 54 water samples were taken in October-November 2017 (1st period), February-March 2018 (2nd period) and May-June 2018 (3rd period). pH, EC, Ca+2, Mg+2, Na+, K+, CO3-2, HCO3-, Cl- and SO4-2 analyzes were performed, sodium absorption rate (SAR) and Na% values were calculated. It was determined that the pH values of the samples ranged from 6.87 to 8.41; EC values from 523 to 7990 µS cm-1; SAR values from 0.09 to 12.37 me L-1; Na values from 1.58 to 56.58%; Cl- from 0.08 to 72 me L-1; SO4 contents from 0.38 to 29.38 me L-1 and RSC values from -51.32 to 29.38 me L-1. The pH values generally showed slightly alkaline and alkaline reactions; it was determined to classified as C2 (medium) and C3 (high) salinity, and EC values increased from 1st period to 3rd period. It was determined that SAR and Na values were in the 1st and 2nd class and decreased from 1st to 3rd period. When evaluated in terms of locations, it was seen that the most problematic location of the irrigation waters taken in terms of EC, SAR, Na%, Cl-, SO4-2 was Kapıkargın. As a result, it was determined that most of the irrigation waters are problematic in terms of EC and should not be used in agricultural production, if necessary, necessary precautions should be taken, but they do not have any problems in terms of Na% and Cl-.

Keywords

Irrigation water, Electrical conductivity, SAR, %Na, Dalaman

References

• Anonymous (1954). Diagnoses and improvement of saline and alkali soils. Agric. Handbook No. 60, USSL, Riverside, CA, USA.
• Anonymous (1980). Standard methods for the examination of water and wastewater 15th Edition. APHA, AWWA, WPCF, American Public Health Association No: 15, Fifteenth Street NW, Washington DC, 20005.
• Anonymous (1994). FAO, Water quality for agriculture. Irrigation and Drainage Paper, No:29 Rome.
• Anonim (2018). Tarım ve Ormancılık Bakanlığı çiftçi kayıt sistemi 2018 verileri.
• Anonim (2019a). Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Dalaman Tarım İşletmesi Müdürlüğü Verileri.
• Anonim (2019b). Tarım ve Ormancılık Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü Meteorolojik Veri İşlem Dairesi Başkanlığı Verileri.
• Ayers, R.S., & Westcot, D.W. (1989). Water Quality for agriculture. FAO Irrigation and Drainage. Paper No.29. Rome.
• Ayyıldız, M. (1976). Sulama Suyu Kalitesi ve Sulamada Tuzluluk Problemleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 636, Ders Kitabı No: 199 Ankara.
• Ayyıldız, M. (1983). Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk Problemleri (ikinci baskı). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 879, Ders Kitabı No: 244, Ankara.
• Ayyıldız, M. (1990). Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk Problemleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1198, Ders Kitabı No:344, Ankara.
• Christiansen, J. E., Olsen, E.C., & Willarson. L.S. (1977). Irrigation water quality evoluation. Proceedings of the American Society of Civil Engineers. Journal of Irrigation and Drainage Divison, 103(IR2):155-169.
• Eaton, F.M. (1950) Significance of Carbonates in Irrigation Waters. Soil Science, 69:123-134.
• Fresenius, W., Quention, K.E., & Scheneidler, W. (1988). Water analysis a practical guide to physico-chemical, chemical and microbiological water examination and quality assurance. ISBN 3-540-17723-Springer-Verlay, Berlin Heidelberg, Newyork.
• Kanber R., Kırda C., & Tekinel O. (1992). Sulama Suyu Niteliği ve Sulamada Tuzluluk Sorunları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:6, Adana.
• Maltaş, A.Ş., & Kaplan, M. (2018). Effect of different amounts of acid application in fertigation on calcareous soil pH. Journal of Plant Nutrition, 41(4):520-525.
• Mass, E.V. (1990). Crop salt tolerance. Agricultural Salinity Assessment and Management ASCE, New York. pp. 262-304.
• Munsuz, N., & Ünver, D. (1995). Su Kalitesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Ders Kitabı:403 Yayın No:1389, Ankara.
• Schofield, C. S. (1935). The salinity of Irrigation Water, Smithsonian Inst. Annual Report Vd. 1935, 1936:275-287.
• Sönmez, S.A., & Kaplan, M. (1996). Kumluca ve Finike Yöreleri sera sulama sularının kalitelerinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1):288-303.
• Sönmez, İ., Sönmez, S., & Kaplan, M. (2004). Antalya yöresi kuyu sularının tuzluluk durumlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri. I. Yeraltı Suları Ulusal Sempozyumu, s:245-252, Konya.
• Yıldıztekin, M. (2007). Muğla Karabağlar Yöresi kuyu sularının sulama suyu kalitesi yönünden araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Zengin, M., & Bayraklı, F. (1992). Konya Ovası sulama sularının su kalitesi açısından sınıflandırılması üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2):111-120, Konya.
• Zengin, M., Karakaplan, S., & Ersoy, İ. (2002). Determination of irrigation water quality of lake Beyşehir and other water sources used in irrigation of Çumra Plain. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(29):72-78.
• Zengin, M., Gökmen, F., & Gezgin, S. (2008). Konya İlinde sulama suyu kalitesi, çölleşme ve alınması gerekli önlemler. DSİ IV. Böl. Md.lüğü Konya Kapalı Havzası Yeraltı suyu ve Kuraklık Konferansı 11-12 Eylül 2008, Bildiri Kitabı, 77-86, Konya.