The Administrative Responsibility Arising from the Establishment and Operation of Nuclear Power Plants on the Basis of the Paris Convention and Law No. 7381

Year 2024, Volume: 19 Issue: 1, 465 - 556, 30.04.2024

Güven Süslü

Abstract

Reducing the effects of global warming and related climate change, which is unanimously agreed to be among the most important problems of our age, has revealed efforts to find alternatives to fossil fuels in the international arena. Although it is a fossil fuel-sourced energy type, its advantage in reducing carbon emissions also brings nuclear energy to the fore in this sense. Despite this advantage, the severity of the risks involved in nuclear power activity brings with it a prudent point of view. The damage that may occur during this activity can exceed the borders of a state, as can be seen from the examples in the past. The sensitivity of the situation has resulted in the international conventions being the subject of liability for damages that may be caused by nuclear facilities in the international arena. Although the nuclear facility operator has been identified as the responsible person, the responsibility of the administrative authorities of the state where the nuclear facility is located should also be examined separately. The reason for the existence of the responsibility of the administration is that the ad-ministration has obligations to prevent possible damage and the liabi-lity of the operator is limited in terms of quantity. The responsibility of the administration essentially appears to be administrative responsi-bility. However, there are also cases of liability for the administration subject to private law.

The issue of liability arising from the establishment and operation of nuclear power plants is regulated by the Paris Convention, the 2004 Protocol and Law No. 7381. The common point of all three regulations is that they recognize a private law liability for the operation of a nuclear power plant for which the operator is exclusively responsible. This liability, which is exclusive to the operator, also envisages a limited liability in terms of amount. The damages arising from the establishment and operation of nuclear power plants are not only impossible to foresee, but are also likely to be very large in quantity. This situation raises the question of who will be responsible for the damages exceeding the monetary limits stipulated in the Paris Convention, the Protocol of 2004 and Law No. 7381, since the operator is not liable for such damages. On the other hand, the operator of a nuclear power plant does not necessarily have to be a private legal person; it is also possible for a state legal entity or administrative units with separate public legal personalities to be the operator. In this case, the title of the administration as the executor of the public service of establishing and operating a nuclear power plant and the title of the operator are combined. In cases where the administration is the operator, the basic liability is the liability based on private law and stipulated in the Paris Convention, the 2004 Protocol and Law No. 7381 in terms of amount. However, in cases where the prescribed monetary limits are exceeded, the responsibility of the administration as the executor of the public service will come to the agenda. If the operator is a private law person, the administration becomes the sole addressee for damages exceeding the limit and its administrative liability arising from the execution of public service will be in question.

The main form of administrative liability for the administration is fault liability. The establishment and operation of a nuclear power plant was undertaken by the administration as a public service under Law No. 5710 on the Establishment and Operation of Nuclear Power Plants and Energy Sales. This undertaking constitutes the basis for the defect of service of the administration due to the service defect arising in the form of poor functioning, late functioning or non-functioning of the public service. If the administration, in its capacity as the undertaker, fails to duly fulfill the duties it has undertaken during the establishment and operation of nuclear power plants, its liability for damages arising therefrom will come to the fore. Another issue is the existence of cases where the operator is not held liable under the Paris Convention, the 2004 Protocol or Law No. 7381. In these cases where the operator cannot be held liable, the administration will be held liable for the damages incurred in its capacity as a public service undertaker.

Keywords

Nuclear Energy, Paris Convention, Administrative Responsibility, Law No: 7381, Operator

PARİS SÖZLEŞMESİ VE 7381 SAYILI KANUN TEMELİNDE İDARENİN NÜKLEER GÜÇ SANTRALLERİNİN KURULMASI VE İŞLETİLMESİNDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU

Abstract

Çağımızın en önemli sorunları arasında yer aldığı konusunda oybirliği bulunan küresel ısınma ve buna bağlı iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması, uluslararası alanda fosil yakıtlara alternatif bulunması çabalarını ortaya çıkarmıştır. Her ne kadar fosil yakıt kaynaklı bir enerji türü olsa da karbon salınımı konusundaki avantajı, nükleer enerjiyi de bu anlamda ön plana çıkarmaktadır. Bu avantajına rağmen nükleer enerji faaliyetinin bünyesinde taşıdığı risklerin büyüklüğü, ihtiyatlı bir bakış açısını da beraberinde getirmektedir. Bu faaliyet esnasında meydana gelebilecek tahribat, geçmişte yaşanan örneklerden de görüleceği üzere bir devletin sınırlarını aşabilmektedir. Durumun hassasiyeti, uluslararası alanda nükleer tesislerin sebep olabileceği zararlardan sorumluluğun milletlerarası sözleşmelere konu olmasını sonuçlamıştır. Sorumluluk sahibi olarak nükleer tesis işleteni belirlenmiş olsa da nükleer tesisin bulunduğu devletin idari makamlarının sorumluluğunun da ayrıca irdelenmesi gerekmektedir. Zira olası zararın önlenmesi konusunda idarenin yükümlülüklerinin bulunması ve işletenin sorumluluğunun miktar yönünden sınırlı olması, idarenin sorumluluğunun var oluş sebepleridir. Çalışmamız bu kapsamda Türk hukukunda idarenin sorumluluğunu temel sorumluluk şekli olan kusur sorumluluğu ve akabinde kusursuz sorumluluk çerçevesinde ele almaktadır. Bu yapılırken Türkiye’nin taraf olduğu Paris Sözleşmesi ve 7381 sayılı Kanun temel alınacaktır.

Keywords

Nükleer Enerji, Paris Sözleşmesi, İdarenin Sorumluluğu, İşleten, 7381 Sayılı Kanun

References

• Açdoyuran, S. Burak. “İdari İşlemin Yetki Unsuru ve Yetki Unsurundaki Sakatlıklar”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/1-2 (1999): 1-19.
• Akbulut, Emre. Türk Hukukunda Kanuni İdare İlkesi. İstanbul: Beta Yayınları, 2013.
• Akyılmaz, Bahtiyar. “Sosyal Risk İlkesi ve Uygulama Alanı”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9/1-2 (2004): 185-211.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Sezginer, Murat ve Kaya, Cemil. Türk İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Alıca, Süheyla. “Çevre Denetiminde İdarenin Sorumluluğu”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15/4 (2011): 87-119.
• Atay, Ender, Ethem Atay. “Bağımsız İdari Otoriteler ve Türkiye Uygulaması”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 10/1-2 (2006): 259-293.
• Ayanoğlu, Taner. İdare Hukuku Yönünden Kontenjan Kısıtlamalarına Tabi Özel Kişi Faaliyetleri. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2019.
• Aydoğdu, Murat. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin ve Nükleer Madde Taşıyanın Hukuki Sorumluluğu. Ankara: Adalet Yayınevi, 2009.
• Azrak, Ali Ülkü. İdarenin Toplumsal Muhatara Kuramına Göre Kusursuz Sorumluluğu, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1980.
• Başoğlu, Başak. Çevre Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
• Başoğlu, Başak. “Nükleer Santral İşletenin Hukuki Sorumluluğu”. Legal Hukuk Dergisi, 187 (2018): 3209-3249
• Boulanenkov, V. ve Boulanenkov B. Brands. “Nuclear Liability: Status and Prospects”. IAEA Bulletin, 4 (1988): 5-9.
• Boz, Selman Sacit. “Belediye, Köy ve Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Kurulmasını Düzenleyen Hükümler Anayasanın 123/3 Maddesine Aykırı mıdır?”, (Erişim Tarihi:13.06.2023), https://www. ida-re.gen.tr/boz-ay-m- 123-3.htm#:~:text=Başka%20bir%20 ifa-deyle%20Cumhurbaşkanı%20hangi,123%2F3%20maddesine %20aykırı%20değildir.
• Çağlayan, Ramazan. Tarihsel, Teorik ve Pratik Yönleri ile İdarenin Kusursuz Sorumluluğu. Ankara: Asil Yayıncılık, 2007.
• Çağlayan, Ramazan. “Hukukumuzda Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı Ve Kıstasları”. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi. 7 (2016): 373-398.
• Çal, Sedat. Türk İdare Hukukunda Ruhsat, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2012.
• Çal, Sedat. “Kamu Hizmeti Kavramı Üzerine Kimi Değerlendirmeler”, (Erişim Tarihi: 01.12.2023). https://www.idare.gen.tr/cal-kh-dusunceler.pdf.
• Çekiç, İsmail. İdare Hukuku Açısından Ruhsat, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2019.
• Çoban, Nazlı. “Nükleer Santral İşletenin Hukuki Sorumluluğunda Tazminat Sorumluları Bakımından Paris Sözleşmesi ve TBK m. 71’in Karşılaşrırılması”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23/3-4, (2019): 361-398.
• Demiralp, Oğuz. “Uluslararası İnsancıl Hukuk: Kökenleri ve Gelişimi”, Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History, 22 (2021): 21-28.
• Desart, Roland Dussart. “The Reform of the Paris Convention on Third Party Liability in the Field of Nuclear Energy and of the Brussels Supplementary Convention - An Overview of the Main Features of the Modernisation of the two Conventions”. in International Nuclear Law in the Post- Chernobyl Period, A Joint Report by the Organisation for Economic Co-operation and Development. Nuclear Energy Agency, (2006): 215-241.
• Duran, Lütfi. İdare Hukuku Ders Notları. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1982.
• Duran, Lûtfi. Türkiye İdaresinin Sorumluluğu. Ankara: Sevinç Matbaası, 1974.
• Duran, Lûtfi. “Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler”. Amme İdaresi Dergisi. 30/1 (1997): 3-10.
• Eren, Toprak. Kamu İhale Hukuku (Türkiye’de Kamu İhalelerinin Genel Yapısı ve Hukuki Rejimi). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Erkut, Celal. “İYUK Çerçevesinde İdari Dava Türleri Ve Bazı Usuli Değişiklikler”. İÜHFM. 51/1-4 (1985): 221-235.
• Evren, Çınar Can. “İdari Yargıda Uygulama İşlemi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17/1-2 (2013): 1405-1422.
• Evren, Çınar Can. “Hizmet Kusuru-Haksız Fiil Ayrımı ve Yargı Düzeni”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 95 (2011): 175-196.
• Giritli, İsmet, Bilgen, Pertev ve Akgüner Tayfun. İdare Hukuku. İstanbul: Der Yayınları, 2008.
• Görmez, Onur. “Nükleer Santral İşletenin Kusursuz Sorumluluğu”. Ka-dir Kas Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2/1 (2014): 109-144.
• Gözler, Kemal. İdare Hukuku C 1. Bursa: Ekin Yayınevi, 2019.
• Gözler, Kemal. İdare Hukuku C.2. Bursa: Ekin Yayınevi, 2019.
• Gözler, Kemal ve Kaplan Gürsel. İdare Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınevi, 2016.
• Gözübüyük, A. Şeref ve Tan Turgut. İdare Hukuku Genel Esaslar C. 1. Ankara: Turhan Kitabevi, 2011.
• Gözübüyük, A. Şeref. Türkiye’nin Yönetim Yapısı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2010.
• Gülan, Aydın. Maden İdare Hukukumuzun Ana İlkeleri ve Temel Müesseseleri. İstanbul: Lamure Yayıncılık, 2008.
• Günday, Metin. İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınevi, 2015.
• Günday, Metin. Rekabet Kurulu Kararlarının Yargısal Denetimi. Rekabet Hukuku ve Yargı Sempozyumu, Ankara: Rekabet Kurumu Yayını, 1999.
• Güneysu, Gülin. “Nükleer Reaktörlerin Yol Açtığı Zararlardan Doğan Hukukî Sorumluluk”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der-gisi, 41/1 (1990): 207-223.
• Hekim, Burak. “Nükleer Enerji Alanında Hukuki Sorumluluk”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 67/2 (2018): 355-414.
• İnal, Arda. “Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Sorumluluğa İlişkin Paris
• Sözleşmesi ve Paris Sözleşmesi’ni Değiştiren 2004 Protokolü’nün Türk Hukukuna Uygulanması”. Uzmanlık Tezi, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2017.
• İsbir, K. Begüm. Kamu Tüzel Kişiliği. Ankara: Turhan Kitabevi, 2017.
• Kağıtçıoğlu, Mutlu, “Türk Hukukunda Cumhurbaşkanı Kararları, Cumhurbaşkanının İşlemleri Hukuki
• Niteliği, Normlar Hiyerarşisindeki Yeri Ve Denetimi”. İçinde Kamu Hukukçuları Platformu VIII. Toplantısı Tam Metin Bildiri Kitabı, ed. Oktay Uygun, Egemen Esen, 113-153. İstanbul: Onikilevha Ya-yınclık, 2019.
• Kaplan, Onur. İdare Hukukunda Tespit Edici İşlemlerin Yeri. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2021.
• Karahanoğulları, Onur. İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Karahanoğulları, Onur. Kamu Hizmeti. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Karauz, Agah Kürşat. “Nükleer Santral İşletenin Hukuki Sorumluluğu”. Nevşehir Barosu Dergisi, 1 (2014): 1-40.
• Keleş, Ruşen ve Ertan Birol. Çevre Hukukuna Giriş. Ankara: İmge Kitabevi, 2002.
• Kocaoğlu, Necip Kağan. “Nükleer Tesis İşletenin Hukuki Sorumluluğu: Karşılaştırmalı ve Uluslararası Özel Hukuk Analizi” Ankara Ba-rosu Dergisi. 2 (2010): 33-112.
• Korkusuz, Mustafa Halit. Nükleer Santral İşletenin Hukuki Sorumluluğu (İstanbul): Beya Yayınları, 2012.
• Kutlu, Meltem. İdare Sözleşmelerinde İhale Süreci. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermeye İşletmesi Yayınları No:75, 1997.
• Kutlu, Meltem. “Deprem ve İdarenin Sorumluluğu”. Amme İdaresi Dergisi. 32/4, (1999): 15-27.
• Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları C. I. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
• Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları C. III. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
• Özdemir, H. Eyüp. Nükleer Güç Santrallerinin Kurulmasına İlişkin Hukuki Esaslar, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2012.
• Pelzer, Norbert. “On Modernising The Paris Convention”. Nuclear Law Bulletin. 12 (1973): 46-59.
• “Projenin Tarihçesi”, (Erişim Tarihi: 20.02.2023), http://www.akkuyu. com/projenin-tarihcesi.
• Sevgili Gençay, Fatma Didem. “Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü”. TBB Dergisi. 134 (2018): 153-176.
• Sezginer, Murat. İptal Davasının Uygulama Alanı Bakımından Ayrılabilir İşlem Kuramı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2000.
• Sirmen, Lale. “Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk”, Ankara Barosu Dergisi, 1 (1990): 22-30.
• Sobacı, M. Zahid. “Türk İdari Teşkilatındaki ‘Adalar’: Bağımsız İdari Otoriteler”. AÜHFD. 55/2 (2016): 157-180.
• Şakar, Ceren. “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar”. Ankara Hacı
• Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 27/3 (2023): 463-498.
• Tan, Turgut. İdare Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Tan, Turgut. “Bağımsız İdari Otoriteler”. İçinde Perşembe Konferanları, Ankara: Rekabet Kurumu Yayınları, 2000.
• Tandoğan, Haluk. “2872 Sayılı Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk”, Yargıtay Dergisi, 12/1-2 (1986): 31-56.
• Tekinsoy, Ayhan. “İdari Sözleşmelerde Ölçüt Sorunu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 55/2 (2006): 181-227.
• Ulusan, İlhan. “Türk Hukukunda Nükleer Zarardan Doğan Hukuki Sorumluluk”. içinde Prof. Dr. Halid Kemal Elbir’e Armağan (1996): 551-563.
• Ulusoy, Ali. Kamu Hizmeti İncelemeleri. İstanbul: Ülke Yayınevi, 2004.
• Ulusoy, Ali. Bağımsız İdari Otoriteler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2003.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Ütük, Utku. “KBRN Tehdit ve Tehlikelerden Kaynaklı Zararlar Nedeniyle İdarenin Risk İlkesine Dayalı Sorumluluğu”. Dirençlilik Dergisi. 2/1 (2018): 39-56.
• Yasin, Melikşah. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Türk İdari Teşkilat Hukukuna Etkileri”. Anayasa Yargısı Dergisi, 336/1 (2019): 315-333.
• Yaşar, Hasan Nuri. “İdarenin Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”. İÜHFM. 66/1 (2008): 201-220.
• Yayla, Yıldızhan. İdare Hukuku. İstanbul: Beya Yayınları, 2009.
• Yenice, Kazım ve Esin, Yüksel. Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü. Ankara: Arısan Matbaacılık, 1983.
• Yıldırım, Turan vd. İdare Hukuku. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
• Zabunoğlu, Yahya Kazım. İdare Hukuku C. 1. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Anayasa Mahkemesi. K. 1994/65-2 (11.11.2023). www.resmigazete.gov.tr.
• Anayasa Mahkemesi. K. 2023/192 K. (11.11.2023). www.resmigazete. gov.tr.
• Anayasa Mahkemesi. Başvuru No. 2013/1752 (24.11.2023). https:// kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr.
• Anayasa Mahkemesi. K. 2023/27 (11.11.2023). www.anayasa.gov.tr.
• Anayasa Mahkemesi. K. 1985/22 (12.11.2023). www.resmigazete.gov.tr.
• Danıştay 13. Dairesi. K. 2011/876 (19.06.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 15. Dairesi. K. 2016/2798 (22.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu. K. 2014/3421 (22.11.2023). https://lib.kazanci.com.tr.
• Danıştay 2. Dairesi. K. 2022/115 (23.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 8. Dairesi. K. 2022/4736 (23.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 11. Dairesi. K. 2010/11636.
• Danıştay 6. Dairesi. K. 2021/8810 (23.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2023/153 (24.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1998/2308 (24.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2021/714 (09.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 1. Dairesi. K. 1990/90 (08.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2015/854 (08.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2003/5193.
• Danıştay 6. Dairesi, K. 2004/1834.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1996/1913 (03.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 8. Dairesi. K. 2022/8059 (30.11.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 15. Dairesi. K. 2012/7048 (09.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2003/696 (09.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1993/3777 (08.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1996/5774 (08.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2013/4338 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 15. Dairesi. K. 2017/3053 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 11. Dairesi. K. 2004/2026 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 11. Dairesi. K. 2008/5262 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 11. Dairesi. K. 2007/6248 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 11. Dairesi. K. 2005/5962 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2022/3946 (02.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 8. Dairesi. K. 2022/4392 (02.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 13. Dairesi. K. 2009/5656 (10.12.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 12. Dairesi. K. 1976/2141.
• Danıştay 13. Dairesi. K. 2010/1168 (03.01.2024), https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu. K. 1998/277 (10.12. 2023). https://lib.kazanci.com.tr.
• Van 1. İdare Mahkemesi. K. 2015/943 (01.03.2023). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1995/4995 (03.01.2024). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 1998/2344 (03.01.2024). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 8. Dairesi. K. 2022/4116 (03.01.2024). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2023/231 (03.01.2024). https://lib. kazan-ci.com.tr.
• Danıştay 10. Dairesi. K. 2022/1900 (03.01.2024). https://www. lexpe-ra.com.tr.
• Danıştay 8. Dairesi. K. 2017/2276 (03.01.2024). https://lib.kazanci. com.tr.
• Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 2. Dairesi. K. 1992/913
• Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 2. Dairesi. K. 1993/519
• Yargıtay 4. Hukuk Dairesi. K. 2008/15114 (20.01.2024). www.lexpera.com.tr.
• Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu, K. 1959/15, (20.01.2024). https://www.turkhukuksitesi.com.
• Kamu İhale Kurulu. 2011/UY.I-3552 (01.01.2024). https://ekap.kik.gov.tr.